Lembaga : Universitas Islam Negeri Maulana Malik Ibrahim Malang

Jurusan : Teknik Informatika

Manipulasi Data

Pengertian Manipulasi Data

Manipulasi Data adalah istilah yang digunakan untuk menggambarkan proses modifikasi struktur data agar lebih mudah dibaca. Misalnya, Anda dapat mengurutkan data berdasarkan abjad. Sehingga pemiliki dapat segera menerima informasi yang bermanfaat. Berikut manipulasi Data Outfloew uang kartal di pulau Jawa :

## # A tibble: 11 x 13
##    Provinsi Januari Februari  Maret  April    Mei  Juni   Juli Agustus September
##    <chr>      <dbl>    <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl> <dbl>  <dbl>   <dbl>     <dbl>
##  1 DKI Jak~   9622.   11123. 23706. 10583. 16666. 3350. 14707.   9345.     9271.
##  2 Jawa       8951.   14285. 21428. 22753. 37980. 7331. 23260.  15952.    17080.
##  3 Jawa Ba~   2023.    2762.  4091.  5413. 10271. 1325.  4706.   3583.     3280.
##  4 Jawa Te~   1985.    4020.  6116.  6865. 11936. 2209.  7306.   4868.     5217.
##  5 Yogyaka~    626.    1308.  1245.   672.  2279.  755.  1586.   1012.      897.
##  6 Jawa Ti~   3790.    5645.  9175.  9057. 11911. 2584.  8544.   5713.     6949.
##  7 Banten      528.     551.   800.   745.  1583.  458.  1118.    776.      737.
##  8 Bali Nu~   1415.    2029.  2399.  2118.  3842. 1644.  2259.   2434.     2282.
##  9 Bali        998.    1561.  1466.   772.  1129.  598.  1148.   1028.     1053.
## 10 Nusa Te~    291.     304.   631.   932.  1720.  533.   486.    669.      582.
## 11 Nusa Te~    126.     164.   302.   415.   992.  513.   625.    737.      647.
## # ... with 3 more variables: Oktober <dbl>, November <dbl>, Desember <dbl>

Manipulasi Data Outflow Uang Kartal di Pulau Jawa pada bulan Februari 2020

library(tidyverse)
jawafeb <- select(dataout, 'Provinsi', 'Februari')
jawafeb
## # A tibble: 11 x 2
##    Provinsi            Februari
##    <chr>                  <dbl>
##  1 DKI Jakarta           11123.
##  2 Jawa                  14285.
##  3 Jawa Barat             2762.
##  4 Jawa Tengah            4020.
##  5 Yogyakarta             1308.
##  6 Jawa Timur             5645.
##  7 Banten                  551.
##  8 Bali Nusa              2029.
##  9 Bali                   1561.
## 10 Nusa Tenggara Barat     304.
## 11 Nusa Tenggara Timur     164.

Manipulasi Data Outflow Uang Kartal di Pulau Jawa pada bulan September - Oktober 2020

septokt <- dataout %>% select('Provinsi', 'September', 'Oktober')
septokt
## # A tibble: 11 x 3
##    Provinsi            September Oktober
##    <chr>                   <dbl>   <dbl>
##  1 DKI Jakarta             9271.  17563.
##  2 Jawa                   17080.  30709.
##  3 Jawa Barat              3280.   7566.
##  4 Jawa Tengah             5217.   8650.
##  5 Yogyakarta               897.   2181.
##  6 Jawa Timur              6949.  10935.
##  7 Banten                   737.   1378.
##  8 Bali Nusa               2282.   3580.
##  9 Bali                    1053.   1420.
## 10 Nusa Tenggara Barat      582.   1251.
## 11 Nusa Tenggara Timur      647.    910.

Manipulasi Data Outflow Uang Kartal di Pulau Jawa dengan mengganti bulan Maret menjadi Maret 2020

jawarename <- dataout %>% rename('Maret 2020' = 'Maret')
head(jawarename)
## # A tibble: 6 x 13
##   Provinsi    Januari Februari `Maret 2020`  April    Mei  Juni   Juli Agustus
##   <chr>         <dbl>    <dbl>        <dbl>  <dbl>  <dbl> <dbl>  <dbl>   <dbl>
## 1 DKI Jakarta   9622.   11123.       23706. 10583. 16666. 3350. 14707.   9345.
## 2 Jawa          8951.   14285.       21428. 22753. 37980. 7331. 23260.  15952.
## 3 Jawa Barat    2023.    2762.        4091.  5413. 10271. 1325.  4706.   3583.
## 4 Jawa Tengah   1985.    4020.        6116.  6865. 11936. 2209.  7306.   4868.
## 5 Yogyakarta     626.    1308.        1245.   672.  2279.  755.  1586.   1012.
## 6 Jawa Timur    3790.    5645.        9175.  9057. 11911. 2584.  8544.   5713.
## # ... with 4 more variables: September <dbl>, Oktober <dbl>, November <dbl>,
## #   Desember <dbl>

Manipulasi Data Outflow Uang Kartal di Pulau Jawa Provinsi DKI Jakarta pada bulan Januari - Maret 2020

jakarta <- dataout %>%
  filter(Provinsi == 'DKI Jakarta') %>%
  select('Provinsi','Januari', 'Februari', 'Maret')
jakarta
## # A tibble: 1 x 4
##   Provinsi    Januari Februari  Maret
##   <chr>         <dbl>    <dbl>  <dbl>
## 1 DKI Jakarta   9622.   11123. 23706.

Manipulasi Data Outflow Uang Kartal di Pulau Jawa Provinsi Jawa Timur pada bulan Oktober -Desember 2020

jatim <- dataout %>%
  filter(Provinsi == 'Jawa Timur') %>%
  select('Provinsi','Oktober', 'November', 'Desember')
jatim
## # A tibble: 1 x 4
##   Provinsi   Oktober November Desember
##   <chr>        <dbl>    <dbl>    <dbl>
## 1 Jawa Timur  10935.    5170.   13900.

Struktur Data Outflow Uang Kartal di Pulau Jawa

str(dataout)
## tibble [11 x 13] (S3: tbl_df/tbl/data.frame)
##  $ Provinsi : chr [1:11] "DKI Jakarta" "Jawa" "Jawa Barat" "Jawa Tengah" ...
##  $ Januari  : num [1:11] 9622 8951 2023 1985 626 ...
##  $ Februari : num [1:11] 11123 14285 2762 4020 1308 ...
##  $ Maret    : num [1:11] 23706 21428 4091 6116 1245 ...
##  $ April    : num [1:11] 10583 22753 5413 6865 672 ...
##  $ Mei      : num [1:11] 16666 37980 10271 11936 2279 ...
##  $ Juni     : num [1:11] 3350 7331 1325 2209 755 ...
##  $ Juli     : num [1:11] 14707 23260 4706 7306 1586 ...
##  $ Agustus  : num [1:11] 9345 15952 3583 4868 1012 ...
##  $ September: num [1:11] 9271 17080 3280 5217 897 ...
##  $ Oktober  : num [1:11] 17563 30709 7566 8650 2181 ...
##  $ November : num [1:11] 10715 14909 3409 3846 1458 ...
##  $ Desember : num [1:11] 27127 36725 8807 9324 2600 ...
str(dataout %>% group_by(Provinsi))
## grouped_df [11 x 13] (S3: grouped_df/tbl_df/tbl/data.frame)
##  $ Provinsi : chr [1:11] "DKI Jakarta" "Jawa" "Jawa Barat" "Jawa Tengah" ...
##  $ Januari  : num [1:11] 9622 8951 2023 1985 626 ...
##  $ Februari : num [1:11] 11123 14285 2762 4020 1308 ...
##  $ Maret    : num [1:11] 23706 21428 4091 6116 1245 ...
##  $ April    : num [1:11] 10583 22753 5413 6865 672 ...
##  $ Mei      : num [1:11] 16666 37980 10271 11936 2279 ...
##  $ Juni     : num [1:11] 3350 7331 1325 2209 755 ...
##  $ Juli     : num [1:11] 14707 23260 4706 7306 1586 ...
##  $ Agustus  : num [1:11] 9345 15952 3583 4868 1012 ...
##  $ September: num [1:11] 9271 17080 3280 5217 897 ...
##  $ Oktober  : num [1:11] 17563 30709 7566 8650 2181 ...
##  $ November : num [1:11] 10715 14909 3409 3846 1458 ...
##  $ Desember : num [1:11] 27127 36725 8807 9324 2600 ...
##  - attr(*, "groups")= tibble [11 x 2] (S3: tbl_df/tbl/data.frame)
##   ..$ Provinsi: chr [1:11] "Bali" "Bali Nusa" "Banten" "DKI Jakarta" ...
##   ..$ .rows   : list<int> [1:11] 
##   .. ..$ : int 9
##   .. ..$ : int 8
##   .. ..$ : int 7
##   .. ..$ : int 1
##   .. ..$ : int 2
##   .. ..$ : int 3
##   .. ..$ : int 4
##   .. ..$ : int 6
##   .. ..$ : int 10
##   .. ..$ : int 11
##   .. ..$ : int 5
##   .. ..@ ptype: int(0) 
##   ..- attr(*, ".drop")= logi TRUE
jabar <- dataout %>%
  group_by(Provinsi)
jabar
## # A tibble: 11 x 13
## # Groups:   Provinsi [11]
##    Provinsi Januari Februari  Maret  April    Mei  Juni   Juli Agustus September
##    <chr>      <dbl>    <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl> <dbl>  <dbl>   <dbl>     <dbl>
##  1 DKI Jak~   9622.   11123. 23706. 10583. 16666. 3350. 14707.   9345.     9271.
##  2 Jawa       8951.   14285. 21428. 22753. 37980. 7331. 23260.  15952.    17080.
##  3 Jawa Ba~   2023.    2762.  4091.  5413. 10271. 1325.  4706.   3583.     3280.
##  4 Jawa Te~   1985.    4020.  6116.  6865. 11936. 2209.  7306.   4868.     5217.
##  5 Yogyaka~    626.    1308.  1245.   672.  2279.  755.  1586.   1012.      897.
##  6 Jawa Ti~   3790.    5645.  9175.  9057. 11911. 2584.  8544.   5713.     6949.
##  7 Banten      528.     551.   800.   745.  1583.  458.  1118.    776.      737.
##  8 Bali Nu~   1415.    2029.  2399.  2118.  3842. 1644.  2259.   2434.     2282.
##  9 Bali        998.    1561.  1466.   772.  1129.  598.  1148.   1028.     1053.
## 10 Nusa Te~    291.     304.   631.   932.  1720.  533.   486.    669.      582.
## 11 Nusa Te~    126.     164.   302.   415.   992.  513.   625.    737.      647.
## # ... with 3 more variables: Oktober <dbl>, November <dbl>, Desember <dbl>
dataout %>% 
  filter(Provinsi == 'DKI Jakarta') %>%
  count('DKI jakarta', sort = TRUE)
## # A tibble: 1 x 2
##   `"DKI jakarta"`     n
##   <chr>           <int>
## 1 DKI jakarta         1
jawajakarta <- dataout %>%
  mutate('Januari' = dataout$'Februari'/2)
jawajakarta
## # A tibble: 11 x 13
##    Provinsi Januari Februari  Maret  April    Mei  Juni   Juli Agustus September
##    <chr>      <dbl>    <dbl>  <dbl>  <dbl>  <dbl> <dbl>  <dbl>   <dbl>     <dbl>
##  1 DKI Jak~  5561.    11123. 23706. 10583. 16666. 3350. 14707.   9345.     9271.
##  2 Jawa      7143.    14285. 21428. 22753. 37980. 7331. 23260.  15952.    17080.
##  3 Jawa Ba~  1381.     2762.  4091.  5413. 10271. 1325.  4706.   3583.     3280.
##  4 Jawa Te~  2010.     4020.  6116.  6865. 11936. 2209.  7306.   4868.     5217.
##  5 Yogyaka~   654.     1308.  1245.   672.  2279.  755.  1586.   1012.      897.
##  6 Jawa Ti~  2822.     5645.  9175.  9057. 11911. 2584.  8544.   5713.     6949.
##  7 Banten     275.      551.   800.   745.  1583.  458.  1118.    776.      737.
##  8 Bali Nu~  1014.     2029.  2399.  2118.  3842. 1644.  2259.   2434.     2282.
##  9 Bali       780.     1561.  1466.   772.  1129.  598.  1148.   1028.     1053.
## 10 Nusa Te~   152.      304.   631.   932.  1720.  533.   486.    669.      582.
## 11 Nusa Te~    82.0     164.   302.   415.   992.  513.   625.    737.      647.
## # ... with 3 more variables: Oktober <dbl>, November <dbl>, Desember <dbl>

Visualisasi Data Outflow Uang Kartal di Pulau Jawa pada bulan Februari 2020

ggplot(data = dataout, mapping = aes(x = Provinsi, y = `Februari`)) +
  geom_point()

Referensi

  1. https://inmarketing.id/data-manipulation-adalah.html

  2. https://rpubs.com/suhartono-uinmaliki/861286

  3. https://www.bi.go.id/id/fungsi-utama/sistem-pembayaran/pengelolaan-rupiah/default.aspx