Estudios electorales
Manipulación y unificación de los resultados de las elecciones a Senadores desde la vuelta a la democracia en Chile
Abstract
Junto con entregar el txt con la información consolidada se comentan dos aspectos problemáticos y una intervención sobre la codificación de los sexos.
Existen 19 circunscripciones del 1989 al 2013
Hasta 1973 la mayor parte de las regiones formaban por sí mismas una sola circunscripción, excepto seis: Región de Valparaíso, Región del Maule, Región del Biobío, Región de la Araucanía, Región de Los Lagos (hasta agosto de 2009) y Región Metropolitana de Santiago, que se dividieron en dos circunscripciones, cada una establecida como un conjunto de distritos contiguos dentro de la región. Esta división se aplicó por primera vez para las elecciones parlamentarias de 1989, efectuadas para la determinación de la composición del Congreso Nacional en su XLVIII periodo legislativo (1990-1994).
En 2007 fue creada la Región de Arica y Parinacota, a partir de las provincias de Arica y Parinacota de la Región de Tarapacá, pero no se creó una nueva circunscripción, por lo que la I Circunscripción pasó a ser birregional. En tanto, en agosto de 2009, la Región de Los Ríos, a partir de la provincia de Valdivia, heredó la XVI circunscripción, aunque el distrito 55 fue trasladado a la XVII Circunscripción, mantiéndose así la equivalencia territorial entre esta y la Región de Los Lagos.
Esta división electoral se mantuvo hasta las elecciones parlamentarias de 2013, efectuada para determinar la composición del Congreso Nacional en su LIV periodo legislativo (2014-2018).
Existen 16 circunscripciones al 2017
A partir de las elecciones parlamentarias de 2017 se aplica una nueva división electoral, como consecuencia del establecimiento en 2015 de un nuevo sistema electoral de diputados y senadores.
senadores_sin_2017 <- readRDS("gof_senadores_sin_2017.rds")
a <- head(senadores_sin_2017,10)
kbl(a) %>% kable_styling(bootstrap_options = c("striped", "hover"), font_size = 10) %>% scroll_box(width = "100%", height = "200px")
Lista | Circunscripción | Tipo de mesa | Número de mesa | Cantidad de votos | Nombre del candidato | Año |
---|---|---|---|---|---|---|
B1 | 2 | 0 | 1 | 8 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 1 | 5 | 23 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 0 | 130 | 24 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 0 | 96 | 19 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 0 | 55 | 15 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 1 | 10 | 15 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 0 | 30 | 17 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 1 | 6 | 7 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 1 | 89 | 4 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 1 | 56 | 7 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
Observemos la codificación: 0 mujer 1 hombre.
Vamos pasándoles revista por año:
senadores_sin_2017_1989 <- filter(senadores_sin_2017, senadores_sin_2017$Año == "1989")
a <- head(senadores_sin_2017_1989 ,10)
kbl(a) %>% kable_styling(bootstrap_options = c("striped", "hover"), font_size = 10) %>% scroll_box(width = "100%", height = "200px")
Lista | Circunscripción | Tipo de mesa | Número de mesa | Cantidad de votos | Nombre del candidato | Año |
---|---|---|---|---|---|---|
A1 | 1 | 0 | 43 | 124 | HUMBERTO PALZA CORVACHO | 1989 |
A1 | 1 | 0 | 47 | 112 | HUMBERTO PALZA CORVACHO | 1989 |
A1 | 1 | 0 | 46 | 122 | HUMBERTO PALZA CORVACHO | 1989 |
A1 | 1 | 0 | 45 | 95 | HUMBERTO PALZA CORVACHO | 1989 |
A1 | 1 | 0 | 44 | 105 | HUMBERTO PALZA CORVACHO | 1989 |
A1 | 1 | 0 | 34 | 145 | HUMBERTO PALZA CORVACHO | 1989 |
A1 | 1 | 0 | 42 | 131 | HUMBERTO PALZA CORVACHO | 1989 |
A1 | 1 | 0 | 14 | 99 | HUMBERTO PALZA CORVACHO | 1989 |
A1 | 1 | 0 | 13 | 70 | HUMBERTO PALZA CORVACHO | 1989 |
A1 | 1 | 0 | 12 | 53 | HUMBERTO PALZA CORVACHO | 1989 |
senadores_sin_2017_1993 <- filter(senadores_sin_2017, senadores_sin_2017$Año == "1993")
a <- head(senadores_sin_2017_1993 ,10)
kbl(a) %>% kable_styling(bootstrap_options = c("striped", "hover"), font_size = 10) %>% scroll_box(width = "100%", height = "200px")
Lista | Circunscripción | Tipo de mesa | Número de mesa | Cantidad de votos | Nombre del candidato | Año |
---|---|---|---|---|---|---|
A1 | ARICA | 0 | 1 | 9 | JAIME BARROS PEREZ-COTAPOS | 1993 |
A1 | ARICA | 1 | 55 | 15 | JAIME BARROS PEREZ-COTAPOS | 1993 |
A1 | PICA | 1 | 3 | 1 | JAIME BARROS PEREZ-COTAPOS | 1993 |
A1 | ARICA | 0 | 166 | 7 | JAIME BARROS PEREZ-COTAPOS | 1993 |
A1 | IQUIQUE | 1 | 90 | 3 | JAIME BARROS PEREZ-COTAPOS | 1993 |
A1 | IQUIQUE | 1 | 12 | 7 | JAIME BARROS PEREZ-COTAPOS | 1993 |
A1 | IQUIQUE | 0 | 90 | 6 | JAIME BARROS PEREZ-COTAPOS | 1993 |
A1 | POZO ALMONTE | 0 | 9 | 5 | JAIME BARROS PEREZ-COTAPOS | 1993 |
A1 | IQUIQUE | 0 | 12 | 3 | JAIME BARROS PEREZ-COTAPOS | 1993 |
A1 | ARICA | 1 | 125 | 11 | JAIME BARROS PEREZ-COTAPOS | 1993 |
senadores_sin_2017_1997 <- filter(senadores_sin_2017, senadores_sin_2017$Año == "1997")
a <- head(senadores_sin_2017_1997 ,10)
kbl(a) %>% kable_styling(bootstrap_options = c("striped", "hover"), font_size = 10) %>% scroll_box(width = "100%", height = "200px")
Lista | Circunscripción | Tipo de mesa | Número de mesa | Cantidad de votos | Nombre del candidato | Año |
---|---|---|---|---|---|---|
B1 | 2 | 0 | 1 | 8 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 1 | 5 | 23 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 0 | 130 | 24 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 0 | 96 | 19 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 0 | 55 | 15 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 1 | 10 | 15 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 0 | 30 | 17 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 1 | 6 | 7 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 1 | 89 | 4 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
B1 | 2 | 1 | 56 | 7 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 |
senadores_sin_2017_2001 <- filter(senadores_sin_2017, senadores_sin_2017$Año == "2001")
a <- head(senadores_sin_2017_2001 ,10)
kbl(a) %>% kable_styling(bootstrap_options = c("striped", "hover"), font_size = 10) %>% scroll_box(width = "100%", height = "200px")
Lista | Circunscripción | Tipo de mesa | Número de mesa | Cantidad de votos | Nombre del candidato | Año |
---|---|---|---|---|---|---|
A1 | 1 | 0 | 1 | 3 | RIGOBERTO ECHEVERRIA ALLENDE | 2001 |
A1 | 1 | 0 | 134 | 6 | RIGOBERTO ECHEVERRIA ALLENDE | 2001 |
A1 | 1 | 1 | 5 | 4 | RIGOBERTO ECHEVERRIA ALLENDE | 2001 |
A1 | 1 | 1 | 27 | 2 | RIGOBERTO ECHEVERRIA ALLENDE | 2001 |
A1 | 1 | 1 | 50 | 4 | RIGOBERTO ECHEVERRIA ALLENDE | 2001 |
A1 | 1 | 0 | 107 | 8 | RIGOBERTO ECHEVERRIA ALLENDE | 2001 |
A1 | 1 | 0 | 29 | 8 | RIGOBERTO ECHEVERRIA ALLENDE | 2001 |
A1 | 1 | 0 | 5 | 4 | RIGOBERTO ECHEVERRIA ALLENDE | 2001 |
A1 | 1 | 1 | 143 | 4 | RIGOBERTO ECHEVERRIA ALLENDE | 2001 |
A1 | 1 | 0 | 151 | 1 | RIGOBERTO ECHEVERRIA ALLENDE | 2001 |
senadores_sin_2017_2005 <- filter(senadores_sin_2017, senadores_sin_2017$Año == "2005")
a <- head(senadores_sin_2017_2005,10)
kbl(a) %>% kable_styling(bootstrap_options = c("striped", "hover"), font_size = 10) %>% scroll_box(width = "100%", height = "200px")
Lista | Circunscripción | Tipo de mesa | Número de mesa | Cantidad de votos | Nombre del candidato | Año |
---|---|---|---|---|---|---|
A6 | 2 | 0 | 1 | 5 | LUIS THOMPSON ARAYA | 2005 |
A6 | 2 | 1 | 13 | 4 | LUIS THOMPSON ARAYA | 2005 |
A6 | 2 | 0 | 82 | 5 | LUIS THOMPSON ARAYA | 2005 |
A6 | 2 | 0 | 43 | 3 | LUIS THOMPSON ARAYA | 2005 |
A6 | 2 | 0 | 157 | 5 | LUIS THOMPSON ARAYA | 2005 |
A6 | 2 | 1 | 66 | 7 | LUIS THOMPSON ARAYA | 2005 |
A6 | 2 | 1 | 50 | 1 | LUIS THOMPSON ARAYA | 2005 |
A6 | 2 | 1 | 139 | 2 | LUIS THOMPSON ARAYA | 2005 |
A6 | 2 | 0 | 3 | 3 | LUIS THOMPSON ARAYA | 2005 |
A6 | 2 | 0 | 59 | 8 | LUIS THOMPSON ARAYA | 2005 |
senadores_sin_2017_2013 <- filter(senadores_sin_2017, senadores_sin_2017$Año == "2013")
a <- head(senadores_sin_2017_2013 ,10)
kbl(a) %>% kable_styling(bootstrap_options = c("striped", "hover"), font_size = 10) %>% scroll_box(width = "100%", height = "200px")
Lista | Circunscripción | Tipo de mesa | Número de mesa | Cantidad de votos | Nombre del candidato | Año |
---|---|---|---|---|---|---|
ALIANZA | 2 | 1 | 64 | NA |
|
2013 |
ALIANZA | 2 | 0 | 36 | NA |
|
2013 |
ALIANZA | 2 | 1 | 65 | NA |
|
2013 |
ALIANZA | 2 | 0 | 37 | NA |
|
2013 |
ALIANZA | 2 | 1 | 129 | NA |
|
2013 |
ALIANZA | 2 | 0 | 158 | NA |
|
2013 |
ALIANZA | 2 | 1 | 63 | NA |
|
2013 |
ALIANZA | 2 | 1 | 122 | NA |
|
2013 |
ALIANZA | 2 | 0 | 153 | NA |
|
2013 |
ALIANZA | 2 | 1 | 61 | NA |
|
2013 |
senadores_2017 <- readRDS("gof_senadores_2017.rds")
a <- head(senadores_2017,10)
kbl(a) %>% kable_styling(bootstrap_options = c("striped", "hover"), font_size = 10) %>% scroll_box(width = "100%", height = "200px")
Lista | Circunscripción | Tipo de mesa | Número de mesa | Cantidad de votos | Nombre del candidato | Año | Circ. Electoral |
---|---|---|---|---|---|---|---|
G10 | 2 | M | 1 | 6 | RIGOBERTO DEL CARMEN ROJAS SARAPURA | 2017 | CAMIÑA |
H11 | 2 | M | 1 | 3 | GABRIEL GUROVICH STEINER | 2017 | CAMIÑA |
H12 | 2 | M | 1 | 3 | ALEJANDRA GUAJARDO BIZAMA | 2017 | CAMIÑA |
H13 | 2 | M | 1 | 1 | LORENA VERGARA BRAVO | 2017 | CAMIÑA |
N14 | 2 | M | 1 | 37 | JORGE SORIA QUIROGA | 2017 | CAMIÑA |
N15 | 2 | M | 1 | 3 | ASTRID ABARCA IBARRA | 2017 | CAMIÑA |
N16 | 2 | M | 1 | 1 | FRANITZA MITROVIC VARELA | 2017 | CAMIÑA |
P17 | 2 | M | 1 | 13 | JUAN CARLOS CARREÑO CARMONA | 2017 | CAMIÑA |
P18 | 2 | M | 1 | 15 | PAMELA BOYARDI VILLALOBOS | 2017 | CAMIÑA |
P19 | 2 | M | 1 | 31 | LUZ EBENSPERGER ORREGO | 2017 | CAMIÑA |
senadores_2017$`Tipo de mesa`[senadores_2017$`Tipo de mesa` == "M" ] <- 0
senadores_2017$`Tipo de mesa`[senadores_2017$`Tipo de mesa` == "V" ] <- 1
a <- head(senadores_2017,10)
kbl(a) %>% kable_styling(bootstrap_options = c("striped", "hover"), font_size = 10) %>% scroll_box(width = "100%", height = "200px")
Lista | Circunscripción | Tipo de mesa | Número de mesa | Cantidad de votos | Nombre del candidato | Año | Circ. Electoral |
---|---|---|---|---|---|---|---|
G10 | 2 | 0 | 1 | 6 | RIGOBERTO DEL CARMEN ROJAS SARAPURA | 2017 | CAMIÑA |
H11 | 2 | 0 | 1 | 3 | GABRIEL GUROVICH STEINER | 2017 | CAMIÑA |
H12 | 2 | 0 | 1 | 3 | ALEJANDRA GUAJARDO BIZAMA | 2017 | CAMIÑA |
H13 | 2 | 0 | 1 | 1 | LORENA VERGARA BRAVO | 2017 | CAMIÑA |
N14 | 2 | 0 | 1 | 37 | JORGE SORIA QUIROGA | 2017 | CAMIÑA |
N15 | 2 | 0 | 1 | 3 | ASTRID ABARCA IBARRA | 2017 | CAMIÑA |
N16 | 2 | 0 | 1 | 1 | FRANITZA MITROVIC VARELA | 2017 | CAMIÑA |
P17 | 2 | 0 | 1 | 13 | JUAN CARLOS CARREÑO CARMONA | 2017 | CAMIÑA |
P18 | 2 | 0 | 1 | 15 | PAMELA BOYARDI VILLALOBOS | 2017 | CAMIÑA |
P19 | 2 | 0 | 1 | 31 | LUZ EBENSPERGER ORREGO | 2017 | CAMIÑA |
senadores_sin_2017$"Circ. Electoral" <- NA
a <- head(senadores_sin_2017 ,10)
kbl(a) %>% kable_styling(bootstrap_options = c("striped", "hover"), font_size = 10) %>% scroll_box(width = "100%", height = "200px")
Lista | Circunscripción | Tipo de mesa | Número de mesa | Cantidad de votos | Nombre del candidato | Año | Circ. Electoral |
---|---|---|---|---|---|---|---|
B1 | 2 | 0 | 1 | 8 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 1 | 5 | 23 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 0 | 130 | 24 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 0 | 96 | 19 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 0 | 55 | 15 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 1 | 10 | 15 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 0 | 30 | 17 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 1 | 6 | 7 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 1 | 89 | 4 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 1 | 56 | 7 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
senadores <- rbind(senadores_sin_2017,senadores_2017 )
a <- head(senadores ,10)
kbl(a) %>% kable_styling(bootstrap_options = c("striped", "hover"), font_size = 10) %>% scroll_box(width = "100%", height = "200px")
Lista | Circunscripción | Tipo de mesa | Número de mesa | Cantidad de votos | Nombre del candidato | Año | Circ. Electoral |
---|---|---|---|---|---|---|---|
B1 | 2 | 0 | 1 | 8 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 1 | 5 | 23 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 0 | 130 | 24 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 0 | 96 | 19 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 0 | 55 | 15 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 1 | 10 | 15 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 0 | 30 | 17 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 1 | 6 | 7 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 1 | 89 | 4 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
B1 | 2 | 1 | 56 | 7 | PATRICIO VALDIVIA GUERRA | 1997 | NA |
saveRDS(senadores,"senadores.rds")
write.table(senadores, file = "senadores.txt", sep = "\t",
row.names = FALSE)
Encontramos un problema lógico al intentar hacer un merge para relacionar comunas a circunscripciones para cada registro, pues es una relación de muchos a muchos.
No obstante lo anterior, hemos construído una tabla que permite relacionar las comunas a las circunscripciones, tanto antiguas como nuevas, y se presenta a continuación:
(ir a las tablas de diputados)
codigos <- read_xlsx("codigos_nuevos.xlsx")
a <- head(codigos,10)
kbl(a) %>% kable_styling(bootstrap_options = c("striped", "hover"), font_size = 10) %>% scroll_box(width = "100%", height = "200px")
COMUNA | Código Comuna 2018 | NOM_COMUNA | cir vieja | cir nueva |
---|---|---|---|---|
ALGARROBO | 05602 | ALGARROBO | 6 | 6 |
ALHUE | 13502 | ALHUE | 7 | 7 |
ALTO BIOBIO | 08314 | NA | NA | 10 |
ALTO DEL CARMEN | 03302 | ALTO DEL CARMEN | 3 | 4 |
ALTO HOSPICIO | 01107 | NA | NA | 2 |
ANCUD | 10202 | ANCUD | 17 | 13 |
ANDACOLLO | 04103 | ANDACOLLO | 4 | 5 |
ANGOL | 09201 | ANGOL | 14 | 11 |
ANTARTICA | 12202 | ANTARTICA | 19 | 15 |
ANTOFAGASTA | 02101 | ANTOFAGASTA | 2 | 3 |