Nama : Muhammad Ridho

NIM : 210605110102

Kelas : Liniear Algebra (C)

Dosen Pengempu : Prof. Dr. Suhartono, M.Kom

Universitas : Universitas Islam Negeri Maulana Malik Ibrahim Malang

Jurusan : Teknik Informatika

Manipulasi data dengan library dplyr

Saat melakukan manipulasi data pada R kita dapat menggunakan package dplyr. Package ini dibuat oleh Handley Wickham dan Roman Francois yang berisi kumpulan fungsi yang memudahkan manipulasi data yaitu antara lain: sample() untuk mengambil sampel secara acak dari tabel, mutate() untuk menambah kolom, select() untuk mengambil data atau variabel yang dibutuhkan, arrange() untuk mengurutkan data, filter() untuk menyaring data, groupby() untuk mengelompokkan data dan lain lain.

Data inflow pada pulau sumatera

library(readxl)
manipulasiinflow <- read_excel(path = "inflow tahunan.xlsx")
manipulasiinflow
## # A tibble: 11 x 12
##    Provinsi       `2011` `2012` `2013` `2014` `2015` `2016` `2017` `2018` `2019`
##    <chr>           <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>
##  1 Sumatera       57900. 65911. 98369. 8.60e4 86549. 97764. 1.04e5 1.17e5 1.34e5
##  2 Aceh            2308.  2620. 36337. 4.57e3  4710.  5775. 5.51e3 5.80e3 7.51e3
##  3 Sumatera Utara 23238. 25981. 18120. 3.05e4 30254. 34427. 3.56e4 4.18e4 4.71e4
##  4 Sumatera Barat  9385. 11192. 14056. 1.41e4 13309. 14078. 1.53e4 1.51e4 1.47e4
##  5 Riau            3012.  4447.  8933. 6.36e3  7156.  8211. 8.55e3 1.07e4 1.09e4
##  6 Kep. Riau       1426.  2236.  3378. 2.56e3  3218.  4317. 4.41e3 5.13e3 6.08e3
##  7 Jambi           1868.  2138.  3047. 5.17e3  4978.  4398. 4.40e3 5.66e3 6.49e3
##  8 Sumatera Sela~  7820.  9126.  8647. 1.00e4 10797. 12752. 1.31e4 1.43e4 1.48e4
##  9 Bengkulu        1153.  1201.  2378. 3.26e3  2791.  2889. 3.62e3 4.15e3 5.79e3
## 10 Lampung         7690.  6969.  3474. 9.45e3  8160.  9373. 1.21e4 1.34e4 1.70e4
## 11 Kep. Bangka B~     0      0      0  1.37e1  1177.  1544. 1.16e3 1.52e3 3.27e3
## # ... with 2 more variables: `2020` <dbl>, `2021` <dbl>
library(tidyverse)
## Warning: package 'tidyverse' was built under R version 4.1.3
## -- Attaching packages --------------------------------------- tidyverse 1.3.1 --
## v ggplot2 3.3.5     v purrr   0.3.4
## v tibble  3.1.6     v dplyr   1.0.7
## v tidyr   1.2.0     v stringr 1.4.0
## v readr   2.1.2     v forcats 0.5.1
## Warning: package 'tidyr' was built under R version 4.1.3
## Warning: package 'readr' was built under R version 4.1.3
## Warning: package 'forcats' was built under R version 4.1.3
## -- Conflicts ------------------------------------------ tidyverse_conflicts() --
## x dplyr::filter() masks stats::filter()
## x dplyr::lag()    masks stats::lag()

Menghapus Beberapa Variabel yang Tidak Ingin Digunakan

sumatera2011 <- select(manipulasiinflow, '2011')
sumatera2011
## # A tibble: 11 x 1
##    `2011`
##     <dbl>
##  1 57900.
##  2  2308.
##  3 23238.
##  4  9385.
##  5  3012.
##  6  1426.
##  7  1868.
##  8  7820.
##  9  1153.
## 10  7690.
## 11     0
sumatera2 <- select(manipulasiinflow, `2012`, `2014`, `2016`, `2018`, `2020`)
sumatera2
## # A tibble: 11 x 5
##    `2012`  `2014` `2016`  `2018`  `2020`
##     <dbl>   <dbl>  <dbl>   <dbl>   <dbl>
##  1 65911. 86024.  97764. 117495. 109345.
##  2  2620.  4567.   5775.   5799.   6641.
##  3 25981. 30503.  34427.  41769.  36609.
##  4 11192. 14103.  14078.  15058.  10696.
##  5  4447.  6358.   8211.  10730.   9148.
##  6  2236.  2563.   4317.   5134.   6175.
##  7  2138.  5169.   4398.   5657.   5628.
##  8  9126. 10038.  12752.  14267.  11756.
##  9  1201.  3262.   2889.   4150.   4971.
## 10  6969.  9448.   9373.  13415.  15158.
## 11     0     13.7  1544.   1517.   2562.

Memilih Variabel yang Ingin Digunakan

sumateramin2011 <- select(manipulasiinflow, -'2017')
sumateramin2011
## # A tibble: 11 x 11
##    Provinsi       `2011` `2012` `2013` `2014` `2015` `2016` `2018` `2019` `2020`
##    <chr>           <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>
##  1 Sumatera       57900. 65911. 98369. 8.60e4 86549. 97764. 1.17e5 1.34e5 1.09e5
##  2 Aceh            2308.  2620. 36337. 4.57e3  4710.  5775. 5.80e3 7.51e3 6.64e3
##  3 Sumatera Utara 23238. 25981. 18120. 3.05e4 30254. 34427. 4.18e4 4.71e4 3.66e4
##  4 Sumatera Barat  9385. 11192. 14056. 1.41e4 13309. 14078. 1.51e4 1.47e4 1.07e4
##  5 Riau            3012.  4447.  8933. 6.36e3  7156.  8211. 1.07e4 1.09e4 9.15e3
##  6 Kep. Riau       1426.  2236.  3378. 2.56e3  3218.  4317. 5.13e3 6.08e3 6.18e3
##  7 Jambi           1868.  2138.  3047. 5.17e3  4978.  4398. 5.66e3 6.49e3 5.63e3
##  8 Sumatera Sela~  7820.  9126.  8647. 1.00e4 10797. 12752. 1.43e4 1.48e4 1.18e4
##  9 Bengkulu        1153.  1201.  2378. 3.26e3  2791.  2889. 4.15e3 5.79e3 4.97e3
## 10 Lampung         7690.  6969.  3474. 9.45e3  8160.  9373. 1.34e4 1.70e4 1.52e4
## 11 Kep. Bangka B~     0      0      0  1.37e1  1177.  1544. 1.52e3 3.27e3 2.56e3
## # ... with 1 more variable: `2021` <dbl>

Sintaks ini menggunakan fungsi select, dan select ini tidak hanya untuk memilih kolom dalam jumlah banyak, melainkan juga bisa untuk mengganti nama kolomnya. misalnya :

sumateramin1 <- manipulasiinflow %>%
  select(tahun = `2014`, `2018`, `2019`)
sumateramin1
## # A tibble: 11 x 3
##      tahun  `2018`  `2019`
##      <dbl>   <dbl>   <dbl>
##  1 86024.  117495. 133762.
##  2  4567.    5799.   7509.
##  3 30503.   41769.  47112.
##  4 14103.   15058.  14750.
##  5  6358.   10730.  10915.
##  6  2563.    5134.   6077.
##  7  5169.    5657.   6486.
##  8 10038.   14267.  14812.
##  9  3262.    4150.   5789.
## 10  9448.   13415.  17046.
## 11    13.7   1517.   3265.

Mengganti Tabel Tahun

library(dplyr)
sumateratahun2 <- manipulasiinflow %>% rename('2010' = '2011')
head(sumateratahun2)
## # A tibble: 6 x 12
##   Provinsi `2010` `2012` `2013` `2014` `2015` `2016` `2017` `2018` `2019` `2020`
##   <chr>     <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>
## 1 Sumatera 57900. 65911. 98369. 86024. 86549. 97764. 1.04e5 1.17e5 1.34e5 1.09e5
## 2 Aceh      2308.  2620. 36337.  4567.  4710.  5775. 5.51e3 5.80e3 7.51e3 6.64e3
## 3 Sumater~ 23238. 25981. 18120. 30503. 30254. 34427. 3.56e4 4.18e4 4.71e4 3.66e4
## 4 Sumater~  9385. 11192. 14056. 14103. 13309. 14078. 1.53e4 1.51e4 1.47e4 1.07e4
## 5 Riau      3012.  4447.  8933.  6358.  7156.  8211. 8.55e3 1.07e4 1.09e4 9.15e3
## 6 Kep. Ri~  1426.  2236.  3378.  2563.  3218.  4317. 4.41e3 5.13e3 6.08e3 6.18e3
## # ... with 1 more variable: `2021` <dbl>

Mengambil Nilai yang Tidak Duplikasi dari Variabel

Dari Sebuah Variabel

sumatera4 <- distinct(manipulasiinflow, `2015`)
sumatera4
## # A tibble: 11 x 1
##    `2015`
##     <dbl>
##  1 86549.
##  2  4710.
##  3 30254.
##  4 13309.
##  5  7156.
##  6  3218.
##  7  4978.
##  8 10797.
##  9  2791.
## 10  8160.
## 11  1177.

Di Semua Variabel

sumatera5 <- distinct(manipulasiinflow, `2015`, .keep_all = TRUE)
sumatera5
## # A tibble: 11 x 12
##    Provinsi       `2011` `2012` `2013` `2014` `2015` `2016` `2017` `2018` `2019`
##    <chr>           <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>
##  1 Sumatera       57900. 65911. 98369. 8.60e4 86549. 97764. 1.04e5 1.17e5 1.34e5
##  2 Aceh            2308.  2620. 36337. 4.57e3  4710.  5775. 5.51e3 5.80e3 7.51e3
##  3 Sumatera Utara 23238. 25981. 18120. 3.05e4 30254. 34427. 3.56e4 4.18e4 4.71e4
##  4 Sumatera Barat  9385. 11192. 14056. 1.41e4 13309. 14078. 1.53e4 1.51e4 1.47e4
##  5 Riau            3012.  4447.  8933. 6.36e3  7156.  8211. 8.55e3 1.07e4 1.09e4
##  6 Kep. Riau       1426.  2236.  3378. 2.56e3  3218.  4317. 4.41e3 5.13e3 6.08e3
##  7 Jambi           1868.  2138.  3047. 5.17e3  4978.  4398. 4.40e3 5.66e3 6.49e3
##  8 Sumatera Sela~  7820.  9126.  8647. 1.00e4 10797. 12752. 1.31e4 1.43e4 1.48e4
##  9 Bengkulu        1153.  1201.  2378. 3.26e3  2791.  2889. 3.62e3 4.15e3 5.79e3
## 10 Lampung         7690.  6969.  3474. 9.45e3  8160.  9373. 1.21e4 1.34e4 1.70e4
## 11 Kep. Bangka B~     0      0      0  1.37e1  1177.  1544. 1.16e3 1.52e3 3.27e3
## # ... with 2 more variables: `2020` <dbl>, `2021` <dbl>

Menyeleksi Baris pada Tabel

Baris tabel diseleksi dengan menggunakan fungsi filter().

sumatera6 <- manipulasiinflow %>%
  filter(Provinsi <= 'Sumatera Barat') %>%
    select(`2018`,`2019`)
sumatera6
## # A tibble: 9 x 2
##    `2018`  `2019`
##     <dbl>   <dbl>
## 1 117495. 133762.
## 2   5799.   7509.
## 3  15058.  14750.
## 4  10730.  10915.
## 5   5134.   6077.
## 6   5657.   6486.
## 7   4150.   5789.
## 8  13415.  17046.
## 9   1517.   3265.
sumatera7 <- manipulasiinflow %>%
  filter(Provinsi == 'Sumatera Barat', Provinsi == 'Sumatera Utara') %>%
    select( -`2020`)
sumatera7
## # A tibble: 0 x 11
## # ... with 11 variables: Provinsi <chr>, 2011 <dbl>, 2012 <dbl>, 2013 <dbl>,
## #   2014 <dbl>, 2015 <dbl>, 2016 <dbl>, 2017 <dbl>, 2018 <dbl>, 2019 <dbl>,
## #   2021 <dbl>
str(manipulasiinflow)
## tibble [11 x 12] (S3: tbl_df/tbl/data.frame)
##  $ Provinsi: chr [1:11] "Sumatera" "Aceh" "Sumatera Utara" "Sumatera Barat" ...
##  $ 2011    : num [1:11] 57900 2308 23238 9385 3012 ...
##  $ 2012    : num [1:11] 65911 2620 25981 11192 4447 ...
##  $ 2013    : num [1:11] 98369 36337 18120 14056 8933 ...
##  $ 2014    : num [1:11] 86024 4567 30503 14103 6358 ...
##  $ 2015    : num [1:11] 86549 4710 30254 13309 7156 ...
##  $ 2016    : num [1:11] 97764 5775 34427 14078 8211 ...
##  $ 2017    : num [1:11] 103748 5514 35617 15312 8553 ...
##  $ 2018    : num [1:11] 117495 5799 41769 15058 10730 ...
##  $ 2019    : num [1:11] 133762 7509 47112 14750 10915 ...
##  $ 2020    : num [1:11] 109345 6641 36609 10696 9148 ...
##  $ 2021    : num [1:11] 89270 3702 31840 10748 7769 ...
str(manipulasiinflow %>% group_by(Provinsi))
## grouped_df [11 x 12] (S3: grouped_df/tbl_df/tbl/data.frame)
##  $ Provinsi: chr [1:11] "Sumatera" "Aceh" "Sumatera Utara" "Sumatera Barat" ...
##  $ 2011    : num [1:11] 57900 2308 23238 9385 3012 ...
##  $ 2012    : num [1:11] 65911 2620 25981 11192 4447 ...
##  $ 2013    : num [1:11] 98369 36337 18120 14056 8933 ...
##  $ 2014    : num [1:11] 86024 4567 30503 14103 6358 ...
##  $ 2015    : num [1:11] 86549 4710 30254 13309 7156 ...
##  $ 2016    : num [1:11] 97764 5775 34427 14078 8211 ...
##  $ 2017    : num [1:11] 103748 5514 35617 15312 8553 ...
##  $ 2018    : num [1:11] 117495 5799 41769 15058 10730 ...
##  $ 2019    : num [1:11] 133762 7509 47112 14750 10915 ...
##  $ 2020    : num [1:11] 109345 6641 36609 10696 9148 ...
##  $ 2021    : num [1:11] 89270 3702 31840 10748 7769 ...
##  - attr(*, "groups")= tibble [11 x 2] (S3: tbl_df/tbl/data.frame)
##   ..$ Provinsi: chr [1:11] "Aceh" "Bengkulu" "Jambi" "Kep. Bangka Bellitung" ...
##   ..$ .rows   : list<int> [1:11] 
##   .. ..$ : int 2
##   .. ..$ : int 9
##   .. ..$ : int 7
##   .. ..$ : int 11
##   .. ..$ : int 6
##   .. ..$ : int 10
##   .. ..$ : int 5
##   .. ..$ : int 1
##   .. ..$ : int 4
##   .. ..$ : int 8
##   .. ..$ : int 3
##   .. ..@ ptype: int(0) 
##   ..- attr(*, ".drop")= logi TRUE

Pengelompokkan dan Pengurutkan Data

Pengelompokkan Data

sumateraup <- manipulasiinflow %>%
    group_by(Provinsi)
sumateraup
## # A tibble: 11 x 12
## # Groups:   Provinsi [11]
##    Provinsi       `2011` `2012` `2013` `2014` `2015` `2016` `2017` `2018` `2019`
##    <chr>           <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>
##  1 Sumatera       57900. 65911. 98369. 8.60e4 86549. 97764. 1.04e5 1.17e5 1.34e5
##  2 Aceh            2308.  2620. 36337. 4.57e3  4710.  5775. 5.51e3 5.80e3 7.51e3
##  3 Sumatera Utara 23238. 25981. 18120. 3.05e4 30254. 34427. 3.56e4 4.18e4 4.71e4
##  4 Sumatera Barat  9385. 11192. 14056. 1.41e4 13309. 14078. 1.53e4 1.51e4 1.47e4
##  5 Riau            3012.  4447.  8933. 6.36e3  7156.  8211. 8.55e3 1.07e4 1.09e4
##  6 Kep. Riau       1426.  2236.  3378. 2.56e3  3218.  4317. 4.41e3 5.13e3 6.08e3
##  7 Jambi           1868.  2138.  3047. 5.17e3  4978.  4398. 4.40e3 5.66e3 6.49e3
##  8 Sumatera Sela~  7820.  9126.  8647. 1.00e4 10797. 12752. 1.31e4 1.43e4 1.48e4
##  9 Bengkulu        1153.  1201.  2378. 3.26e3  2791.  2889. 3.62e3 4.15e3 5.79e3
## 10 Lampung         7690.  6969.  3474. 9.45e3  8160.  9373. 1.21e4 1.34e4 1.70e4
## 11 Kep. Bangka B~     0      0      0  1.37e1  1177.  1544. 1.16e3 1.52e3 3.27e3
## # ... with 2 more variables: `2020` <dbl>, `2021` <dbl>

Pengurutan data

sumateraubah <- arrange(manipulasiinflow, `2012`)
sumateraubah
## # A tibble: 11 x 12
##    Provinsi       `2011` `2012` `2013` `2014` `2015` `2016` `2017` `2018` `2019`
##    <chr>           <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>
##  1 Kep. Bangka B~     0      0      0  1.37e1  1177.  1544. 1.16e3 1.52e3 3.27e3
##  2 Bengkulu        1153.  1201.  2378. 3.26e3  2791.  2889. 3.62e3 4.15e3 5.79e3
##  3 Jambi           1868.  2138.  3047. 5.17e3  4978.  4398. 4.40e3 5.66e3 6.49e3
##  4 Kep. Riau       1426.  2236.  3378. 2.56e3  3218.  4317. 4.41e3 5.13e3 6.08e3
##  5 Aceh            2308.  2620. 36337. 4.57e3  4710.  5775. 5.51e3 5.80e3 7.51e3
##  6 Riau            3012.  4447.  8933. 6.36e3  7156.  8211. 8.55e3 1.07e4 1.09e4
##  7 Lampung         7690.  6969.  3474. 9.45e3  8160.  9373. 1.21e4 1.34e4 1.70e4
##  8 Sumatera Sela~  7820.  9126.  8647. 1.00e4 10797. 12752. 1.31e4 1.43e4 1.48e4
##  9 Sumatera Barat  9385. 11192. 14056. 1.41e4 13309. 14078. 1.53e4 1.51e4 1.47e4
## 10 Sumatera Utara 23238. 25981. 18120. 3.05e4 30254. 34427. 3.56e4 4.18e4 4.71e4
## 11 Sumatera       57900. 65911. 98369. 8.60e4 86549. 97764. 1.04e5 1.17e5 1.34e5
## # ... with 2 more variables: `2020` <dbl>, `2021` <dbl>

Menambahkan kolom pada tabel

sumateraup1 <- manipulasiinflow %>%
    mutate(`2021` = manipulasiinflow$`2020`/2)
sumateraup1
## # A tibble: 11 x 12
##    Provinsi       `2011` `2012` `2013` `2014` `2015` `2016` `2017` `2018` `2019`
##    <chr>           <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>
##  1 Sumatera       57900. 65911. 98369. 8.60e4 86549. 97764. 1.04e5 1.17e5 1.34e5
##  2 Aceh            2308.  2620. 36337. 4.57e3  4710.  5775. 5.51e3 5.80e3 7.51e3
##  3 Sumatera Utara 23238. 25981. 18120. 3.05e4 30254. 34427. 3.56e4 4.18e4 4.71e4
##  4 Sumatera Barat  9385. 11192. 14056. 1.41e4 13309. 14078. 1.53e4 1.51e4 1.47e4
##  5 Riau            3012.  4447.  8933. 6.36e3  7156.  8211. 8.55e3 1.07e4 1.09e4
##  6 Kep. Riau       1426.  2236.  3378. 2.56e3  3218.  4317. 4.41e3 5.13e3 6.08e3
##  7 Jambi           1868.  2138.  3047. 5.17e3  4978.  4398. 4.40e3 5.66e3 6.49e3
##  8 Sumatera Sela~  7820.  9126.  8647. 1.00e4 10797. 12752. 1.31e4 1.43e4 1.48e4
##  9 Bengkulu        1153.  1201.  2378. 3.26e3  2791.  2889. 3.62e3 4.15e3 5.79e3
## 10 Lampung         7690.  6969.  3474. 9.45e3  8160.  9373. 1.21e4 1.34e4 1.70e4
## 11 Kep. Bangka B~     0      0      0  1.37e1  1177.  1544. 1.16e3 1.52e3 3.27e3
## # ... with 2 more variables: `2020` <dbl>, `2021` <dbl>

Visualisasi Data Tabel dengan ggplot

ggplot dengan Grafik Titik

ggplot(data = manipulasiinflow, mapping = aes(x = Provinsi, y = `2011`)) +
  geom_point()

ggplot(data = manipulasiinflow, mapping = aes(x = Provinsi, y = `2012`)) +
  geom_point()