Źródła danych

Eurostat: Lekarze wg płci i wieku (Physicians by sex and age) [HLTH_RS_PHYS]; Prognoza stanu ludności (Population projection) [proj_19np] oraz Stan ludności [demo_pjan]; Migracja pracowników służby zdrowia (Health workforce migration) [HLTH_RS_WKMG] oraz Bank Danych Lokalnych GUS (https://bdl.stat.gov.pl/), konkretnie w tablicach OCHRONA ZDROWIA, OPIEKA SPOŁECZNA I ŚWIADCZENIA NA RZECZ RODZINY/ KADRA MEDYCZNA /Lekarze i lekarze dentyści wg płci; LUDNOŚĆ /STAN LUDNOŚCI Ludność w wieku przedprodukcyjnym (14 lat i mniej), produkcyjnym i poprodukcyjnym wg płci

W zestawieniach pomijamy (dla przejrzystości) “małych” członków UE tj. Macedonię, Lichtenstein, Luksemburg, Maltę oraz Cypr.

Prognoza stanu ludności

W ciągu najbliższych 30 lat podwoi się liczba ludności 65+

To zjawisko dotyczy całej UE

Stan ludności (dane historyczne)

Rosnąca liczba ludności w wieku poprodukcyjnym w prognozie jest kontynuuacją trendu, który można zaobserwować w danych historycznych.

Liczba lekarzy

Liczba lekarzy w Polsce

Stagnacja

Bardziej aktualne dane można znaleść w Banku Danych Lokalnych GUS (https://bdl.stat.gov.pl/), konkretnie w tablicy OCHRONA ZDROWIA, OPIEKA SPOŁECZNA I ŚWIADCZENIA NA RZECZ RODZINY/ KADRA MEDYCZNA /Lekarze i lekarze dentyści wg płci

Skok w roku 2011/2012 jest wynikiem zmiany metodologicznej. W związku z tym obliczmy przeciętny roczny wzrost liczby lekarzy w okresie 2012–2020:

## 
## Call:
## lm(formula = value ~ rok, data = p)
## 
## Residuals:
##     Min      1Q  Median      3Q     Max 
## -1194.3  -693.4  -178.6   390.5  2721.1 
## 
## Coefficients:
##               Estimate Std. Error t value Pr(>|t|)   
## (Intercept) -1637056.7   333293.2  -4.912  0.00173 **
## rok              856.2      165.3   5.179  0.00128 **
## ---
## Signif. codes:  0 '***' 0.001 '**' 0.01 '*' 0.05 '.' 0.1 ' ' 1
## 
## Residual standard error: 1281 on 7 degrees of freedom
## Multiple R-squared:  0.793,  Adjusted R-squared:  0.7635 
## F-statistic: 26.82 on 1 and 7 DF,  p-value: 0.001283

wzrost ten wyniósł około 860 lekarzy/rok.

Liczba lekarzy w UE

W większości krajów rośnie (w PL stagnacja dla przypomnienia)

Odsetek lekarzy w wieku 65+

Lekarze na liczbę ludności +65

Wskaźnik w PL rośnie

W UE wskaźnik w większości krajów nie rośnie:

albo w ujęciu Polska na tle innych krajów:

Obserwuje się stałe pogorszenie sytuacji na tle innych, w rezultacie Polska wysunęła się na niechlubne ostatnie miejsce w grupie analizowanych krajów.

W roku 2017 wielkości tych współczynników dla analizowanych krajów kształtowały się następująco:

Średnio dla 27 analizowanych krajów przypada 53.4734758 mieszkańców w wieku 65+ na 1 lekarza; mediana wartości współczynników wyniosła 51.1491171. Wartość średniej dla PL wyniosła 69.5402951 (co stanowi 130.0% średniej dla 27 analizowanych krajów (AT, BE, BG, CH, DE, DK, EE, EL, ES, FR, HR, HU, IE, IT, LT, LV, ME, NL, NO, PL, PT, RO, RS, SE, SI, SK, UK))

Liczba ludności ogółem na 1 lekarza (ogółem)

Wszędzie spada (bo liczba ludności spada); więc z samego faktu spadania niewiele wynika. Z uwagi na starzenie się ludności ważne jest raczej współczynnik w grupie 65+

Porównanie dla rok 2017 (ostatnie dane dla PL w Eurostacie)

Liczba mieszkańców 65+ ogółem na 1 lekarza

PL na czele…

Liczba mieszkańców ogółem na 1 lekarza

Dane z powyższych wykresów słupkowych można też przedstawić na mapie

oraz

Liczba ludności na 1 lekarza wg województw

W oparciu o dane z Banku Danych Lokalnych można zaanalizować międzywojewódzkie zróżnicowanie obu wskaźników

oraz

Lekarze kształceni za granicą (tabela hlth_rs_wkmg.tsv.gz)

