##START

library(tidyverse)
## Warning: package 'tidyverse' was built under R version 4.4.3
## Warning: package 'ggplot2' was built under R version 4.4.3
## Warning: package 'tidyr' was built under R version 4.4.3
## Warning: package 'dplyr' was built under R version 4.4.3
## Warning: package 'forcats' was built under R version 4.4.3
## Warning: package 'lubridate' was built under R version 4.4.3
## ── Attaching core tidyverse packages ──────────────────────── tidyverse 2.0.0 ──
## ✔ dplyr     1.1.4     ✔ readr     2.1.5
## ✔ forcats   1.0.0     ✔ stringr   1.5.1
## ✔ ggplot2   4.0.0     ✔ tibble    3.2.1
## ✔ lubridate 1.9.4     ✔ tidyr     1.3.1
## ✔ purrr     1.0.2     
## ── Conflicts ────────────────────────────────────────── tidyverse_conflicts() ──
## ✖ dplyr::filter() masks stats::filter()
## ✖ dplyr::lag()    masks stats::lag()
## ℹ Use the conflicted package (<http://conflicted.r-lib.org/>) to force all conflicts to become errors
library(dplyr)

library(ggplot2)

1 ##Genel

library(gapminder)
## Warning: package 'gapminder' was built under R version 4.4.3
data(gapminder)

head(gapminder)
## # A tibble: 6 × 6
##   country     continent  year lifeExp      pop gdpPercap
##   <fct>       <fct>     <int>   <dbl>    <int>     <dbl>
## 1 Afghanistan Asia       1952    28.8  8425333      779.
## 2 Afghanistan Asia       1957    30.3  9240934      821.
## 3 Afghanistan Asia       1962    32.0 10267083      853.
## 4 Afghanistan Asia       1967    34.0 11537966      836.
## 5 Afghanistan Asia       1972    36.1 13079460      740.
## 6 Afghanistan Asia       1977    38.4 14880372      786.
glimpse(gapminder)
## Rows: 1,704
## Columns: 6
## $ country   <fct> "Afghanistan", "Afghanistan", "Afghanistan", "Afghanistan", …
## $ continent <fct> Asia, Asia, Asia, Asia, Asia, Asia, Asia, Asia, Asia, Asia, …
## $ year      <int> 1952, 1957, 1962, 1967, 1972, 1977, 1982, 1987, 1992, 1997, …
## $ lifeExp   <dbl> 28.801, 30.332, 31.997, 34.020, 36.088, 38.438, 39.854, 40.8…
## $ pop       <int> 8425333, 9240934, 10267083, 11537966, 13079460, 14880372, 12…
## $ gdpPercap <dbl> 779.4453, 820.8530, 853.1007, 836.1971, 739.9811, 786.1134, …
View(gapminder)

2 ##Dağılım Grafiği

 ggplot(gapminder, aes(x=lifeExp, y=gdpPercap)) + geom_point() + labs(
    title = "Yasam Süresi ile Kisi Basına Düsen Gelir Arasındaki İliski") + 
  theme_minimal()

Saçılım grafiği incelendiğinde, gelir arttıkça insanların daha uzun yaşadığı görülmektedir. Yani kişi başına gelir düzeyi ile ortalama yaşam süresi arasında pozitif, doğrusal olmayan bir ilişki vardır.

3 ##Sütun grafiği

ggplot(gapminder, aes(x=country, fill=continent)) + geom_bar() 

4 ##Kutu grafiği

ggplot(gapminder, aes(x = continent, y = lifeExp, fill=continent)) +
  geom_boxplot() +
  labs(title = "Kıtalara Göre Yasam Süresi Dagılımı") + theme_minimal()

Afrika kıtasında yaşam süresi en düşük; kutu genel olarak 40–55 yıl aralığında. Alt uçta (alt sınır) 30 yıl civarında bazı değerler var — bu, Afrika ülkeleri arasında sağlık ve yaşam koşullarındaki eşitsizliklerin yüksek olduğunu gösteriyor.

Asya kıtasında dağılım daha geniş. Bazı ülkelerde (örneğin Japonya gibi) yaşam süresi oldukça yüksekken, bazı bölgelerde daha düşük. Bu, Asya’nın ekonomik ve sağlık açısından çok çeşitli yapısını yansıtıyor.

Amerika kıtası (North + South America birlikte) genelde 65–75 yıl aralığında. Afrika’ya göre belirgin biçimde daha yüksek.

Avrupa kıtasında yaşam süresi en yüksek ve dağılım en dar. Bu, Avrupa ülkelerinde sağlık sistemlerinin ve yaşam standartlarının genel olarak benzer ve yüksek düzeyde olduğunu gösteriyor.

Okyanusya (özellikle Avustralya ve Yeni Zelanda verileri) da Avrupa’ya yakın, yüksek ortalama yaşam süresine sahip.

Sonuç olarak kıtalara göre yaşam süresi artışı, kalkınmışlık düzeyiyle paralel bir örüntü gösteriyor. Afrika’da düşük; Asya ve Amerika’da orta düzeyde; Avrupa ve Okyanusya’da ise yüksek.

5 ##Histogram and Density Combine Graph

ggplot(gapminder, aes(x = lifeExp)) +
  geom_histogram(aes(y = ..density..), fill = "lightblue", color = "white") +
  geom_density(color = "red", size = 1) +
  labs(title = "Yasam Süresi Dagılımı: Histogram + Yogunluk Egrisi")+ theme_minimal()
## Warning: Using `size` aesthetic for lines was deprecated in ggplot2 3.4.0.
## ℹ Please use `linewidth` instead.
## This warning is displayed once every 8 hours.
## Call `lifecycle::last_lifecycle_warnings()` to see where this warning was
## generated.
## Warning: The dot-dot notation (`..density..`) was deprecated in ggplot2 3.4.0.
## ℹ Please use `after_stat(density)` instead.
## This warning is displayed once every 8 hours.
## Call `lifecycle::last_lifecycle_warnings()` to see where this warning was
## generated.
## `stat_bin()` using `bins = 30`. Pick better value `binwidth`.

Histogram incelendşpğinde Dünya genelinde ortalama yaşam süresi dağılımı tek tip değil; iki ana grup ülkeden oluştuğu görülmektedir:

Bir grup düşük yaşam süresine sahip (genellikle Afrika ve bazı Asya ülkeleri),

Diğer grup ise yüksek yaşam süresine sahip (Avrupa, Amerika, Okyanusya ülkeleri).

6 ##Çizgi Grafiği (facet_wrap(~ continent) + geom_vline + geom_text)

gap_mean <- gapminder %>%
  group_by(continent, year) %>%
  summarize(mean_life = mean(lifeExp))
## `summarise()` has grouped output by 'continent'. You can override using the
## `.groups` argument.
ggplot(gap_mean, aes(x = year, y = mean_life, color = continent)) +
  geom_line(size = 1.1) +
  labs(
    title = "Kıtalara Göre Ortalama Yasam Süresi (1952–2007)",
    ) +
  theme_minimal() + facet_wrap(~ continent) +
  geom_vline(xintercept = 1980, linetype = "dashed", color = "black") + 
  geom_text(aes(x = 1980, y = 50, label = "1980 dönüm noktası"), 
            color = "black", angle = 90, vjust = -0.5, size = 3.2)
## Warning in geom_text(aes(x = 1980, y = 50, label = "1980 dönüm noktası"), : All aesthetics have length 1, but the data has 60 rows.
## ℹ Please consider using `annotate()` or provide this layer with data containing
##   a single row.

Grafikte tüm kıtalarda yıllar ilerledikçe yaşam süresinin arttığı görülüyor. Bu, dünya genelinde sağlık, beslenme, teknoloji ve yaşam koşullarındaki genel iyileşmenin bir göstergesi. Ancak artış hızları ve seviyeleri kıtalar arasında farklı.