Pengertian Manipulasi Data

Manipulasi data, manipulasi data dapat diartikan sebagai proses perubahan data sesuai dengan aturan yang kita terapkan. Manfaat manipulasi data dapat kita gunakan untuk melakukan prediksi data. Dengan adanya prediksi tersebut kita dapat membuat rencana untuk mencegah hal-hal yang tidak kita inginkan.

library(readxl)
inflowjawa <- read_excel(path = "InflowTahunJawa.xlsx")
## New names:
## * `` -> ...1
inflowjawa
## # A tibble: 7 x 13
##    ...1 Provinsi  `2011`  `2012`  `2013`  `2014`  `2015`  `2016`  `2017`  `2018`
##   <dbl> <chr>      <dbl>   <dbl>   <dbl>   <dbl>   <dbl>   <dbl>   <dbl>   <dbl>
## 1    NA <NA>         NA      NA      NA      NA      NA      NA      NA      NA 
## 2     1 Jawa     123917. 160482. 134998. 217303. 230141. 261607. 277609. 306911.
## 3     2 Jawa Ba~  43775.  60629.  35190.  78660.  81303.  88036.  83220.  87243.
## 4     3 Jawa Te~  35137.  43298.  42182.  60476.  65198.  72782.  77031.  87829.
## 5     4 Yogyaka~   6490.   9173.   8939.  13890.  14831.  17350.  17483.  20574.
## 6     5 Jawa Ti~  38515.  47383.  48687.  64276.  68808.  83439.  98380. 106433.
## 7     6 Banten        0       0       0       0       0       0    1495.   4832.
## # ... with 3 more variables: `2019` <dbl>, `2020` <dbl>, `2021` <dbl>
library(tidyverse)
## -- Attaching packages --------------------------------------- tidyverse 1.3.1 --
## v ggplot2 3.3.5     v purrr   0.3.4
## v tibble  3.1.6     v dplyr   1.0.8
## v tidyr   1.2.0     v stringr 1.4.0
## v readr   2.1.2     v forcats 0.5.1
## -- Conflicts ------------------------------------------ tidyverse_conflicts() --
## x dplyr::filter() masks stats::filter()
## x dplyr::lag()    masks stats::lag()

Menampilkan Data Inflow Pada tahun 2014

jawa2014 <- select(inflowjawa, '2014')
jawa2014
## # A tibble: 7 x 1
##    `2014`
##     <dbl>
## 1     NA 
## 2 217303.
## 3  78660.
## 4  60476.
## 5  13890.
## 6  64276.
## 7      0

Menampilkan Data Inflow Tahun 2011-2020 (Tanpa 2014)

library(tidyverse)
jawanon2014 <- select(inflowjawa, -'2014')
jawanon2014
## # A tibble: 7 x 12
##    ...1 Provinsi  `2011`  `2012`  `2013`  `2015`  `2016`  `2017`  `2018`  `2019`
##   <dbl> <chr>      <dbl>   <dbl>   <dbl>   <dbl>   <dbl>   <dbl>   <dbl>   <dbl>
## 1    NA <NA>         NA      NA      NA      NA      NA      NA      NA      NA 
## 2     1 Jawa     123917. 160482. 134998. 230141. 261607. 277609. 306911. 324624.
## 3     2 Jawa Ba~  43775.  60629.  35190.  81303.  88036.  83220.  87243.  94846.
## 4     3 Jawa Te~  35137.  43298.  42182.  65198.  72782.  77031.  87829.  90751.
## 5     4 Yogyaka~   6490.   9173.   8939.  14831.  17350.  17483.  20574.  20899.
## 6     5 Jawa Ti~  38515.  47383.  48687.  68808.  83439.  98380. 106433. 113651.
## 7     6 Banten        0       0       0       0       0    1495.   4832.   4477.
## # ... with 2 more variables: `2020` <dbl>, `2021` <dbl>

Merubah “2013” menjadi “Tahun 2013”

library(dplyr)
rename2013 <- inflowjawa %>% rename('Tahun 2013' = '2013')
head(rename2013)
## # A tibble: 6 x 13
##    ...1 Provinsi     `2011`  `2012` `Tahun 2013`  `2014`  `2015`  `2016`  `2017`
##   <dbl> <chr>         <dbl>   <dbl>        <dbl>   <dbl>   <dbl>   <dbl>   <dbl>
## 1    NA <NA>            NA      NA           NA      NA      NA      NA      NA 
## 2     1 Jawa        123917. 160482.      134998. 217303. 230141. 261607. 277609.
## 3     2 Jawa Barat   43775.  60629.       35190.  78660.  81303.  88036.  83220.
## 4     3 Jawa Tengah  35137.  43298.       42182.  60476.  65198.  72782.  77031.
## 5     4 Yogyakarta    6490.   9173.        8939.  13890.  14831.  17350.  17483.
## 6     5 Jawa Timur   38515.  47383.       48687.  64276.  68808.  83439.  98380.
## # ... with 4 more variables: `2018` <dbl>, `2019` <dbl>, `2020` <dbl>,
## #   `2021` <dbl>

Menampilkan Data Inflow Provinsi Jawa Barat tahun 2011-2015

library(dplyr)
jawabarat <- inflowjawa %>%
    filter(Provinsi == 'Jawa Barat') %>%
    select('2011','2012','2013','2014','2015')
jawabarat
## # A tibble: 1 x 5
##   `2011` `2012` `2013` `2014` `2015`
##    <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>
## 1 43775. 60629. 35190. 78660. 81303.

Menampilkan Data Inflow Provinsi Yogyakarta tahun 2012,2014,2016,2018

library(dplyr)
jawayogyakarta <- inflowjawa %>%
    filter(Provinsi == 'Yogyakarta') %>%
    select('2012','2014','2016','2018')
jawayogyakarta
## # A tibble: 1 x 4
##   `2012` `2014` `2016` `2018`
##    <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl>
## 1  9173. 13890. 17350. 20574.

Memunculkan Struktur Data Inflow Uang Kuartal Pulau Jawa

str(inflowjawa)
## tibble [7 x 13] (S3: tbl_df/tbl/data.frame)
##  $ ...1    : num [1:7] NA 1 2 3 4 5 6
##  $ Provinsi: chr [1:7] NA "Jawa" "Jawa Barat" "Jawa Tengah" ...
##  $ 2011    : num [1:7] NA 123917 43775 35137 6490 ...
##  $ 2012    : num [1:7] NA 160482 60629 43298 9173 ...
##  $ 2013    : num [1:7] NA 134998 35190 42182 8939 ...
##  $ 2014    : num [1:7] NA 217303 78660 60476 13890 ...
##  $ 2015    : num [1:7] NA 230141 81303 65198 14831 ...
##  $ 2016    : num [1:7] NA 261607 88036 72782 17350 ...
##  $ 2017    : num [1:7] NA 277609 83220 77031 17483 ...
##  $ 2018    : num [1:7] NA 306911 87243 87829 20574 ...
##  $ 2019    : num [1:7] NA 324624 94846 90751 20899 ...
##  $ 2020    : num [1:7] NA 259444 76883 84970 7348 ...
##  $ 2021    : num [1:7] NA 187816 57295 62024 6714 ...
str(inflowjawa %>% group_by(Provinsi))
## grouped_df [7 x 13] (S3: grouped_df/tbl_df/tbl/data.frame)
##  $ ...1    : num [1:7] NA 1 2 3 4 5 6
##  $ Provinsi: chr [1:7] NA "Jawa" "Jawa Barat" "Jawa Tengah" ...
##  $ 2011    : num [1:7] NA 123917 43775 35137 6490 ...
##  $ 2012    : num [1:7] NA 160482 60629 43298 9173 ...
##  $ 2013    : num [1:7] NA 134998 35190 42182 8939 ...
##  $ 2014    : num [1:7] NA 217303 78660 60476 13890 ...
##  $ 2015    : num [1:7] NA 230141 81303 65198 14831 ...
##  $ 2016    : num [1:7] NA 261607 88036 72782 17350 ...
##  $ 2017    : num [1:7] NA 277609 83220 77031 17483 ...
##  $ 2018    : num [1:7] NA 306911 87243 87829 20574 ...
##  $ 2019    : num [1:7] NA 324624 94846 90751 20899 ...
##  $ 2020    : num [1:7] NA 259444 76883 84970 7348 ...
##  $ 2021    : num [1:7] NA 187816 57295 62024 6714 ...
##  - attr(*, "groups")= tibble [7 x 2] (S3: tbl_df/tbl/data.frame)
##   ..$ Provinsi: chr [1:7] "Banten" "Jawa" "Jawa Barat" "Jawa Tengah" ...
##   ..$ .rows   : list<int> [1:7] 
##   .. ..$ : int 7
##   .. ..$ : int 2
##   .. ..$ : int 3
##   .. ..$ : int 4
##   .. ..$ : int 6
##   .. ..$ : int 5
##   .. ..$ : int 1
##   .. ..@ ptype: int(0) 
##   ..- attr(*, ".drop")= logi TRUE

Manipulasi Data: Menampilkan Visualisasi Data Inflow Uang Kuartal Pulau Jawa 2015

ggplot(data = inflowjawa, mapping = aes(x = Provinsi, y = `2015`)) +
  geom_point()
## Warning: Removed 1 rows containing missing values (geom_point).

Referensi:

https://www.bi.go.id/id/fungsi-utama/sistem-pembayaran/pengelolaan-rupiah/default.aspx

https://rpubs.com/suhartono-uinmaliki/861286

https://laugiwa.medium.com/manipulasi-data-dengan-dplyr-part1-fb6f52c26576