Lekarze kształceni za granicą jako odsetek wszystkich zatrudnionych

Na 25 krajów tylko w 6 wskaźnik ten przekracza 15%. Jeżeli przyjrzymy się bliżej tej 6 to są to kraje albo o znacznie większym PKB od Polski (Norwegia/Szwajcaria/Szwecja) albo ze znaczącym odsetkiem imigrantów (Szwecja, UK czy Irlandia.) Nie bez znaczenia niewątpliwie jest znajomość języka (angielskiego) przez lekarzy-imigrantów. Jedynym krajem o względniue dużym udziale lekarzy wykształconych za grancą z umiarkowanym PKP i bez znaczącej liczby emigrantów jest Finlandia (20%), ale w tym przypadku skądinąd wiadomo, że są to Finowie studiujący za granicą (bo jest łatwiej/lub taniej.)

Prognoza

Ilu lekarzy trzeba zatrudnić żeby nie pogorszył się wskaźnik pacjenci/lekarze w grupie 65+?

Zakładając obecny poziom wskaźnika równy 69.5402951:

Liczba lekarzy

## 
## Call:
## lm(formula = doctors ~ year, data = proj.pl.pp)
## 
## Residuals:
##     Min      1Q  Median      3Q     Max 
## -6111.2 -1620.3  -128.4  1905.9  3649.7 
## 
## Coefficients:
##                Estimate  Std. Error t value            Pr(>|t|)    
## (Intercept) -2704997.99    95099.30  -28.44 <0.0000000000000002 ***
## year            1390.56       46.74   29.75 <0.0000000000000002 ***
## ---
## Signif. codes:  0 '***' 0.001 '**' 0.01 '*' 0.05 '.' 0.1 ' ' 1
## 
## Residual standard error: 2441 on 30 degrees of freedom
## Multiple R-squared:  0.9672, Adjusted R-squared:  0.9661 
## F-statistic:   885 on 1 and 30 DF,  p-value: < 0.00000000000000022

co oznacza średni wzrost około 1400 lekarzy rocznie. W wariancie bardziej optymistycznym, w którym nie zadowala nas ostatnie miejsce w Europie, a wskaźnik miałby się poprawiać w kierunku średniej europejskiej (wobec której w 2017 roku był wyższy o 30%) oznacza to około 1800 lekarzy więcej rocznie. Dla przypomnienia w latach 2012–2020 przeciętny roczny wzrost liczby lekarzy wynosił około około 860 (odpowiednio 60% lub 46% oczekiwanego wzrostu)

Liczba absolwentów wchodzących do zawodu

Nie ma danych na temat liczby absolwentów wydziałów lekarskich polskich szkół medycznych, ale Centrum Egzaminów Medycznych (CEM) publikuje dane dotyczące zdawalności Lekarskich Egzaminów końcowych. Ponieważ świadectwo złożenia LEK jest niezbędne do kontynuowania ścieżki zawodowej lekarza zatem liczba absolwentów, którzy zdali LEK jest tożsama z liczbą lekarzy wchodzących do zawodu w Polsce. Problem w tym, że CEM publikuje dane tylko dla 12 największych uczelni, a najbardziej aktualne dotyczą 2019 roku. (Dla oszacowania udziału wyżej wymienionej dwunastki można wykorzystać limit przyjęć na polskie uczelnie medyczne 2021/2022, według którego to limitu ma ona 4277 na 5387 miejsc (albo prawie 80%), zatem dane są niekompletne, ale dotyczą zdecydowanej większości absolwentów)

Praktycznie nie obserwuje się żadnego wzrostu w badanym okresie:

## 
## Call:
## lm(formula = zdalo ~ rok, data = p0)
## 
## Residuals:
##      1      2      3      4      5      6      7 
## -64.29 -87.71  88.86 133.43  79.00 -89.43 -59.86 
## 
## Coefficients:
##              Estimate Std. Error t value Pr(>|t|)
## (Intercept) -5841.429  40084.095  -0.146    0.890
## rok             4.429     19.883   0.223    0.833
## 
## Residual standard error: 105.2 on 5 degrees of freedom
## Multiple R-squared:  0.009824,   Adjusted R-squared:  -0.1882 
## F-statistic: 0.04961 on 1 and 5 DF,  p-value: 0.8326

Współczynnik nachylenia prostej dla trendu liniowego równy 4,4 wskazuje, że przeciętny przyrost roczny liczby absolwentów, którzy pomyślnie zdali LEK12 (w latach 2013–2019) dla 12 polskich największych uczelni medycznych wyniósł 4,4 (w 2013 było to 3009 a w 2019 3040, czyli 31 więcej).

Stangacja jest widoczna w grupie absolwentów każdej uczelni: