Eurostat: Lekarze wg płci i wieku (Physicians by sex and age) [HLTH_RS_PHYS]; Prognoza stanu ludności (Population projection) [proj_19np] oraz Stan ludności [demo_pjan]; Migracja pracowników służby zdrowia (Health workforce migration) [HLTH_RS_WKMG] oraz Bank Danych Lokalnych GUS (https://bdl.stat.gov.pl/), konkretnie w tablicach OCHRONA ZDROWIA, OPIEKA SPOŁECZNA I ŚWIADCZENIA NA RZECZ RODZINY/ KADRA MEDYCZNA /Lekarze i lekarze dentyści wg płci; LUDNOŚĆ /STAN LUDNOŚCI Ludność w wieku przedprodukcyjnym (14 lat i mniej), produkcyjnym i poprodukcyjnym wg płci
W zestawieniach pomijamy (dla przejrzystości) “małych” członków UE tj. Macedonię, Lichtenstein, Luksemburg, Maltę oraz Cypr.
W ciągu najbliższych 30 lat podwoi się liczba ludności 65+
To zjawisko dotyczy całej UE
Rosnąca liczba ludności w wieku poprodukcyjnym w prognozie jest kontynuuacją trendu, który można zaobserwować w danych historycznych.
Liczba lekarzy w Polsce
Stagnacja
Bardziej aktualne dane można znaleść w Banku Danych Lokalnych GUS (https://bdl.stat.gov.pl/), konkretnie w tablicy OCHRONA ZDROWIA, OPIEKA SPOŁECZNA I ŚWIADCZENIA NA RZECZ RODZINY/ KADRA MEDYCZNA /Lekarze i lekarze dentyści wg płci
Skok w roku 2011/2012 jest wynikiem zmiany metodologicznej. W związku z tym obliczmy przeciętny roczny wzrost liczby lekarzy w okresie 2012–2020:
##
## Call:
## lm(formula = value ~ rok, data = p)
##
## Residuals:
## Min 1Q Median 3Q Max
## -1194.3 -693.4 -178.6 390.5 2721.1
##
## Coefficients:
## Estimate Std. Error t value Pr(>|t|)
## (Intercept) -1637056.7 333293.2 -4.912 0.00173 **
## rok 856.2 165.3 5.179 0.00128 **
## ---
## Signif. codes: 0 '***' 0.001 '**' 0.01 '*' 0.05 '.' 0.1 ' ' 1
##
## Residual standard error: 1281 on 7 degrees of freedom
## Multiple R-squared: 0.793, Adjusted R-squared: 0.7635
## F-statistic: 26.82 on 1 and 7 DF, p-value: 0.001283
wzrost ten wyniósł około 860 lekarzy/rok.
Liczba lekarzy w UE
W większości krajów rośnie (w PL stagnacja dla przypomnienia)
Odsetek lekarzy w wieku 65+
Wskaźnik w PL rośnie
W UE wskaźnik w większości krajów nie rośnie:
albo w ujęciu Polska na tle innych krajów:
Obserwuje się stałe pogorszenie sytuacji na tle innych, w rezultacie Polska wysunęła się na niechlubne ostatnie miejsce w grupie analizowanych krajów.
W roku 2017 wielkości tych współczynników dla analizowanych krajów kształtowały się następująco:
Średnio dla 27 analizowanych krajów przypada 53.4734758 mieszkańców w wieku 65+ na 1 lekarza; mediana wartości współczynników wyniosła 51.1491171. Wartość średniej dla PL wyniosła 69.5402951 (co stanowi 130.0% średniej dla 27 analizowanych krajów (AT, BE, BG, CH, DE, DK, EE, EL, ES, FR, HR, HU, IE, IT, LT, LV, ME, NL, NO, PL, PT, RO, RS, SE, SI, SK, UK))
Liczba ludności ogółem na 1 lekarza (ogółem)
Wszędzie spada (bo liczba ludności spada); więc z samego faktu spadania niewiele wynika. Z uwagi na starzenie się ludności ważne jest raczej współczynnik w grupie 65+
Liczba mieszkańców 65+ ogółem na 1 lekarza
PL na czele…
Liczba mieszkańców ogółem na 1 lekarza
Dane z powyższych wykresów słupkowych można też przedstawić na mapie
oraz
W oparciu o dane z Banku Danych Lokalnych można zaanalizować międzywojewódzkie zróżnicowanie obu wskaźników
oraz
Lekarze kształceni za granicą jako odsetek wszystkich zatrudnionych
Na 25 krajów tylko w 6 wskaźnik ten przekracza 15%. Jeżeli przyjrzymy się bliżej tej 6 to są to kraje albo o znacznie większym PKB od Polski (Norwegia/Szwajcaria/Szwecja) albo ze znaczącym odsetkiem imigrantów (Szwecja, UK czy Irlandia.) Nie bez znaczenia niewątpliwie jest znajomość języka (angielskiego) przez lekarzy-imigrantów. Jedynym krajem o względniue dużym udziale lekarzy wykształconych za grancą z umiarkowanym PKP i bez znaczącej liczby emigrantów jest Finlandia (20%), ale w tym przypadku skądinąd wiadomo, że są to Finowie studiujący za granicą (bo jest łatwiej/lub taniej.)
