#install.packages("gtools") #se for instalar, retire o símbolo de "#"
require(pracma)
Vamos aprender sobre números binomiais!
O número Binomial ou coeficiente Binomial é dado pela expressão: \[
\left(\begin{array}{ll} n\\p \end{array}\right),
\] com \(n\geq p\). O cálculo de um número Binomial é através da fórmula de Combinação: \[
\left(\begin{array}{ll} n\\p \end{array}\right)=\frac{n!}{p!(n-p)!}
\] donde lê-se: “Binomial de \(n\) sobre \(p\) é igual a \(n!\) sobre \(p!(n-p)!\)”.
De forma análoga às frações, dizemos que \(n\) é o numerador e \(p\) é o denominador de \(\left(\begin{array}{ll} n\\p \end{array}\right)\).
Exemplo 1: Cálculos dos números Binomiais:
\[\begin{eqnarray*} a) &&\left(\begin{array}{ll} 5\\2 \end{array}\right)=\frac{5!}{2!(5-2)!}=\frac{5!}{2!3!}=\frac{5.4.3!}{2!3!}=\frac{5.4}{2.1}=10.\\ b) &&\left(\begin{array}{ll} 10\\6 \end{array}\right)=\frac{10!}{6!(10-6)!}=\frac{10!}{6!4!}=\frac{10.9.8.7.6!}{6!4!}=\frac{10.9.8.7}{4.3.2.1}=210. \end{eqnarray*}\]
Propriedades dos números binomiais: Valem para para qualquer \(n\) e \(p \in \mathbb{N}\) com \(p\leq n\). \[\begin{eqnarray*} \begin{array}{lcl} I) \left(\begin{array}{ll} n\\0 \end{array}\right)=1, &\rightarrow& \text{ Binomial de $n$ sobre $0$ é igual a $1$}, \\ II)\left(\begin{array}{ll} n\\1 \end{array}\right)=n, \text{ com } n>1 &\rightarrow& \text{ Binomial de $n$ sobre $1$ é igual a $n$,} \\ III)\left(\begin{array}{ll} n\\n \end{array}\right)=1, \forall n \in \mathbb{N} &\rightarrow& \text{ Binomial de $n$ sobre $n$ é igual a $1$,} \\ IV)\left(\begin{array}{ll} n\\p \end{array}\right)=\left(\begin{array}{ll} n\\n-p \end{array}\right) &\rightarrow& \text{ Dois números binomiais complementares são iguais,} \\ V)\left(\begin{array}{ll} n-1\\p-1 \end{array}\right)+\left(\begin{array}{ll} n-1\\p \end{array}\right)=\left(\begin{array}{ll} n\\p \end{array}\right) &\rightarrow& \text{ Conhecido como relação de Stifel}. \end{array} \end{eqnarray*}\]
Exemplo 2: Uso das propriedades dos números binomiais:
Demonstração da Propriedade I: \[ L.E. =\frac{n!}{0!(n-0)!}=\frac{n!}{1.n!} = 1 = L.D. \text{ e utilizamos o fato de que $0!=1$.} \]
Demonstração da Relação de Stifel:
O lado esquerdo da equação é: \[\begin{eqnarray*}
L.E. &=&\frac{(n-1)!}{(p-1)![n-1-(p-1)]!}+\frac{(n-1)!}{p!(n-1-p)!}\\
\\
&=&\frac{(n-1)!}{(p-1)!(n-p)!}+\frac{(n-1)!}{p!(n-p-1)!}.
\text{ Como } p!=p (p-1)! \text{ e } (n-p)!=(n-p)(n-p-1)!\\
&&\\
&& \text{ podemos desenvolver os denominadores: }\\
&&\\
&=&\frac{(n-1)!}{(p-1)!(n-p)(n-p-1)!}+\frac{(n-1)!}{p (p-1)!(n-p-1)!}.\\
&&\\
&&\text{ E colocar a soma no mesmo denominador comum: }\\
&&\\
&=&\frac{p(n-1)!+(n-1)!(n-p)}{p(p-1)!(n-p)(n-p-1)!}\\
&&\\
&=&\frac{(n-1)!(p+n-p)}{p(p-1)!(n-p)(n-p-1)!}\\
&&\\
&=&\frac{(n-1)!n}{p(p-1)!(n-p)(n-p-1)!}.
\text{ Como } (n-1)!n =n! \text{ e } p(p-1)!(n-p)(n-p-1)! = p!(n-p)!\\
&&\\
&=&\frac{n!}{p!(n-p)!} = \left(\begin{array}{ll} n\\p \end{array}\right) = L.D. \text{ então } L.E.= L.D. \text{ e fica provado a relação de Stifel.}
\end{eqnarray*}\]
Os cálculos estão de acordo com a Tabela 1 abaixo:
## Warning: package 'knitr' was built under R version 4.1.3
\(\left(\begin{array}{ll} 0\\0 \end{array}\right)\) | |||||||||||
\(\left(\begin{array}{ll} 1\\0 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 1\\1 \end{array}\right)\) | ||||||||||
\(\left(\begin{array}{ll} 2\\0 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 2\\1 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 2\\2 \end{array}\right)\) | |||||||||
\(\left(\begin{array}{ll} 3\\0 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 3\\1 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 3\\2 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 3\\3 \end{array}\right)\) | ||||||||
\(\left(\begin{array}{ll} 4\\0 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 4\\1 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 4\\2 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 4\\3 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 4\\4 \end{array}\right)\) | |||||||
\(\left(\begin{array}{ll} 5\\0 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 5\\1 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 5\\2 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 5\\3 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 5\\4 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 5\\5 \end{array}\right)\) | ||||||
\(\left(\begin{array}{ll} 6\\0 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 6\\1 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 6\\2 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 6\\3 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 6\\4 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 6\\5 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 6\\6 \end{array}\right)\) | |||||
\(\left(\begin{array}{ll} 7\\0 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 7\\1 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 7\\2 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 7\\3 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 7\\4 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 7\\5 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 7\\6 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 7\\7 \end{array}\right)\) | ||||
\(\left(\begin{array}{ll} 8\\0 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 8\\1 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 8\\2 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 8\\3 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 8\\4 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 8\\5 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 8\\6 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 8\\7 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 8\\8 \end{array}\right)\) | |||
\(\left(\begin{array}{ll} 9\\0 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 9\\1 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 9\\2 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 9\\3 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 9\\4 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 9\\5 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 9\\6 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 9\\7 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 9\\8 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} 9\\9 \end{array}\right)\) | ||
\(\ldots\) | \(\ldots\) | \(\ldots\) | \(\ldots\) | \(\ldots\) | \(\ldots\) | \(\ldots\) | \(\ldots\) | \(\ldots\) | \(\ldots\) | \(\ldots\) | |
\(\left(\begin{array}{ll} n\\0 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} n\\1 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} n\\2 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} n\\3 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} n\\4 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} n\\5 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} n\\6 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} n\\7 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} n\\8 \end{array}\right)\) | \(\left(\begin{array}{ll} n\\9 \end{array}\right)\) | \(\ldots\) | \(\left(\begin{array}{ll} n\\n \end{array}\right)\) |
Calculando os valores dos números Binomiais, o triângulo de Pascal fica como na Tabela 2.
Propriedades do Triângulo de Pascal
Linha
|
Números Binomiais
|
Soma da Linha
|
Potência de 2
|
|||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
linha zero | 1 | 1 | \(2^0\) | |||||||||||
1ª linha | 1 | 1 | 2 | \(2^1\) | ||||||||||
2ª linha | 1 | 2 | 1 | 4 | \(2^2\) | |||||||||
3ª linha | 1 | 3 | 3 | 1 | 8 | \(2^3\) | ||||||||
4ª linha | 1 | 4 | 6 | 4 | 1 | 16 | \(2^4\) | |||||||
5ª linha | 1 | 5 | 10 | 10 | 5 | 1 | 32 | \(2^5\) | ||||||
6ª linha | 1 | 6 | 15 | 20 | 15 | 6 | 1 | 64 | \(2^6\) | |||||
7ª linha | 1 | 7 | 21 | 35 | 35 | 21 | 7 | 1 | 128 | \(2^7\) | ||||
8ª linha | 1 | 8 | 28 | 56 | 70 | 56 | 28 | 8 | 1 | 256 | \(2^8\) | |||
9ª linha | 1 | 9 | 36 | 84 | 126 | 126 | 84 | 36 | 9 | 1 | 512 | \(2^9\) | ||
… | 1 | … | … | … | … | … | … | … | … | … | 1 | … | … | |
n-ésima linha | 1 | n | … | … | … | … | … | … | … | … | … | 1 | … | \(2^n\) |
Exemplo 3: Uso do Triângulo de Pascal:
Binômio de Newton é qualquer expressão da forma \((a+b)^n\), com \(a,b \in \mathbb{R}\) e \(n\in \mathbb{N}\). A Tabela 3 mostra os Binômios de Newton para vários valores de \(n\).
Valor de n | Fórmula do Binômio | Expansão do Binômio | Quantidade de termos |
---|---|---|---|
0 | \((a+b)^0\) | 1 | 1 |
1 | \((a+b)^1\) | \(1.a+1.b\) | 2 |
2 | \((a+b)^2\) | \(1.a+2.a.b+1.b^2\) | 3 |
3 | \((a+b)^3\) | \(1.a^3+3.a^2.b+3.a.b^2+1.b^3\) | 4 |
4 | \((a+b)^4\) | \(1.a^4 + 4.a^3.b+6.a^2.b^2+4.a.b^3+1.b^4\) | 5 |
\(\ldots\) | \(\ldots\) | \(\ldots\) | \(\ldots\) |
\(n\) | \((a+b)^n\) | \(\left(\begin{array}{ll} n\\0 \end{array}\right).a^n.b^0 \left(\begin{array}{ll} n\\1 \end{array}\right).a^{n-1}.b^1+ \left(\begin{array}{ll} n\\2 \end{array}\right).a^{n-2}.b^2+\ldots+ \left(\begin{array}{ll} n\\n \end{array}\right).a^0.b^n\) | \(n+1\) |
Exemplo 4: - Desenvolva o Binômio \((x+2)^7\). Na Tabela 4, com \(a=x\), \(b=2\) e \(n=7\), temos: \[ (x+2)^7 =\underbrace{\left(\begin{array}{ll} 7\\0 \end{array}\right).x^7.2^0}_{1^{\underline{o}} \text{termo}} +\underbrace{\left(\begin{array}{ll} 7\\1 \end{array}\right).x^{6}.2^1}_{2^{\underline{o}} \text{termo}} +\underbrace{\left(\begin{array}{ll} 7\\2 \end{array}\right).x^{5}.2^2 }_{3^{\underline{o}} \text{termo}} +\ldots+\underbrace{\left(\begin{array}{ll} 7\\7 \end{array}\right).x^{0}.2^7}_{8^{\underline{o}} \text{termo}} \]
A fórmula do termo geral serve para determinar um termo específico dentro da expansão do Binômio.
Exemplo 5: - Determine o \(4^{\underline{o}}\) termo do Binômio \((x+2)^7\).
Resp.: Olhando o exemplo anterior, vemos que o \(4^{\underline{o}}\) termo (denotado por \(T_4\)) é igual a \[
T_4=\left(\begin{array}{ll} 7\\3 \end{array}\right).x^{4}.2^3 = \frac{7!}{3!4!}.x^{4}.2^3 = \frac{7.6.5.4!}{3!4!}.x^{4}.2^3 = \frac{7.6.5}{3.2.1}.x^{4}.8 = 280 . x^{4}.
\]