Estymator Kaplana-Meiera jest iloczynem tych prawdopodobieństw warunkowych. Mierzy prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia mnożąc prawdopodobieństwo przeżycia w danym miesiącu pod warunkiem przeżycia miesiąca poprzedniego. Można oszacować jako liczbę pacjentów, którzy żyli bez strat do obserwacji w tym czasie, podzieloną przez liczbę pacjentów, którzy żyli tuż przed tym czasem.
Metoda Kaplana-Meiera jest częstym sposobem szacowania czasów przeżycia. Przedmiotem analizy jest czas do wystąpienia zdarzenia przerywającego przeżycie. W ocenach HTA tymi zdarzeniami najczęściej są: zgon (w analizach OS) lub progresję choroby (w analizach PFS). Estymator Kaplana-Meiera operuje w dwóch wymiarach - czasie (oś y) i częstości przeżycia (oś x). Stąd też możemy oszacować dwie wartości - czas przeżycia pacjentów oraz prawdopodobieństwo przeżycia pacjentów w danym punkcie czasowym.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.
Podstawowy zakres informacji wymaganych do przeprowadzenia analizy przeżycia musi zawierać informację o czasie przeżycia (time) oraz wystąpieniu zdarzenia (status). Czas przeżycia może być wyrażany w dniach, miesiącach, latach itd. Status zdarzenia daje informację, czy u obserwowanego pacjenta nastąpiło zdarzenie.
Status zdarzenia jest wartością dychotomiczną. Najczęściej przyjmuje indeks 1 dla wystąpienia zdarzenia oraz 0 w przypadku jego braku.
W badaniach wieloramiennych identyfikujemy również indeks grupy terapeutycznej (np. strata, arm). Grupy terapeutyczne reprezentowane są przez krzywe przeżycia przedstawiające ramiona grupy terapeutyczne ale również mogą reprezentować podział ze względu na płeć lub grupę wiekową.
Tabela 1. Podstawowy zakres informacji stosowany w modelach przeżycia| Time | Status | Age | Sex |
|---|---|---|---|
| 306 | 2 | 74 | 1 |
| 455 | 2 | 68 | 1 |
| 1010 | 1 | 56 | 1 |
| 210 | 2 | 57 | 1 |
| 883 | 2 | 60 | 1 |
| 1022 | 1 | 74 | 1 |
Źródło:
Wykres 1.
Jest to metoda nieparametryczna, której skutkiem jest funkcja krokowa przedstawiająca przeżycie. Każde załamanie tej funkcji oznacza najczęściej zgon (w analizach OS) lub progresję choroby (w analizach PFS). Metoda zakada, że tylko t+1 oraz schodek tylko w dół.
Tabela Number at risk
dla każdego punktu czasowego dostępnego w badaniu źródłowym, tj. czas wystąpienia zdarzenia (time risk) oraz liczba pacjentów narażonych na wystąpienie określonego zdarzenia w danym punkcie czasowym (number at risk).
Punkty końcowe w analizach przeżycia
Zgon - w analizach przeżycia całkowitego (ang. overall survival, OS) zdarzeniem kończącym przeżycie pacjenta jest zgon na skutek konkretnej choroby.
Progresja choroby - przedmiotem oceny HTA jes również czas przeżycia wolny od progresji (ang. progression - free survival, PFS). Wówczas punktem końcowym jest progresja choroby.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.
**Wykres. 2
| strata | median | lower | upper |
|---|---|---|---|
| arm=0 | 270 | 212 | 310 |
| arm=1 | 426 | 348 | 550 |
Źródło:
Mediana przedstawia czas odpowiadający prawdopodobieństwu przeżycia na poziomie 0.5. Inaczej mówiąc, przedstawia punkt czasowy, w którym zgon lub progresja choroby u połowy pacjentów.
Ocenzorowani pacjenci mają wpływ na czas przeżycia. Ignorowanie cenzurowania tworzy obniżoną krzywą przeżycia, ponieważ czas obserwacji, który wnoszą ocenzurowani pacjenci, jest wykluczony.
Ograniczony średni czas przeżycia (RMST) definiuje obszar znajdujący się poniżej przebiegu funkcji przeżycia. Mierzy ona średni czas przeżycia od początku obserwacji do określonego punktu czasowego definiowanego jako czas obcięcia (ang. truncation time, tau). W odróżnieniu od mediany, szacującym przeżycie w danym punkcie czasowym, RMST szacuje czas przeżycia dla całego okresu.
Wykres 3.
| Est. | se | lower .95 | upper .95 | |
|---|---|---|---|---|
| RMST Arm0 | 326.08 | 22.91 | 281.18 | 370.99 |
| RMST Arm1 | 561.35 | 34.69 | 493.36 | 629.34 |
| RMST Arm1-Arm0 | 134.56 | 53.08 | 216.05 | 0.00 |
Źródło:
Ograniczony średni czas przeżycia można interpretować jako średni czas wolny od zdarzeń wśród pacjentów w grupie leczonej do określonego punktu czasowego. Oznacza wzrost lub utratę czasu przeżycia wolnego od zdarzenia względem grupy kontrolnej. RMST dostarcza dodatkowej miary skuteczności leczenia, którą można opisać jako liczbę jednostek czasu życia uzyskanych dzięki zastosowanej interwencji.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.
Zgon - w analizach OS (ang. overall survival, OS)
Progresja choroby - w analizach PFS (ang. progression - free survival, PFS)
Czas przeżycia
mediana- czas przeżycia w danym punkcie czasowego
RMST - czas przeżycia do określonego punktu czasowego
Na co zwrócić uwagę?
1. Dobór komparatora
2. Obserwacje cenzorowane
Estymator Kaplana-Meiera, czy krzywe przeżycia?
Krzywe przedstawiają funkcję przeżycia. Zdarzeniem wpływającym na przebieg krzywej przeżycia jest wystąpienie zgonu z powodu danej choroby. Moment załamania krzywej przeżycia przedstawia estymator Kaplana-Meiera
Dlaczego mediana, nie średnia?
Funkcja przeżycia nie ma rozkładu normalnego więc średnia nie jest odpowiednią miarą
..a ograniczona średnia ograniczona?
Mediana jest wartością punktową, szacuje przeżycie w określonym punkcie czasowym. Ograniczona średnia różni się tym, że szacuje przeżycie przez cały okres obserwacji 3. Przebieg krzywych
time: czas przeżycia
0.95LCI: dolna granica przedziału ufności
0.95 UCI: górna granica przedziału ufności
Mediana OS
Mediana PFD
RMST