Ilu lekarzy trzeba zatrudnić żeby nie pogorszył się wskaźnik pacjenci/lekarze w grupie 65+?
Zakładając obecny poziom wskaźnika równy 69.5402951:
Liczba lekarzy
##
## Call:
## lm(formula = doctors ~ year, data = proj.pl.pp)
##
## Residuals:
## Min 1Q Median 3Q Max
## -6111.2 -1620.3 -128.4 1905.9 3649.7
##
## Coefficients:
## Estimate Std. Error t value Pr(>|t|)
## (Intercept) -2704997.99 95099.30 -28.44 <0.0000000000000002 ***
## year 1390.56 46.74 29.75 <0.0000000000000002 ***
## ---
## Signif. codes: 0 '***' 0.001 '**' 0.01 '*' 0.05 '.' 0.1 ' ' 1
##
## Residual standard error: 2441 on 30 degrees of freedom
## Multiple R-squared: 0.9672, Adjusted R-squared: 0.9661
## F-statistic: 885 on 1 and 30 DF, p-value: < 0.00000000000000022
co oznacza średni wzrost około 1400 lekarzy rocznie. W wariancie bardziej optymistycznym, w którym nie zadowala nas ostatnie miejsce w Europie, a wskaźnik miałby się poprawiać w kierunku średniej europejskiej (wobec której w 2017 roku był wyższy o 30%) oznacza to około 1800 lekarzy więcej rocznie. Dla przypomnienia w latach 2012–2020 przeciętny roczny wzrost liczby lekarzy wynosił około około 860 (odpowiednio 60% lub 46% oczekiwanego wzrostu)
Nie ma danych na temat liczby absolwentów wydziałów lekarskich polskich szkół medycznych, ale Centrum Egzaminów Medycznych (CEM) publikuje dane dotyczące zdawalności Lekarskich Egzaminów końcowych. Ponieważ świadectwo złożenia LEK jest niezbędne do kontynuowania ścieżki zawodowej lekarza zatem liczba absolwentów, którzy zdali LEK jest tożsama z liczbą lekarzy wchodzących do zawodu w Polsce. Problem w tym, że CEM publikuje dane tylko dla 12 największych uczelni, a najbardziej aktualne dotyczą 2019 roku. (Dla oszacowania udziału wyżej wymienionej dwunastki można wykorzystać limit przyjęć na polskie uczelnie medyczne 2021/2022, według którego to limitu ma ona 4277 na 5387 miejsc (albo prawie 80%), zatem dane są niekompletne, ale dotyczą zdecydowanej większości absolwentów)
Praktycznie nie obserwuje się żadnego wzrostu w badanym okresie:
##
## Call:
## lm(formula = zdalo ~ rok, data = p0)
##
## Residuals:
## 1 2 3 4 5 6 7
## -64.29 -87.71 88.86 133.43 79.00 -89.43 -59.86
##
## Coefficients:
## Estimate Std. Error t value Pr(>|t|)
## (Intercept) -5841.429 40084.095 -0.146 0.890
## rok 4.429 19.883 0.223 0.833
##
## Residual standard error: 105.2 on 5 degrees of freedom
## Multiple R-squared: 0.009824, Adjusted R-squared: -0.1882
## F-statistic: 0.04961 on 1 and 5 DF, p-value: 0.8326
Współczynnik nachylenia prostej dla trendu liniowego równy 4,4 wskazuje, że przeciętny przyrost roczny liczby absolwentów, którzy pomyślnie zdali LEK12 (w latach 2013–2019) dla 12 polskich największych uczelni medycznych wyniósł 4,4 (w 2013 było to 3009 a w 2019 3040, czyli 31 więcej).
Stangacja jest widoczna w grupie absolwentów każdej uczelni: