Pembangkitan data model M(2) dengan theta1=0.4 dan theta2=0.6 sebanyak 300 data secara manual

data <- rnorm(300)
ts.plot(data)

Proses MA (2)

Proses MA dapat dituliskan sebagai berikut:

\[ y_{t} = c + e_t + \theta_{1}e_{t-1} + \theta_{2}e_{t-2} + \dots + \theta_{q}e_{t-q} = c+{e_t+\sum_{i=1}^p \theta_ie_{t-i}} \]

Terlihat bahwa \(e_t\), atau white noise, berperan penting dalam pembangkitan proses MA(2).

Pembangkitan Proses MA(2) manual

Akan dicoba membangkitkan proses MA paling sederhana, yaitu MA(1) dengan \(\theta1 = 0.4\) dan \(\theta2 = 0.6\) dan sebanyak 300 observasi dan \(c=0\). Karena diperlukan satu nilai awal untuk \(e_{t-1}\) dan \(e_{t-2}\), masukkan nilai pertama white noise sebagai nilai awal tersebut.

set.seed(1029)
ma <- data[c(1,2)]
ma
## [1] -0.5690168 -0.9257456
theta1= 0.4
theta2 =0.6

Nilai-nilai selanjutnya dapat dicari melalui loop. Bentuk loop dapat dilihat dari rumus MA(1) yang hendak dibangkitkan:

\[ y_t = e_t+0.4e_{t-1}+0.6e_{t-2} \]

set.seed(1029)
for(i in 3:300){
   ma[i] <- data[i] + 0.4 * data[i - 1]  + 0.6 * data[i - 2] 
}
ma
##   [1] -0.569016823 -0.925745616 -0.632801741 -0.113681936 -0.838825889
##   [6] -0.228932635 -1.093658298 -0.757635672 -1.228501815 -1.007860736
##  [11] -2.434925603 -1.358613058 -0.392994219  0.882701882  0.067594641
##  [16]  1.140597370 -0.182002692 -1.076053700 -0.569618682 -2.413542676
##  [21] -0.560580701  0.041987526  1.727771288 -0.317976737 -0.177969466
##  [26] -1.183279546  1.531131241  0.806021380  1.195782368 -1.022105714
##  [31] -0.385910314 -1.472913728 -0.928931224 -0.551238663  0.493167776
##  [36] -1.060379610  2.670455911  0.029567154  0.876468817  0.196809621
##  [41]  0.176167581  1.285340393 -2.136397607  0.383448008 -1.178690810
##  [46]  2.172716418  0.370274410 -0.569939168 -0.842202031 -1.434030228
##  [51] -1.985257132 -0.748416139 -0.691640462  1.154702476  1.930094322
##  [56]  1.690258923  1.533171362  1.724733819  1.831992946  1.975479525
##  [61]  3.178193231  0.179434806  2.295283500  0.434314093  2.702519607
##  [66] -0.513299703  1.129950973  0.369158393  0.063723266 -1.157261888
##  [71] -1.948506851  0.076944460 -1.323142023 -0.135325878 -1.559412210
##  [76] -0.335927229 -0.525128456 -2.515051165 -1.813131544  0.195181320
##  [81]  0.059363421  2.744453706  0.845875253  1.317199192  0.411904671
##  [86] -1.173672539  0.495099578  0.474793962  1.465144736  1.883694074
##  [91]  0.403094920  1.491998094  0.070824027  1.327404012 -1.226839108
##  [96]  0.471932459 -0.515493626 -1.448579535 -1.548113160  0.352968304
## [101]  1.725373338  0.389559589 -0.302694277 -2.907258154 -1.606275356
## [106] -2.695390087 -2.056925062 -2.388603519 -0.034819633  0.668561477
## [111]  1.310707890  1.490689109  1.113712032 -0.590192825 -0.880951088
## [116] -0.413195350  0.271861395  0.664187901  0.875690081  0.027354715
## [121]  0.652416926 -1.012308414 -1.691867609  0.073725679 -0.555677678
## [126]  1.312655195  0.343343304  0.934066059 -0.445942939 -0.050310064
## [131] -0.105669642 -0.345247558 -0.066839236 -1.824100414 -0.254785654
## [136] -0.104251540 -0.016684151  1.061994505 -0.174267902 -1.836110795
## [141] -1.335313995 -0.607447909 -0.091499802 -0.017140403 -0.962088865
## [146]  3.004067288  0.382289451  2.421556583  0.865592706  0.442164618
## [151]  1.693698419  1.040701209  2.707898663 -0.261337264  1.680112883
## [156]  0.686831800  1.006510558 -0.287777543 -1.999572634 -2.142499929
## [161] -2.073710658 -0.784746002 -0.792554497  0.087088272  1.195277674
## [166]  0.551358585 -0.553081440 -1.100214936 -2.093871658  0.385861350
## [171]  0.025189245  1.759269388  0.575869974 -0.275148161  0.676640696
## [176] -0.136825898  0.058690258 -0.487721921  0.100659729  0.992323228
## [181] -0.177671193 -0.496756554 -1.963345417 -2.050508287 -1.733792720
## [186] -1.280197326 -0.090953136  1.028432333  0.078550592  0.959591725
## [191] -1.153256137  1.358588387 -0.568628121  1.798133651  0.009186167
## [196] -0.199465545  1.074402383  0.593974045  0.356009610 -0.597582471
## [201] -1.252520924  0.240999817 -0.853355366  0.818841600 -0.177271129
## [206] -0.302107605 -0.347924606 -1.704091081 -1.488014580 -3.172510098
## [211] -2.552614193 -0.873998740 -0.828563388  1.230771328 -0.845588720
## [216]  1.286157460 -0.187592788  0.291773847 -1.705146631 -0.829815915
## [221]  0.879833084 -1.754723702 -2.075356573 -2.907545106 -0.439134642
## [226] -0.167425962  0.162472011 -0.947636128  0.157347060  0.636491259
## [231] -1.025643117 -2.007399770 -2.541308773 -1.230362267 -1.507131933
## [236]  1.430386538  1.391466817  1.119453696  0.449577249  1.369710402
## [241]  1.520136970  2.398423880  1.180421535  0.622458417  0.728715002
## [246]  0.115039075  0.940423688 -0.010895815  0.627498239  0.382156515
## [251]  1.283816650 -0.187795082 -0.534204334  0.864200086  1.097481629
## [256]  1.193495187  0.726199396 -1.178612492  0.783518662 -0.083580750
## [261]  0.150312675  0.830724377 -1.042605201  0.008240644  0.123373382
## [266] -0.813487449  1.307059960  0.392111391  1.457140533  0.311981224
## [271]  0.749556513 -0.003925389  0.903851957  0.110285709 -0.608022447
## [276]  0.719879114 -0.458810236  0.351191065  0.010030728 -1.017365871
## [281] -1.326417513  0.907229152 -0.680304065  0.722030213  0.480038598
## [286]  0.433986923  1.382270034  0.320974947 -0.146237710 -0.294062200
## [291] -1.210628562 -0.295480574 -1.711979233 -1.155361183 -1.865836284
## [296] -1.223231019 -1.514064934 -0.541870440 -0.886283446  0.962672593

Selain menggunakan cara di atas, pembangkitan proses MA(2) dapat dilakukan dengan fungsi arima.sim() sebagai berikut.

Menggunakan fungsi Arima.sim()

ma2 <- arima.sim(list(order=c(0,0,2), ma=c(0.4, 0.6)), n=300)
ma2
## Time Series:
## Start = 1 
## End = 300 
## Frequency = 1 
##   [1] -1.071082769 -0.850804055  0.499757168 -1.282264464 -0.547840914
##   [6] -1.575171808 -2.048969551 -2.635133956 -1.571118561 -1.790433630
##  [11] -1.717066338 -0.556133552  0.072669291  1.929914004  1.622290675
##  [16]  1.146337528  0.859824636  1.116855057 -0.191069929 -0.512269221
##  [21] -1.334764260 -0.621694643 -0.509740435  1.505990240  1.457148632
##  [26] -0.220387312  1.708900173 -1.593188538 -0.457951490 -1.074571780
##  [31] -1.424819544  0.444904719  1.162710619  0.801165189  1.235879033
##  [36]  0.632147482  1.096573788  1.407632885 -1.045479149 -0.070897014
##  [41] -1.294572191 -1.413649335  0.298450337 -1.586486923 -1.553027865
##  [46] -1.772460310  0.126243449 -0.527127135 -0.067794069 -0.241172973
##  [51]  1.021325829 -0.175471645  1.150838818 -0.752948351 -1.013927783
##  [56] -0.753370742  0.148780792  0.501991662  1.015190456 -1.300195853
##  [61]  1.166044768 -0.305120098  0.674591499  0.415204624 -1.047739572
##  [66] -0.260909831 -0.986268839  0.038637905 -0.382428179 -0.406402097
##  [71]  0.773056227  0.002205856  0.754852936 -0.786248286 -0.545091953
##  [76] -0.616142986  0.563288411  0.524051538  0.624953430 -0.964802358
##  [81] -0.066647152 -0.223942494  0.926525136  0.278816331 -0.071076048
##  [86] -1.092350059  0.244387648  0.074371185 -0.077112085 -0.390230283
##  [91]  0.068925502 -0.253560861 -0.039068952  1.312431066  0.970912635
##  [96]  0.628067792  0.684822390 -0.333992958 -0.628030698 -0.662127240
## [101]  0.588982090 -0.141619294  0.763325657  0.655406947  0.985499521
## [106]  0.609121116 -0.542412732  0.961035406  0.725889562  1.426175801
## [111]  1.600950148  0.135300662  0.743149865 -1.570274359 -0.162972876
## [116] -1.202762256  0.947459128  1.144062871  0.869215089 -0.990393290
## [121] -0.366619070 -2.643551849  1.529864974 -2.126238994  0.938004833
## [126]  1.516173076  0.941782776  2.550289654  0.715490840  1.890331032
## [131]  1.227626992  0.968123780  0.080459000  0.758591268 -1.891570333
## [136] -1.216103591 -1.464820544 -0.673680094  0.925918181  0.698530817
## [141]  1.292040391 -0.518080662 -0.954875100 -0.462463739 -0.257139864
## [146]  1.507463953 -1.205522606 -1.132269730 -2.198648888 -2.700342733
## [151] -1.543950728 -1.003477892 -0.178897728  0.228618111  0.101802593
## [156]  0.018172527  0.814304386 -0.452914074  2.088948582 -0.365202676
## [161] -0.118731188 -1.315941822 -0.907063537 -0.319942335  2.131579204
## [166]  1.097535512  0.721015298  0.476986972  0.617178776  0.495925905
## [171] -0.549156353 -1.426458952 -1.561737708  0.203369328  1.571558550
## [176]  2.168363325  1.346315557  2.311187046  0.541474062  0.113853382
## [181] -0.429970046 -0.536558380 -0.528181183  2.184588916  0.322338368
## [186]  1.517541534 -0.631100826  0.926468572  1.173449965  2.665931678
## [191] -0.238634413 -0.168014854 -1.589562102 -0.114302136 -0.746017544
## [196]  0.276607256  0.889417328  0.397169584  0.237891005  0.459371406
## [201]  0.413055872 -1.068733926  1.161809897 -0.064600300  2.538444503
## [206]  0.920464388  1.635208158  0.594599195  0.665344758 -0.654894994
## [211] -1.141373249 -0.882992113 -2.258098967 -1.780558601  0.241481270
## [216] -0.937886801  1.416730487 -1.761404198  1.103185471  0.654019753
## [221]  1.556337164  1.622221485  0.408812516  1.230660997  0.050617969
## [226]  0.991719890  1.317263156  0.832131556 -1.039402294 -1.629890965
## [231] -1.699907568 -0.883984407 -1.378461611 -1.163270433 -0.870458086
## [236]  0.880456555  0.067434080  1.068496737  0.968127486 -0.452585120
## [241]  0.746971500 -1.012716859  0.641007849 -0.852465160  0.586467416
## [246] -1.785968236  0.270356272  1.332686762  0.916821442 -0.333308603
## [251] -0.259371538 -1.329931585 -0.099516973 -0.261575178 -0.395181243
## [256]  0.770076318  0.600685316 -0.493645849 -2.217544320 -0.130465339
## [261] -0.487397864  0.566375648 -0.454031504 -1.654570423 -1.138811290
## [266] -1.303406650  0.208605017  0.278875768 -0.588345571  0.243335371
## [271] -1.450925616 -1.112238460 -0.887506267  1.446570757  1.018451240
## [276]  1.232553523  0.239762425 -0.886935120 -0.732634174  0.906346302
## [281]  0.104700811  2.185706778 -0.828808713  0.959778859  0.035625865
## [286]  1.581985488  2.191549947  1.672841101  1.024249711  0.418745957
## [291] -1.748862238  0.568137229 -0.597046246  0.596620828 -0.195720732
## [296] -0.477767801 -0.998905336  0.427979455  1.250626072 -0.181410318

Buatlah Plot time series, Plot ACF, plot PACF, dan Plot EACF. Identifikasi apakah data tersebut stasioner

Plot Time Series

ts.plot(ma)

Berdasarkan plot time series, terlihat bahwa data MA(2) yang dibangkitkan stasioner dalam rataan

Plot ACF

acf(ma,lag.max = 20)

Berdasarkan plot AFC tersebut, terlihat bahwa plot ACF cuts off di lag kedua.

Plot PACF

pacf(ma)

Berdasarkan plot PACF tersebut, terlihat bahwa plot PACF cenderung tails off dan membentuk gelombang sinus.

Plot EACF

TSA::eacf(ma)
## AR/MA
##   0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
## 0 x x o o o o o o o o o  x  x  x 
## 1 x x x o o o o o o o o  o  o  o 
## 2 x x x o o o o o o o o  o  o  o 
## 3 x x o o o o o o o o o  o  o  o 
## 4 x x o o o x o o o o o  o  o  o 
## 5 x x o x o o o o o o o  o  o  o 
## 6 x x x x o o o o o o o  o  o  o 
## 7 x x o x o o o o o o o  o  o  o

Berdasarkan pola segitiga nol pada plot EACF, terlihat bahwa segitiga nol berada pada ordo AR(0) dan ordo MA(2)

Buatlah scatterplot antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\), \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\), dan \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\)

Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\)

#Yt
yt1_ma2 <- ma2[-1]
yt1_ma2
##   [1] -0.850804055  0.499757168 -1.282264464 -0.547840914 -1.575171808
##   [6] -2.048969551 -2.635133956 -1.571118561 -1.790433630 -1.717066338
##  [11] -0.556133552  0.072669291  1.929914004  1.622290675  1.146337528
##  [16]  0.859824636  1.116855057 -0.191069929 -0.512269221 -1.334764260
##  [21] -0.621694643 -0.509740435  1.505990240  1.457148632 -0.220387312
##  [26]  1.708900173 -1.593188538 -0.457951490 -1.074571780 -1.424819544
##  [31]  0.444904719  1.162710619  0.801165189  1.235879033  0.632147482
##  [36]  1.096573788  1.407632885 -1.045479149 -0.070897014 -1.294572191
##  [41] -1.413649335  0.298450337 -1.586486923 -1.553027865 -1.772460310
##  [46]  0.126243449 -0.527127135 -0.067794069 -0.241172973  1.021325829
##  [51] -0.175471645  1.150838818 -0.752948351 -1.013927783 -0.753370742
##  [56]  0.148780792  0.501991662  1.015190456 -1.300195853  1.166044768
##  [61] -0.305120098  0.674591499  0.415204624 -1.047739572 -0.260909831
##  [66] -0.986268839  0.038637905 -0.382428179 -0.406402097  0.773056227
##  [71]  0.002205856  0.754852936 -0.786248286 -0.545091953 -0.616142986
##  [76]  0.563288411  0.524051538  0.624953430 -0.964802358 -0.066647152
##  [81] -0.223942494  0.926525136  0.278816331 -0.071076048 -1.092350059
##  [86]  0.244387648  0.074371185 -0.077112085 -0.390230283  0.068925502
##  [91] -0.253560861 -0.039068952  1.312431066  0.970912635  0.628067792
##  [96]  0.684822390 -0.333992958 -0.628030698 -0.662127240  0.588982090
## [101] -0.141619294  0.763325657  0.655406947  0.985499521  0.609121116
## [106] -0.542412732  0.961035406  0.725889562  1.426175801  1.600950148
## [111]  0.135300662  0.743149865 -1.570274359 -0.162972876 -1.202762256
## [116]  0.947459128  1.144062871  0.869215089 -0.990393290 -0.366619070
## [121] -2.643551849  1.529864974 -2.126238994  0.938004833  1.516173076
## [126]  0.941782776  2.550289654  0.715490840  1.890331032  1.227626992
## [131]  0.968123780  0.080459000  0.758591268 -1.891570333 -1.216103591
## [136] -1.464820544 -0.673680094  0.925918181  0.698530817  1.292040391
## [141] -0.518080662 -0.954875100 -0.462463739 -0.257139864  1.507463953
## [146] -1.205522606 -1.132269730 -2.198648888 -2.700342733 -1.543950728
## [151] -1.003477892 -0.178897728  0.228618111  0.101802593  0.018172527
## [156]  0.814304386 -0.452914074  2.088948582 -0.365202676 -0.118731188
## [161] -1.315941822 -0.907063537 -0.319942335  2.131579204  1.097535512
## [166]  0.721015298  0.476986972  0.617178776  0.495925905 -0.549156353
## [171] -1.426458952 -1.561737708  0.203369328  1.571558550  2.168363325
## [176]  1.346315557  2.311187046  0.541474062  0.113853382 -0.429970046
## [181] -0.536558380 -0.528181183  2.184588916  0.322338368  1.517541534
## [186] -0.631100826  0.926468572  1.173449965  2.665931678 -0.238634413
## [191] -0.168014854 -1.589562102 -0.114302136 -0.746017544  0.276607256
## [196]  0.889417328  0.397169584  0.237891005  0.459371406  0.413055872
## [201] -1.068733926  1.161809897 -0.064600300  2.538444503  0.920464388
## [206]  1.635208158  0.594599195  0.665344758 -0.654894994 -1.141373249
## [211] -0.882992113 -2.258098967 -1.780558601  0.241481270 -0.937886801
## [216]  1.416730487 -1.761404198  1.103185471  0.654019753  1.556337164
## [221]  1.622221485  0.408812516  1.230660997  0.050617969  0.991719890
## [226]  1.317263156  0.832131556 -1.039402294 -1.629890965 -1.699907568
## [231] -0.883984407 -1.378461611 -1.163270433 -0.870458086  0.880456555
## [236]  0.067434080  1.068496737  0.968127486 -0.452585120  0.746971500
## [241] -1.012716859  0.641007849 -0.852465160  0.586467416 -1.785968236
## [246]  0.270356272  1.332686762  0.916821442 -0.333308603 -0.259371538
## [251] -1.329931585 -0.099516973 -0.261575178 -0.395181243  0.770076318
## [256]  0.600685316 -0.493645849 -2.217544320 -0.130465339 -0.487397864
## [261]  0.566375648 -0.454031504 -1.654570423 -1.138811290 -1.303406650
## [266]  0.208605017  0.278875768 -0.588345571  0.243335371 -1.450925616
## [271] -1.112238460 -0.887506267  1.446570757  1.018451240  1.232553523
## [276]  0.239762425 -0.886935120 -0.732634174  0.906346302  0.104700811
## [281]  2.185706778 -0.828808713  0.959778859  0.035625865  1.581985488
## [286]  2.191549947  1.672841101  1.024249711  0.418745957 -1.748862238
## [291]  0.568137229 -0.597046246  0.596620828 -0.195720732 -0.477767801
## [296] -0.998905336  0.427979455  1.250626072 -0.181410318
#Yt-1
yt_1_ma2 <- ma2[-300]
yt_1_ma2
##   [1] -1.071082769 -0.850804055  0.499757168 -1.282264464 -0.547840914
##   [6] -1.575171808 -2.048969551 -2.635133956 -1.571118561 -1.790433630
##  [11] -1.717066338 -0.556133552  0.072669291  1.929914004  1.622290675
##  [16]  1.146337528  0.859824636  1.116855057 -0.191069929 -0.512269221
##  [21] -1.334764260 -0.621694643 -0.509740435  1.505990240  1.457148632
##  [26] -0.220387312  1.708900173 -1.593188538 -0.457951490 -1.074571780
##  [31] -1.424819544  0.444904719  1.162710619  0.801165189  1.235879033
##  [36]  0.632147482  1.096573788  1.407632885 -1.045479149 -0.070897014
##  [41] -1.294572191 -1.413649335  0.298450337 -1.586486923 -1.553027865
##  [46] -1.772460310  0.126243449 -0.527127135 -0.067794069 -0.241172973
##  [51]  1.021325829 -0.175471645  1.150838818 -0.752948351 -1.013927783
##  [56] -0.753370742  0.148780792  0.501991662  1.015190456 -1.300195853
##  [61]  1.166044768 -0.305120098  0.674591499  0.415204624 -1.047739572
##  [66] -0.260909831 -0.986268839  0.038637905 -0.382428179 -0.406402097
##  [71]  0.773056227  0.002205856  0.754852936 -0.786248286 -0.545091953
##  [76] -0.616142986  0.563288411  0.524051538  0.624953430 -0.964802358
##  [81] -0.066647152 -0.223942494  0.926525136  0.278816331 -0.071076048
##  [86] -1.092350059  0.244387648  0.074371185 -0.077112085 -0.390230283
##  [91]  0.068925502 -0.253560861 -0.039068952  1.312431066  0.970912635
##  [96]  0.628067792  0.684822390 -0.333992958 -0.628030698 -0.662127240
## [101]  0.588982090 -0.141619294  0.763325657  0.655406947  0.985499521
## [106]  0.609121116 -0.542412732  0.961035406  0.725889562  1.426175801
## [111]  1.600950148  0.135300662  0.743149865 -1.570274359 -0.162972876
## [116] -1.202762256  0.947459128  1.144062871  0.869215089 -0.990393290
## [121] -0.366619070 -2.643551849  1.529864974 -2.126238994  0.938004833
## [126]  1.516173076  0.941782776  2.550289654  0.715490840  1.890331032
## [131]  1.227626992  0.968123780  0.080459000  0.758591268 -1.891570333
## [136] -1.216103591 -1.464820544 -0.673680094  0.925918181  0.698530817
## [141]  1.292040391 -0.518080662 -0.954875100 -0.462463739 -0.257139864
## [146]  1.507463953 -1.205522606 -1.132269730 -2.198648888 -2.700342733
## [151] -1.543950728 -1.003477892 -0.178897728  0.228618111  0.101802593
## [156]  0.018172527  0.814304386 -0.452914074  2.088948582 -0.365202676
## [161] -0.118731188 -1.315941822 -0.907063537 -0.319942335  2.131579204
## [166]  1.097535512  0.721015298  0.476986972  0.617178776  0.495925905
## [171] -0.549156353 -1.426458952 -1.561737708  0.203369328  1.571558550
## [176]  2.168363325  1.346315557  2.311187046  0.541474062  0.113853382
## [181] -0.429970046 -0.536558380 -0.528181183  2.184588916  0.322338368
## [186]  1.517541534 -0.631100826  0.926468572  1.173449965  2.665931678
## [191] -0.238634413 -0.168014854 -1.589562102 -0.114302136 -0.746017544
## [196]  0.276607256  0.889417328  0.397169584  0.237891005  0.459371406
## [201]  0.413055872 -1.068733926  1.161809897 -0.064600300  2.538444503
## [206]  0.920464388  1.635208158  0.594599195  0.665344758 -0.654894994
## [211] -1.141373249 -0.882992113 -2.258098967 -1.780558601  0.241481270
## [216] -0.937886801  1.416730487 -1.761404198  1.103185471  0.654019753
## [221]  1.556337164  1.622221485  0.408812516  1.230660997  0.050617969
## [226]  0.991719890  1.317263156  0.832131556 -1.039402294 -1.629890965
## [231] -1.699907568 -0.883984407 -1.378461611 -1.163270433 -0.870458086
## [236]  0.880456555  0.067434080  1.068496737  0.968127486 -0.452585120
## [241]  0.746971500 -1.012716859  0.641007849 -0.852465160  0.586467416
## [246] -1.785968236  0.270356272  1.332686762  0.916821442 -0.333308603
## [251] -0.259371538 -1.329931585 -0.099516973 -0.261575178 -0.395181243
## [256]  0.770076318  0.600685316 -0.493645849 -2.217544320 -0.130465339
## [261] -0.487397864  0.566375648 -0.454031504 -1.654570423 -1.138811290
## [266] -1.303406650  0.208605017  0.278875768 -0.588345571  0.243335371
## [271] -1.450925616 -1.112238460 -0.887506267  1.446570757  1.018451240
## [276]  1.232553523  0.239762425 -0.886935120 -0.732634174  0.906346302
## [281]  0.104700811  2.185706778 -0.828808713  0.959778859  0.035625865
## [286]  1.581985488  2.191549947  1.672841101  1.024249711  0.418745957
## [291] -1.748862238  0.568137229 -0.597046246  0.596620828 -0.195720732
## [296] -0.477767801 -0.998905336  0.427979455  1.250626072

Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\)

#Yt
yt2_ma2 <- ma2[-c(1,2)]
yt2_ma2
##   [1]  0.499757168 -1.282264464 -0.547840914 -1.575171808 -2.048969551
##   [6] -2.635133956 -1.571118561 -1.790433630 -1.717066338 -0.556133552
##  [11]  0.072669291  1.929914004  1.622290675  1.146337528  0.859824636
##  [16]  1.116855057 -0.191069929 -0.512269221 -1.334764260 -0.621694643
##  [21] -0.509740435  1.505990240  1.457148632 -0.220387312  1.708900173
##  [26] -1.593188538 -0.457951490 -1.074571780 -1.424819544  0.444904719
##  [31]  1.162710619  0.801165189  1.235879033  0.632147482  1.096573788
##  [36]  1.407632885 -1.045479149 -0.070897014 -1.294572191 -1.413649335
##  [41]  0.298450337 -1.586486923 -1.553027865 -1.772460310  0.126243449
##  [46] -0.527127135 -0.067794069 -0.241172973  1.021325829 -0.175471645
##  [51]  1.150838818 -0.752948351 -1.013927783 -0.753370742  0.148780792
##  [56]  0.501991662  1.015190456 -1.300195853  1.166044768 -0.305120098
##  [61]  0.674591499  0.415204624 -1.047739572 -0.260909831 -0.986268839
##  [66]  0.038637905 -0.382428179 -0.406402097  0.773056227  0.002205856
##  [71]  0.754852936 -0.786248286 -0.545091953 -0.616142986  0.563288411
##  [76]  0.524051538  0.624953430 -0.964802358 -0.066647152 -0.223942494
##  [81]  0.926525136  0.278816331 -0.071076048 -1.092350059  0.244387648
##  [86]  0.074371185 -0.077112085 -0.390230283  0.068925502 -0.253560861
##  [91] -0.039068952  1.312431066  0.970912635  0.628067792  0.684822390
##  [96] -0.333992958 -0.628030698 -0.662127240  0.588982090 -0.141619294
## [101]  0.763325657  0.655406947  0.985499521  0.609121116 -0.542412732
## [106]  0.961035406  0.725889562  1.426175801  1.600950148  0.135300662
## [111]  0.743149865 -1.570274359 -0.162972876 -1.202762256  0.947459128
## [116]  1.144062871  0.869215089 -0.990393290 -0.366619070 -2.643551849
## [121]  1.529864974 -2.126238994  0.938004833  1.516173076  0.941782776
## [126]  2.550289654  0.715490840  1.890331032  1.227626992  0.968123780
## [131]  0.080459000  0.758591268 -1.891570333 -1.216103591 -1.464820544
## [136] -0.673680094  0.925918181  0.698530817  1.292040391 -0.518080662
## [141] -0.954875100 -0.462463739 -0.257139864  1.507463953 -1.205522606
## [146] -1.132269730 -2.198648888 -2.700342733 -1.543950728 -1.003477892
## [151] -0.178897728  0.228618111  0.101802593  0.018172527  0.814304386
## [156] -0.452914074  2.088948582 -0.365202676 -0.118731188 -1.315941822
## [161] -0.907063537 -0.319942335  2.131579204  1.097535512  0.721015298
## [166]  0.476986972  0.617178776  0.495925905 -0.549156353 -1.426458952
## [171] -1.561737708  0.203369328  1.571558550  2.168363325  1.346315557
## [176]  2.311187046  0.541474062  0.113853382 -0.429970046 -0.536558380
## [181] -0.528181183  2.184588916  0.322338368  1.517541534 -0.631100826
## [186]  0.926468572  1.173449965  2.665931678 -0.238634413 -0.168014854
## [191] -1.589562102 -0.114302136 -0.746017544  0.276607256  0.889417328
## [196]  0.397169584  0.237891005  0.459371406  0.413055872 -1.068733926
## [201]  1.161809897 -0.064600300  2.538444503  0.920464388  1.635208158
## [206]  0.594599195  0.665344758 -0.654894994 -1.141373249 -0.882992113
## [211] -2.258098967 -1.780558601  0.241481270 -0.937886801  1.416730487
## [216] -1.761404198  1.103185471  0.654019753  1.556337164  1.622221485
## [221]  0.408812516  1.230660997  0.050617969  0.991719890  1.317263156
## [226]  0.832131556 -1.039402294 -1.629890965 -1.699907568 -0.883984407
## [231] -1.378461611 -1.163270433 -0.870458086  0.880456555  0.067434080
## [236]  1.068496737  0.968127486 -0.452585120  0.746971500 -1.012716859
## [241]  0.641007849 -0.852465160  0.586467416 -1.785968236  0.270356272
## [246]  1.332686762  0.916821442 -0.333308603 -0.259371538 -1.329931585
## [251] -0.099516973 -0.261575178 -0.395181243  0.770076318  0.600685316
## [256] -0.493645849 -2.217544320 -0.130465339 -0.487397864  0.566375648
## [261] -0.454031504 -1.654570423 -1.138811290 -1.303406650  0.208605017
## [266]  0.278875768 -0.588345571  0.243335371 -1.450925616 -1.112238460
## [271] -0.887506267  1.446570757  1.018451240  1.232553523  0.239762425
## [276] -0.886935120 -0.732634174  0.906346302  0.104700811  2.185706778
## [281] -0.828808713  0.959778859  0.035625865  1.581985488  2.191549947
## [286]  1.672841101  1.024249711  0.418745957 -1.748862238  0.568137229
## [291] -0.597046246  0.596620828 -0.195720732 -0.477767801 -0.998905336
## [296]  0.427979455  1.250626072 -0.181410318
#Yt-2
yt_2_ma2 <- ma2[-c(300,299)]
yt_2_ma2
##   [1] -1.071082769 -0.850804055  0.499757168 -1.282264464 -0.547840914
##   [6] -1.575171808 -2.048969551 -2.635133956 -1.571118561 -1.790433630
##  [11] -1.717066338 -0.556133552  0.072669291  1.929914004  1.622290675
##  [16]  1.146337528  0.859824636  1.116855057 -0.191069929 -0.512269221
##  [21] -1.334764260 -0.621694643 -0.509740435  1.505990240  1.457148632
##  [26] -0.220387312  1.708900173 -1.593188538 -0.457951490 -1.074571780
##  [31] -1.424819544  0.444904719  1.162710619  0.801165189  1.235879033
##  [36]  0.632147482  1.096573788  1.407632885 -1.045479149 -0.070897014
##  [41] -1.294572191 -1.413649335  0.298450337 -1.586486923 -1.553027865
##  [46] -1.772460310  0.126243449 -0.527127135 -0.067794069 -0.241172973
##  [51]  1.021325829 -0.175471645  1.150838818 -0.752948351 -1.013927783
##  [56] -0.753370742  0.148780792  0.501991662  1.015190456 -1.300195853
##  [61]  1.166044768 -0.305120098  0.674591499  0.415204624 -1.047739572
##  [66] -0.260909831 -0.986268839  0.038637905 -0.382428179 -0.406402097
##  [71]  0.773056227  0.002205856  0.754852936 -0.786248286 -0.545091953
##  [76] -0.616142986  0.563288411  0.524051538  0.624953430 -0.964802358
##  [81] -0.066647152 -0.223942494  0.926525136  0.278816331 -0.071076048
##  [86] -1.092350059  0.244387648  0.074371185 -0.077112085 -0.390230283
##  [91]  0.068925502 -0.253560861 -0.039068952  1.312431066  0.970912635
##  [96]  0.628067792  0.684822390 -0.333992958 -0.628030698 -0.662127240
## [101]  0.588982090 -0.141619294  0.763325657  0.655406947  0.985499521
## [106]  0.609121116 -0.542412732  0.961035406  0.725889562  1.426175801
## [111]  1.600950148  0.135300662  0.743149865 -1.570274359 -0.162972876
## [116] -1.202762256  0.947459128  1.144062871  0.869215089 -0.990393290
## [121] -0.366619070 -2.643551849  1.529864974 -2.126238994  0.938004833
## [126]  1.516173076  0.941782776  2.550289654  0.715490840  1.890331032
## [131]  1.227626992  0.968123780  0.080459000  0.758591268 -1.891570333
## [136] -1.216103591 -1.464820544 -0.673680094  0.925918181  0.698530817
## [141]  1.292040391 -0.518080662 -0.954875100 -0.462463739 -0.257139864
## [146]  1.507463953 -1.205522606 -1.132269730 -2.198648888 -2.700342733
## [151] -1.543950728 -1.003477892 -0.178897728  0.228618111  0.101802593
## [156]  0.018172527  0.814304386 -0.452914074  2.088948582 -0.365202676
## [161] -0.118731188 -1.315941822 -0.907063537 -0.319942335  2.131579204
## [166]  1.097535512  0.721015298  0.476986972  0.617178776  0.495925905
## [171] -0.549156353 -1.426458952 -1.561737708  0.203369328  1.571558550
## [176]  2.168363325  1.346315557  2.311187046  0.541474062  0.113853382
## [181] -0.429970046 -0.536558380 -0.528181183  2.184588916  0.322338368
## [186]  1.517541534 -0.631100826  0.926468572  1.173449965  2.665931678
## [191] -0.238634413 -0.168014854 -1.589562102 -0.114302136 -0.746017544
## [196]  0.276607256  0.889417328  0.397169584  0.237891005  0.459371406
## [201]  0.413055872 -1.068733926  1.161809897 -0.064600300  2.538444503
## [206]  0.920464388  1.635208158  0.594599195  0.665344758 -0.654894994
## [211] -1.141373249 -0.882992113 -2.258098967 -1.780558601  0.241481270
## [216] -0.937886801  1.416730487 -1.761404198  1.103185471  0.654019753
## [221]  1.556337164  1.622221485  0.408812516  1.230660997  0.050617969
## [226]  0.991719890  1.317263156  0.832131556 -1.039402294 -1.629890965
## [231] -1.699907568 -0.883984407 -1.378461611 -1.163270433 -0.870458086
## [236]  0.880456555  0.067434080  1.068496737  0.968127486 -0.452585120
## [241]  0.746971500 -1.012716859  0.641007849 -0.852465160  0.586467416
## [246] -1.785968236  0.270356272  1.332686762  0.916821442 -0.333308603
## [251] -0.259371538 -1.329931585 -0.099516973 -0.261575178 -0.395181243
## [256]  0.770076318  0.600685316 -0.493645849 -2.217544320 -0.130465339
## [261] -0.487397864  0.566375648 -0.454031504 -1.654570423 -1.138811290
## [266] -1.303406650  0.208605017  0.278875768 -0.588345571  0.243335371
## [271] -1.450925616 -1.112238460 -0.887506267  1.446570757  1.018451240
## [276]  1.232553523  0.239762425 -0.886935120 -0.732634174  0.906346302
## [281]  0.104700811  2.185706778 -0.828808713  0.959778859  0.035625865
## [286]  1.581985488  2.191549947  1.672841101  1.024249711  0.418745957
## [291] -1.748862238  0.568137229 -0.597046246  0.596620828 -0.195720732
## [296] -0.477767801 -0.998905336  0.427979455

Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\)

#Yt
yt3_ma2 <- ma2[-c(1,2,3)]
yt3_ma2
##   [1] -1.282264464 -0.547840914 -1.575171808 -2.048969551 -2.635133956
##   [6] -1.571118561 -1.790433630 -1.717066338 -0.556133552  0.072669291
##  [11]  1.929914004  1.622290675  1.146337528  0.859824636  1.116855057
##  [16] -0.191069929 -0.512269221 -1.334764260 -0.621694643 -0.509740435
##  [21]  1.505990240  1.457148632 -0.220387312  1.708900173 -1.593188538
##  [26] -0.457951490 -1.074571780 -1.424819544  0.444904719  1.162710619
##  [31]  0.801165189  1.235879033  0.632147482  1.096573788  1.407632885
##  [36] -1.045479149 -0.070897014 -1.294572191 -1.413649335  0.298450337
##  [41] -1.586486923 -1.553027865 -1.772460310  0.126243449 -0.527127135
##  [46] -0.067794069 -0.241172973  1.021325829 -0.175471645  1.150838818
##  [51] -0.752948351 -1.013927783 -0.753370742  0.148780792  0.501991662
##  [56]  1.015190456 -1.300195853  1.166044768 -0.305120098  0.674591499
##  [61]  0.415204624 -1.047739572 -0.260909831 -0.986268839  0.038637905
##  [66] -0.382428179 -0.406402097  0.773056227  0.002205856  0.754852936
##  [71] -0.786248286 -0.545091953 -0.616142986  0.563288411  0.524051538
##  [76]  0.624953430 -0.964802358 -0.066647152 -0.223942494  0.926525136
##  [81]  0.278816331 -0.071076048 -1.092350059  0.244387648  0.074371185
##  [86] -0.077112085 -0.390230283  0.068925502 -0.253560861 -0.039068952
##  [91]  1.312431066  0.970912635  0.628067792  0.684822390 -0.333992958
##  [96] -0.628030698 -0.662127240  0.588982090 -0.141619294  0.763325657
## [101]  0.655406947  0.985499521  0.609121116 -0.542412732  0.961035406
## [106]  0.725889562  1.426175801  1.600950148  0.135300662  0.743149865
## [111] -1.570274359 -0.162972876 -1.202762256  0.947459128  1.144062871
## [116]  0.869215089 -0.990393290 -0.366619070 -2.643551849  1.529864974
## [121] -2.126238994  0.938004833  1.516173076  0.941782776  2.550289654
## [126]  0.715490840  1.890331032  1.227626992  0.968123780  0.080459000
## [131]  0.758591268 -1.891570333 -1.216103591 -1.464820544 -0.673680094
## [136]  0.925918181  0.698530817  1.292040391 -0.518080662 -0.954875100
## [141] -0.462463739 -0.257139864  1.507463953 -1.205522606 -1.132269730
## [146] -2.198648888 -2.700342733 -1.543950728 -1.003477892 -0.178897728
## [151]  0.228618111  0.101802593  0.018172527  0.814304386 -0.452914074
## [156]  2.088948582 -0.365202676 -0.118731188 -1.315941822 -0.907063537
## [161] -0.319942335  2.131579204  1.097535512  0.721015298  0.476986972
## [166]  0.617178776  0.495925905 -0.549156353 -1.426458952 -1.561737708
## [171]  0.203369328  1.571558550  2.168363325  1.346315557  2.311187046
## [176]  0.541474062  0.113853382 -0.429970046 -0.536558380 -0.528181183
## [181]  2.184588916  0.322338368  1.517541534 -0.631100826  0.926468572
## [186]  1.173449965  2.665931678 -0.238634413 -0.168014854 -1.589562102
## [191] -0.114302136 -0.746017544  0.276607256  0.889417328  0.397169584
## [196]  0.237891005  0.459371406  0.413055872 -1.068733926  1.161809897
## [201] -0.064600300  2.538444503  0.920464388  1.635208158  0.594599195
## [206]  0.665344758 -0.654894994 -1.141373249 -0.882992113 -2.258098967
## [211] -1.780558601  0.241481270 -0.937886801  1.416730487 -1.761404198
## [216]  1.103185471  0.654019753  1.556337164  1.622221485  0.408812516
## [221]  1.230660997  0.050617969  0.991719890  1.317263156  0.832131556
## [226] -1.039402294 -1.629890965 -1.699907568 -0.883984407 -1.378461611
## [231] -1.163270433 -0.870458086  0.880456555  0.067434080  1.068496737
## [236]  0.968127486 -0.452585120  0.746971500 -1.012716859  0.641007849
## [241] -0.852465160  0.586467416 -1.785968236  0.270356272  1.332686762
## [246]  0.916821442 -0.333308603 -0.259371538 -1.329931585 -0.099516973
## [251] -0.261575178 -0.395181243  0.770076318  0.600685316 -0.493645849
## [256] -2.217544320 -0.130465339 -0.487397864  0.566375648 -0.454031504
## [261] -1.654570423 -1.138811290 -1.303406650  0.208605017  0.278875768
## [266] -0.588345571  0.243335371 -1.450925616 -1.112238460 -0.887506267
## [271]  1.446570757  1.018451240  1.232553523  0.239762425 -0.886935120
## [276] -0.732634174  0.906346302  0.104700811  2.185706778 -0.828808713
## [281]  0.959778859  0.035625865  1.581985488  2.191549947  1.672841101
## [286]  1.024249711  0.418745957 -1.748862238  0.568137229 -0.597046246
## [291]  0.596620828 -0.195720732 -0.477767801 -0.998905336  0.427979455
## [296]  1.250626072 -0.181410318
#Yt-3
yt_3_ma2 <- ma2[-c(300,299,298)]
yt_3_ma2
##   [1] -1.071082769 -0.850804055  0.499757168 -1.282264464 -0.547840914
##   [6] -1.575171808 -2.048969551 -2.635133956 -1.571118561 -1.790433630
##  [11] -1.717066338 -0.556133552  0.072669291  1.929914004  1.622290675
##  [16]  1.146337528  0.859824636  1.116855057 -0.191069929 -0.512269221
##  [21] -1.334764260 -0.621694643 -0.509740435  1.505990240  1.457148632
##  [26] -0.220387312  1.708900173 -1.593188538 -0.457951490 -1.074571780
##  [31] -1.424819544  0.444904719  1.162710619  0.801165189  1.235879033
##  [36]  0.632147482  1.096573788  1.407632885 -1.045479149 -0.070897014
##  [41] -1.294572191 -1.413649335  0.298450337 -1.586486923 -1.553027865
##  [46] -1.772460310  0.126243449 -0.527127135 -0.067794069 -0.241172973
##  [51]  1.021325829 -0.175471645  1.150838818 -0.752948351 -1.013927783
##  [56] -0.753370742  0.148780792  0.501991662  1.015190456 -1.300195853
##  [61]  1.166044768 -0.305120098  0.674591499  0.415204624 -1.047739572
##  [66] -0.260909831 -0.986268839  0.038637905 -0.382428179 -0.406402097
##  [71]  0.773056227  0.002205856  0.754852936 -0.786248286 -0.545091953
##  [76] -0.616142986  0.563288411  0.524051538  0.624953430 -0.964802358
##  [81] -0.066647152 -0.223942494  0.926525136  0.278816331 -0.071076048
##  [86] -1.092350059  0.244387648  0.074371185 -0.077112085 -0.390230283
##  [91]  0.068925502 -0.253560861 -0.039068952  1.312431066  0.970912635
##  [96]  0.628067792  0.684822390 -0.333992958 -0.628030698 -0.662127240
## [101]  0.588982090 -0.141619294  0.763325657  0.655406947  0.985499521
## [106]  0.609121116 -0.542412732  0.961035406  0.725889562  1.426175801
## [111]  1.600950148  0.135300662  0.743149865 -1.570274359 -0.162972876
## [116] -1.202762256  0.947459128  1.144062871  0.869215089 -0.990393290
## [121] -0.366619070 -2.643551849  1.529864974 -2.126238994  0.938004833
## [126]  1.516173076  0.941782776  2.550289654  0.715490840  1.890331032
## [131]  1.227626992  0.968123780  0.080459000  0.758591268 -1.891570333
## [136] -1.216103591 -1.464820544 -0.673680094  0.925918181  0.698530817
## [141]  1.292040391 -0.518080662 -0.954875100 -0.462463739 -0.257139864
## [146]  1.507463953 -1.205522606 -1.132269730 -2.198648888 -2.700342733
## [151] -1.543950728 -1.003477892 -0.178897728  0.228618111  0.101802593
## [156]  0.018172527  0.814304386 -0.452914074  2.088948582 -0.365202676
## [161] -0.118731188 -1.315941822 -0.907063537 -0.319942335  2.131579204
## [166]  1.097535512  0.721015298  0.476986972  0.617178776  0.495925905
## [171] -0.549156353 -1.426458952 -1.561737708  0.203369328  1.571558550
## [176]  2.168363325  1.346315557  2.311187046  0.541474062  0.113853382
## [181] -0.429970046 -0.536558380 -0.528181183  2.184588916  0.322338368
## [186]  1.517541534 -0.631100826  0.926468572  1.173449965  2.665931678
## [191] -0.238634413 -0.168014854 -1.589562102 -0.114302136 -0.746017544
## [196]  0.276607256  0.889417328  0.397169584  0.237891005  0.459371406
## [201]  0.413055872 -1.068733926  1.161809897 -0.064600300  2.538444503
## [206]  0.920464388  1.635208158  0.594599195  0.665344758 -0.654894994
## [211] -1.141373249 -0.882992113 -2.258098967 -1.780558601  0.241481270
## [216] -0.937886801  1.416730487 -1.761404198  1.103185471  0.654019753
## [221]  1.556337164  1.622221485  0.408812516  1.230660997  0.050617969
## [226]  0.991719890  1.317263156  0.832131556 -1.039402294 -1.629890965
## [231] -1.699907568 -0.883984407 -1.378461611 -1.163270433 -0.870458086
## [236]  0.880456555  0.067434080  1.068496737  0.968127486 -0.452585120
## [241]  0.746971500 -1.012716859  0.641007849 -0.852465160  0.586467416
## [246] -1.785968236  0.270356272  1.332686762  0.916821442 -0.333308603
## [251] -0.259371538 -1.329931585 -0.099516973 -0.261575178 -0.395181243
## [256]  0.770076318  0.600685316 -0.493645849 -2.217544320 -0.130465339
## [261] -0.487397864  0.566375648 -0.454031504 -1.654570423 -1.138811290
## [266] -1.303406650  0.208605017  0.278875768 -0.588345571  0.243335371
## [271] -1.450925616 -1.112238460 -0.887506267  1.446570757  1.018451240
## [276]  1.232553523  0.239762425 -0.886935120 -0.732634174  0.906346302
## [281]  0.104700811  2.185706778 -0.828808713  0.959778859  0.035625865
## [286]  1.581985488  2.191549947  1.672841101  1.024249711  0.418745957
## [291] -1.748862238  0.568137229 -0.597046246  0.596620828 -0.195720732
## [296] -0.477767801 -0.998905336

Plot

plot(y=yt1_ma2,x=yt_1_ma2)

plot(y=yt2_ma2,x=yt_2_ma2)

plot(y=yt3_ma2,x=yt_3_ma2)

Berdasarkan scatterplot pertama, terlihat bahwa terdapat hubungan positif yang rendah atau lemah antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\).Berdasarkan scatterplot kedua, terlihat bahwa terdapat hubungan positif yang rendah atau lemah antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\). Berdasarkan scatterplot ketiga, terlihat bahwa terdapat hubungan positif yang sangat lemah antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\). Hal ini sesuai dengan teori yang ada.

Hitung autokorelasi masing-masing baik dari dta bangkitan maupun secara teoritis

cor(yt1_ma2,yt_1_ma2)
## [1] 0.3369231
cor(yt2_ma2,yt_2_ma2)
## [1] 0.3545613
cor(yt3_ma2,yt_3_ma2)
## [1] -0.06551178

Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\), \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\), dan \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\) dari hasil simulasi mendekati perhitungan teoritis. Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\) sebesar 0.3369231. Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\) sebesar 0.3545613 . Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\) sebesar -0.06551178 .

Proses AR (2)

Bangkitkan model AR(2) dengan theta1= 0.5 dan theta2 = 0.2 sebanyak 300 data(Manual dan dengan arima.sim)

Proses AR dapat dituliskan sebagai berikut:

\[ y_{t} = c + e_t + \phi_{1}Y_{t-1} + \phi_{2}Y_{t-2} + \dots + \phi_{q}Y_{t-q} = c+{e_t+\sum_{i=1}^p \phi_iY_{t-i}} \] Terlihat bahwa \(Y_t\) berperan penting dalam pembangkitan proses AR.

Pembangkitan Proses AR

Akan dicoba membangkitkan proses AR paling sederhana, yaitu AR(2) dengan \(\dots = 0.5\) dan \(\dots = 0.2\) sebanyak 300 observasi dan \(c=0\).

Nilai-nilai selanjutnya dapat dicari melalui loop. Bentuk loop dapat dilihat dari rumus AR(2) yang hendak dibangkitkan:

\[ Y_t = e_t+0.5Y_{t-1}+0.2Y_{t-2} \]

set.seed(1029)
n<-length(data)
n
## [1] 300
ar <- c(2:n) 
for (i in 3:n) {ar[i]<-data[i]+0.5*ar[i-1]+0.2*ar[i-2]}
ar
##   [1]  2.000000000  3.000000000  1.978906600  1.999656094  0.345358400
##   [6]  0.517656495 -0.113626221 -0.501334670 -1.017757562 -0.990428743
##  [11] -2.534559286 -1.860891272 -0.570665319  0.115829627 -0.817975130
##  [16]  0.595474158  0.016675170 -1.490412009 -0.593871753 -2.097053986
##  [21] -1.215867292 -0.064709114  1.096328710 -0.909078093 -0.658636556
##  [26] -0.658487767  1.383119545  0.716659625  0.661562683 -0.652714475
##  [31] -0.145189295 -1.019496788 -1.170487022 -0.597885677  0.262645117
##  [36] -1.481662647  2.102105623  0.564169109 -0.019049788  0.703071440
##  [41]  0.716921619  1.276879641 -1.887212794  0.296149588 -0.200388434
##  [46]  1.529532352  0.449376640 -0.871517629 -0.462053440 -0.951625041
##  [51] -2.265260450 -1.064779599 -0.762130260  0.316451393  1.437718011
##  [56]  1.353357394  1.409759397  2.179345291  2.454777567  2.483199682
##  [61]  3.932880024  1.270419783  2.873938660  2.260102374  3.308447232
##  [66]  0.610071610  1.732980229  1.948864327  0.540854532 -0.761208219
##  [71] -1.184272508  0.550147295 -1.255629371 -0.912286813 -1.332571746
##  [76] -0.697848527 -0.825743473 -3.073907488 -2.380464648  0.174392010
##  [81] -0.714278511  1.364701988  0.905814360  0.884341437  0.752049277
##  [86] -0.767362203  0.712700971  1.091436197  1.230396437  1.967189383
##  [91]  0.854004443  1.782483652  0.973451042  1.628836800 -0.478821316
##  [96]  0.682092402  0.384251986 -1.533064501 -1.576533453  0.729794702
## [101]  1.577205227 -0.381729281 -0.568170278 -2.200815976 -1.668515397
## [106] -2.683790651 -2.896091552 -3.039588312 -0.979622449 -0.244052773
## [111] -0.020347442  0.800457792  0.987532552 -0.688549489 -0.845580279
## [116]  0.111273825  0.308959934  0.268882684  0.781600782  0.182495890
## [121]  0.653596970 -0.654173676 -1.724863838  0.302340385 -0.350625232
## [126]  0.483175495  0.369691586  0.777443377 -0.300605258 -0.037395403
## [131]  0.290503342 -0.329654937 -0.208188282 -1.673084433 -0.470864916
## [136]  0.064608715 -0.576804975  0.611693464 -0.029690039 -2.172851337
## [141] -1.383434201 -0.249100061 -0.668969280 -0.820664476 -1.171031583
## [146]  2.766996691  0.501066622  1.374792168  1.813793551  0.871030459
## [151]  2.000591773  1.920770904  3.048504199  0.524107503  2.092786750
## [156]  2.180213079  1.370955871  0.271427294 -1.167005699 -1.530897157
## [161] -1.725742158 -1.062031677 -1.275390836 -0.667534156  0.772941330
## [166]  0.150067230 -1.099372863 -1.026552062 -1.826873785  0.008730764
## [171] -0.130577449  0.927067205  0.478785020 -0.461254839  0.871374452
## [176]  0.335748888 -0.199832380 -0.299083226  0.342867394  1.050780174
## [181] -0.278798166 -0.640392783 -1.531184509 -2.055397864 -1.909900642
## [186] -1.718805064 -0.845646843  0.315218674 -0.603132174  0.308632365
## [191] -0.983460991  1.007151830 -0.226316303  1.237392362  0.442891040
## [196] -0.367796889  1.392095628  1.123528665  0.103327458 -0.327094746
## [201] -0.711903522  0.409316288 -0.781939741  0.349009661  0.084129552
## [206] -0.611515728 -0.387111187 -1.546648665 -1.787537640 -3.262418268
## [211] -3.155528327 -1.401930062 -1.791874188 -0.258621035 -1.424472809
## [216]  0.346290587 -0.181370063 -0.367955468 -1.745014479 -0.958092022
## [221]  0.971439292 -2.173221526 -3.060443290 -2.524769242 -0.788774373
## [226] -1.165104584 -1.122949080 -1.429616690 -0.298417460  0.326039650
## [231] -1.611363891 -2.518696727 -2.382820696 -1.538098512 -2.334846069
## [236]  0.296806162  1.017700729  0.090049208  0.087646837  1.782808260
## [241]  1.837231215  2.269697053  1.727929757  1.253396836  1.591421361
## [246]  0.952478797  1.401029664  0.693859130  0.969590725  0.987032489
## [251]  1.620391783  0.228545169 -0.344004941  1.518283334  1.599405129
## [256]  0.946482576  1.036633702 -0.474277688  1.080356147  0.626809119
## [261] -0.058907119  1.053093854 -0.557684189 -0.205314157  0.607485615
## [266] -0.797224785  0.960898876  0.853853070  1.120298920  0.522715101
## [271]  1.017540271  0.521461576  1.085557669  0.563940275 -0.448479721
## [276]  1.037330390  0.079182972  0.048893823  0.339451497 -0.838630310
## [281] -1.450089235  1.064805118 -0.561751044 -0.198775462  0.803126497
## [286]  0.468365882  1.125536522  0.621190437 -0.034871756  0.062120321
## [291] -0.826325430 -0.329245596 -1.560217595 -1.552083048 -1.933273448
## [296] -1.738533911 -2.078281305 -1.322885664 -1.495551451  0.079323615

Selain menggunakan cara di atas, pembangkitan proses AR dapat dilakukan dengan fungsi arima.sim() sebagai berikut.

set.seed(1029)
ar2 <- arima.sim(list(order=c(2,0,0), ar=(c(0.5 , 0.2))), n=300)
ar2
## Time Series:
## Start = 1 
## End = 300 
## Frequency = 1 
##   [1]  1.215942714  1.448976036 -0.567634760  1.760737453 -0.607063821
##   [6] -0.912629447 -0.443457900 -1.306035202 -0.016654070  1.144222717
##  [11]  0.369409949  0.880922714  1.079163908  1.305988143  1.701478743
##  [16] -0.620735893  0.152508811 -0.351893632 -1.511042651  0.201189839
##  [21] -1.379577932 -2.347647069 -1.836182410 -0.087942212 -1.226340112
##  [26] -1.152306602 -0.364895540  0.738735288 -0.613656330  0.664789030
##  [31] -0.326806238 -1.324107384 -0.641439161  0.305046666  0.118406607
##  [36]  0.563382016 -1.228593939  1.012109081  0.270103557  0.099920184
##  [41]  0.608346110 -0.782796557 -0.390476612 -0.625595245 -0.170287456
##  [46] -0.516654575 -0.708593450  0.665747135 -0.006263974  0.289813051
##  [51] -0.588061489 -0.584351366 -0.447588542  0.446714031  0.365619752
##  [56]  0.331966790 -0.888688922 -0.029368213  0.120880220  0.646621025
##  [61]  0.201499798 -0.137839975 -0.886212400  0.337498849  0.257164336
##  [66] -0.472196930 -0.466978768  0.254889320 -0.283251289 -0.352487508
##  [71]  1.374653062  1.101826671  0.295384439  0.974065162  0.287989173
##  [76] -0.549579526 -0.369092133  0.888312487 -0.153251138  0.364133492
##  [81]  1.015738213  1.062608710  0.632214935 -0.262036441  1.334068670
##  [86]  1.279458437  1.263599855  1.946920168  0.723555154  1.059824304
##  [91] -0.717541313  0.061889511 -0.563505188  0.733243925  1.267501358
##  [96]  0.642611209 -0.968620372 -0.022363562 -2.055771708  1.037798119
## [101] -1.736037439 -0.227035411  1.988347703  0.650866176  1.923108782
## [106]  1.505956361  2.142235783  1.949544576  1.537667552  0.839081200
## [111]  1.532861110 -1.087841443 -1.128088995 -0.676884189 -0.745187129
## [116]  0.427561515  0.497737723  0.891904648 -0.455386822 -0.938346995
## [121] -0.066568781 -0.142145777  1.095344855 -1.205456741 -1.533888024
## [126] -1.711772791 -2.891374586 -2.218265887 -1.481569787 -1.187536607
## [131] -0.783727580 -0.568251269 -0.510959369  0.436537830 -0.617051209
## [136]  1.677581182  0.030534935 -0.633288851 -0.821942990 -0.649687048
## [141] -0.457508013  1.827432814  1.026266159  0.206339861  0.931891234
## [146]  1.278373005  0.638946045 -0.362056898 -0.992845160 -1.192406587
## [151]  0.221789606  1.411490839  1.692898565  1.174498506  2.653038455
## [156]  1.384558562  0.371158807  0.479328556  0.281639582 -0.288695561
## [161]  2.326075351  0.777227483  1.054141649  0.168133008  1.306929029
## [166]  1.764357391  2.771369152  0.202440016  0.125242609 -0.352682679
## [171]  0.234872579 -0.580108757  0.052631560  1.057631894  0.300149844
## [176]  0.006766553  0.808234000  0.733498729 -1.118441582  1.211206899
## [181]  0.655926303  2.024807800  1.317805539  1.756623975  1.354838606
## [186]  1.193246864  0.019115747 -0.652477500 -0.336048571 -2.010754716
## [191] -2.160071919  0.221629264 -1.288122111  0.181474528 -1.660621833
## [196]  0.437937492  0.944323536  0.953922666  1.495890671  0.779012492
## [201]  1.485193549  0.726244001  1.242837208  1.954153125  1.233175373
## [206] -0.747487963 -1.059556184 -0.953260577 -0.903463609 -1.770485762
## [211] -1.649012049 -1.138969579  0.315161784 -0.512338696  0.323540624
## [216]  1.086034416 -0.565559093  0.534673502 -0.394619737  0.410022850
## [221] -0.597230088  0.358945158 -1.522173388 -0.131394790  1.688713510
## [226]  0.576619283 -0.845980204  0.166650344 -0.722309561 -0.457356161
## [231] -0.201039376 -0.578293541  0.491982350  0.634264557 -0.772492134
## [236] -2.304088376  0.093682664 -0.234647186 -0.444078242 -0.692401084
## [241] -1.712918894 -1.368530357 -1.414077708 -0.393093992 -0.203209892
## [246] -1.231620934 -0.158249786 -1.344817446 -1.707471389 -0.997219347
## [251]  1.158322496  0.523510138  0.469400119  0.502496636 -0.592632928
## [256] -0.651203532  1.207029270  0.190743529  1.644801983 -0.321950521
## [261]  0.815949463  0.829524893  1.576783124  2.454750015  2.016092872
## [266]  1.433629569  1.280909320 -0.846811926  1.013984553  0.332495685
## [271]  0.258994072  0.047376237 -0.276802485 -0.897743602  0.442647851
## [276]  1.374939782 -0.506804777  0.259224543  0.073019893 -0.123606980
## [281] -2.286072636  0.397494545 -0.908983209  0.888752871 -2.052915199
## [286] -1.661833090  2.089796346 -0.579996910 -0.043274191 -0.884093234
## [291]  0.192162173  1.744780008  2.041793006  2.406411753  2.471303241
## [296]  1.005071014  1.855499591  1.321010106 -0.044529774 -0.441597895

Buatlah Plot time series, Plot ACF, plot PACF, dan Plot EACF. Identifikasi apakah data tersebut stasioner

Plot Time Series

ts.plot(ar)

Berdasarkan plot time series tersebut terlihat bahwa data cenderung stasioner pada rataan

Plot ACF

acf(ar)

Berdasarkan plot ACF tersebut terlihat bahwa plot ACF cenderung tails off dan cenderung membentuk pola grafik sinus

Plot PACF

pacf(ar)

Berdasarkan plot PACF tersebut, terlihat bahwa plot PACF cuts off pada lag pertama, sejalan dengan teori yang ada

Plot EACF

TSA::eacf(ar2)
## AR/MA
##   0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
## 0 x x x x o o o o o o o  o  o  o 
## 1 x o o o o o o o o o o  o  o  o 
## 2 o x o o o o o o o o o  o  o  o 
## 3 x x o o o o o o o o o  o  o  o 
## 4 o x o o o o o o o o o  o  o  o 
## 5 x x x o o o o o o o o  o  o  o 
## 6 x x x o o o o o o o o  o  o  o 
## 7 x x x o x o x o o o o  o  o  o

Berdasarkan pola segitiga nol pada plot EACF, terlihat bahwa segitiga nol berada pada ordo AR(2) dan ordo MA(0)

Buatlah scatterplot antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\), \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\), dan \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\)

Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\)

#Yt
yt_ar <- ar[-1]
yt_ar
##   [1]  3.000000000  1.978906600  1.999656094  0.345358400  0.517656495
##   [6] -0.113626221 -0.501334670 -1.017757562 -0.990428743 -2.534559286
##  [11] -1.860891272 -0.570665319  0.115829627 -0.817975130  0.595474158
##  [16]  0.016675170 -1.490412009 -0.593871753 -2.097053986 -1.215867292
##  [21] -0.064709114  1.096328710 -0.909078093 -0.658636556 -0.658487767
##  [26]  1.383119545  0.716659625  0.661562683 -0.652714475 -0.145189295
##  [31] -1.019496788 -1.170487022 -0.597885677  0.262645117 -1.481662647
##  [36]  2.102105623  0.564169109 -0.019049788  0.703071440  0.716921619
##  [41]  1.276879641 -1.887212794  0.296149588 -0.200388434  1.529532352
##  [46]  0.449376640 -0.871517629 -0.462053440 -0.951625041 -2.265260450
##  [51] -1.064779599 -0.762130260  0.316451393  1.437718011  1.353357394
##  [56]  1.409759397  2.179345291  2.454777567  2.483199682  3.932880024
##  [61]  1.270419783  2.873938660  2.260102374  3.308447232  0.610071610
##  [66]  1.732980229  1.948864327  0.540854532 -0.761208219 -1.184272508
##  [71]  0.550147295 -1.255629371 -0.912286813 -1.332571746 -0.697848527
##  [76] -0.825743473 -3.073907488 -2.380464648  0.174392010 -0.714278511
##  [81]  1.364701988  0.905814360  0.884341437  0.752049277 -0.767362203
##  [86]  0.712700971  1.091436197  1.230396437  1.967189383  0.854004443
##  [91]  1.782483652  0.973451042  1.628836800 -0.478821316  0.682092402
##  [96]  0.384251986 -1.533064501 -1.576533453  0.729794702  1.577205227
## [101] -0.381729281 -0.568170278 -2.200815976 -1.668515397 -2.683790651
## [106] -2.896091552 -3.039588312 -0.979622449 -0.244052773 -0.020347442
## [111]  0.800457792  0.987532552 -0.688549489 -0.845580279  0.111273825
## [116]  0.308959934  0.268882684  0.781600782  0.182495890  0.653596970
## [121] -0.654173676 -1.724863838  0.302340385 -0.350625232  0.483175495
## [126]  0.369691586  0.777443377 -0.300605258 -0.037395403  0.290503342
## [131] -0.329654937 -0.208188282 -1.673084433 -0.470864916  0.064608715
## [136] -0.576804975  0.611693464 -0.029690039 -2.172851337 -1.383434201
## [141] -0.249100061 -0.668969280 -0.820664476 -1.171031583  2.766996691
## [146]  0.501066622  1.374792168  1.813793551  0.871030459  2.000591773
## [151]  1.920770904  3.048504199  0.524107503  2.092786750  2.180213079
## [156]  1.370955871  0.271427294 -1.167005699 -1.530897157 -1.725742158
## [161] -1.062031677 -1.275390836 -0.667534156  0.772941330  0.150067230
## [166] -1.099372863 -1.026552062 -1.826873785  0.008730764 -0.130577449
## [171]  0.927067205  0.478785020 -0.461254839  0.871374452  0.335748888
## [176] -0.199832380 -0.299083226  0.342867394  1.050780174 -0.278798166
## [181] -0.640392783 -1.531184509 -2.055397864 -1.909900642 -1.718805064
## [186] -0.845646843  0.315218674 -0.603132174  0.308632365 -0.983460991
## [191]  1.007151830 -0.226316303  1.237392362  0.442891040 -0.367796889
## [196]  1.392095628  1.123528665  0.103327458 -0.327094746 -0.711903522
## [201]  0.409316288 -0.781939741  0.349009661  0.084129552 -0.611515728
## [206] -0.387111187 -1.546648665 -1.787537640 -3.262418268 -3.155528327
## [211] -1.401930062 -1.791874188 -0.258621035 -1.424472809  0.346290587
## [216] -0.181370063 -0.367955468 -1.745014479 -0.958092022  0.971439292
## [221] -2.173221526 -3.060443290 -2.524769242 -0.788774373 -1.165104584
## [226] -1.122949080 -1.429616690 -0.298417460  0.326039650 -1.611363891
## [231] -2.518696727 -2.382820696 -1.538098512 -2.334846069  0.296806162
## [236]  1.017700729  0.090049208  0.087646837  1.782808260  1.837231215
## [241]  2.269697053  1.727929757  1.253396836  1.591421361  0.952478797
## [246]  1.401029664  0.693859130  0.969590725  0.987032489  1.620391783
## [251]  0.228545169 -0.344004941  1.518283334  1.599405129  0.946482576
## [256]  1.036633702 -0.474277688  1.080356147  0.626809119 -0.058907119
## [261]  1.053093854 -0.557684189 -0.205314157  0.607485615 -0.797224785
## [266]  0.960898876  0.853853070  1.120298920  0.522715101  1.017540271
## [271]  0.521461576  1.085557669  0.563940275 -0.448479721  1.037330390
## [276]  0.079182972  0.048893823  0.339451497 -0.838630310 -1.450089235
## [281]  1.064805118 -0.561751044 -0.198775462  0.803126497  0.468365882
## [286]  1.125536522  0.621190437 -0.034871756  0.062120321 -0.826325430
## [291] -0.329245596 -1.560217595 -1.552083048 -1.933273448 -1.738533911
## [296] -2.078281305 -1.322885664 -1.495551451  0.079323615
#Yt-1
yt_1_ar <- ar[-300]
yt_1_ar
##   [1]  2.000000000  3.000000000  1.978906600  1.999656094  0.345358400
##   [6]  0.517656495 -0.113626221 -0.501334670 -1.017757562 -0.990428743
##  [11] -2.534559286 -1.860891272 -0.570665319  0.115829627 -0.817975130
##  [16]  0.595474158  0.016675170 -1.490412009 -0.593871753 -2.097053986
##  [21] -1.215867292 -0.064709114  1.096328710 -0.909078093 -0.658636556
##  [26] -0.658487767  1.383119545  0.716659625  0.661562683 -0.652714475
##  [31] -0.145189295 -1.019496788 -1.170487022 -0.597885677  0.262645117
##  [36] -1.481662647  2.102105623  0.564169109 -0.019049788  0.703071440
##  [41]  0.716921619  1.276879641 -1.887212794  0.296149588 -0.200388434
##  [46]  1.529532352  0.449376640 -0.871517629 -0.462053440 -0.951625041
##  [51] -2.265260450 -1.064779599 -0.762130260  0.316451393  1.437718011
##  [56]  1.353357394  1.409759397  2.179345291  2.454777567  2.483199682
##  [61]  3.932880024  1.270419783  2.873938660  2.260102374  3.308447232
##  [66]  0.610071610  1.732980229  1.948864327  0.540854532 -0.761208219
##  [71] -1.184272508  0.550147295 -1.255629371 -0.912286813 -1.332571746
##  [76] -0.697848527 -0.825743473 -3.073907488 -2.380464648  0.174392010
##  [81] -0.714278511  1.364701988  0.905814360  0.884341437  0.752049277
##  [86] -0.767362203  0.712700971  1.091436197  1.230396437  1.967189383
##  [91]  0.854004443  1.782483652  0.973451042  1.628836800 -0.478821316
##  [96]  0.682092402  0.384251986 -1.533064501 -1.576533453  0.729794702
## [101]  1.577205227 -0.381729281 -0.568170278 -2.200815976 -1.668515397
## [106] -2.683790651 -2.896091552 -3.039588312 -0.979622449 -0.244052773
## [111] -0.020347442  0.800457792  0.987532552 -0.688549489 -0.845580279
## [116]  0.111273825  0.308959934  0.268882684  0.781600782  0.182495890
## [121]  0.653596970 -0.654173676 -1.724863838  0.302340385 -0.350625232
## [126]  0.483175495  0.369691586  0.777443377 -0.300605258 -0.037395403
## [131]  0.290503342 -0.329654937 -0.208188282 -1.673084433 -0.470864916
## [136]  0.064608715 -0.576804975  0.611693464 -0.029690039 -2.172851337
## [141] -1.383434201 -0.249100061 -0.668969280 -0.820664476 -1.171031583
## [146]  2.766996691  0.501066622  1.374792168  1.813793551  0.871030459
## [151]  2.000591773  1.920770904  3.048504199  0.524107503  2.092786750
## [156]  2.180213079  1.370955871  0.271427294 -1.167005699 -1.530897157
## [161] -1.725742158 -1.062031677 -1.275390836 -0.667534156  0.772941330
## [166]  0.150067230 -1.099372863 -1.026552062 -1.826873785  0.008730764
## [171] -0.130577449  0.927067205  0.478785020 -0.461254839  0.871374452
## [176]  0.335748888 -0.199832380 -0.299083226  0.342867394  1.050780174
## [181] -0.278798166 -0.640392783 -1.531184509 -2.055397864 -1.909900642
## [186] -1.718805064 -0.845646843  0.315218674 -0.603132174  0.308632365
## [191] -0.983460991  1.007151830 -0.226316303  1.237392362  0.442891040
## [196] -0.367796889  1.392095628  1.123528665  0.103327458 -0.327094746
## [201] -0.711903522  0.409316288 -0.781939741  0.349009661  0.084129552
## [206] -0.611515728 -0.387111187 -1.546648665 -1.787537640 -3.262418268
## [211] -3.155528327 -1.401930062 -1.791874188 -0.258621035 -1.424472809
## [216]  0.346290587 -0.181370063 -0.367955468 -1.745014479 -0.958092022
## [221]  0.971439292 -2.173221526 -3.060443290 -2.524769242 -0.788774373
## [226] -1.165104584 -1.122949080 -1.429616690 -0.298417460  0.326039650
## [231] -1.611363891 -2.518696727 -2.382820696 -1.538098512 -2.334846069
## [236]  0.296806162  1.017700729  0.090049208  0.087646837  1.782808260
## [241]  1.837231215  2.269697053  1.727929757  1.253396836  1.591421361
## [246]  0.952478797  1.401029664  0.693859130  0.969590725  0.987032489
## [251]  1.620391783  0.228545169 -0.344004941  1.518283334  1.599405129
## [256]  0.946482576  1.036633702 -0.474277688  1.080356147  0.626809119
## [261] -0.058907119  1.053093854 -0.557684189 -0.205314157  0.607485615
## [266] -0.797224785  0.960898876  0.853853070  1.120298920  0.522715101
## [271]  1.017540271  0.521461576  1.085557669  0.563940275 -0.448479721
## [276]  1.037330390  0.079182972  0.048893823  0.339451497 -0.838630310
## [281] -1.450089235  1.064805118 -0.561751044 -0.198775462  0.803126497
## [286]  0.468365882  1.125536522  0.621190437 -0.034871756  0.062120321
## [291] -0.826325430 -0.329245596 -1.560217595 -1.552083048 -1.933273448
## [296] -1.738533911 -2.078281305 -1.322885664 -1.495551451

Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\)

#Yt
yt_ar2 <- ar[-c(1,2)]
yt_ar2
##   [1]  1.978906600  1.999656094  0.345358400  0.517656495 -0.113626221
##   [6] -0.501334670 -1.017757562 -0.990428743 -2.534559286 -1.860891272
##  [11] -0.570665319  0.115829627 -0.817975130  0.595474158  0.016675170
##  [16] -1.490412009 -0.593871753 -2.097053986 -1.215867292 -0.064709114
##  [21]  1.096328710 -0.909078093 -0.658636556 -0.658487767  1.383119545
##  [26]  0.716659625  0.661562683 -0.652714475 -0.145189295 -1.019496788
##  [31] -1.170487022 -0.597885677  0.262645117 -1.481662647  2.102105623
##  [36]  0.564169109 -0.019049788  0.703071440  0.716921619  1.276879641
##  [41] -1.887212794  0.296149588 -0.200388434  1.529532352  0.449376640
##  [46] -0.871517629 -0.462053440 -0.951625041 -2.265260450 -1.064779599
##  [51] -0.762130260  0.316451393  1.437718011  1.353357394  1.409759397
##  [56]  2.179345291  2.454777567  2.483199682  3.932880024  1.270419783
##  [61]  2.873938660  2.260102374  3.308447232  0.610071610  1.732980229
##  [66]  1.948864327  0.540854532 -0.761208219 -1.184272508  0.550147295
##  [71] -1.255629371 -0.912286813 -1.332571746 -0.697848527 -0.825743473
##  [76] -3.073907488 -2.380464648  0.174392010 -0.714278511  1.364701988
##  [81]  0.905814360  0.884341437  0.752049277 -0.767362203  0.712700971
##  [86]  1.091436197  1.230396437  1.967189383  0.854004443  1.782483652
##  [91]  0.973451042  1.628836800 -0.478821316  0.682092402  0.384251986
##  [96] -1.533064501 -1.576533453  0.729794702  1.577205227 -0.381729281
## [101] -0.568170278 -2.200815976 -1.668515397 -2.683790651 -2.896091552
## [106] -3.039588312 -0.979622449 -0.244052773 -0.020347442  0.800457792
## [111]  0.987532552 -0.688549489 -0.845580279  0.111273825  0.308959934
## [116]  0.268882684  0.781600782  0.182495890  0.653596970 -0.654173676
## [121] -1.724863838  0.302340385 -0.350625232  0.483175495  0.369691586
## [126]  0.777443377 -0.300605258 -0.037395403  0.290503342 -0.329654937
## [131] -0.208188282 -1.673084433 -0.470864916  0.064608715 -0.576804975
## [136]  0.611693464 -0.029690039 -2.172851337 -1.383434201 -0.249100061
## [141] -0.668969280 -0.820664476 -1.171031583  2.766996691  0.501066622
## [146]  1.374792168  1.813793551  0.871030459  2.000591773  1.920770904
## [151]  3.048504199  0.524107503  2.092786750  2.180213079  1.370955871
## [156]  0.271427294 -1.167005699 -1.530897157 -1.725742158 -1.062031677
## [161] -1.275390836 -0.667534156  0.772941330  0.150067230 -1.099372863
## [166] -1.026552062 -1.826873785  0.008730764 -0.130577449  0.927067205
## [171]  0.478785020 -0.461254839  0.871374452  0.335748888 -0.199832380
## [176] -0.299083226  0.342867394  1.050780174 -0.278798166 -0.640392783
## [181] -1.531184509 -2.055397864 -1.909900642 -1.718805064 -0.845646843
## [186]  0.315218674 -0.603132174  0.308632365 -0.983460991  1.007151830
## [191] -0.226316303  1.237392362  0.442891040 -0.367796889  1.392095628
## [196]  1.123528665  0.103327458 -0.327094746 -0.711903522  0.409316288
## [201] -0.781939741  0.349009661  0.084129552 -0.611515728 -0.387111187
## [206] -1.546648665 -1.787537640 -3.262418268 -3.155528327 -1.401930062
## [211] -1.791874188 -0.258621035 -1.424472809  0.346290587 -0.181370063
## [216] -0.367955468 -1.745014479 -0.958092022  0.971439292 -2.173221526
## [221] -3.060443290 -2.524769242 -0.788774373 -1.165104584 -1.122949080
## [226] -1.429616690 -0.298417460  0.326039650 -1.611363891 -2.518696727
## [231] -2.382820696 -1.538098512 -2.334846069  0.296806162  1.017700729
## [236]  0.090049208  0.087646837  1.782808260  1.837231215  2.269697053
## [241]  1.727929757  1.253396836  1.591421361  0.952478797  1.401029664
## [246]  0.693859130  0.969590725  0.987032489  1.620391783  0.228545169
## [251] -0.344004941  1.518283334  1.599405129  0.946482576  1.036633702
## [256] -0.474277688  1.080356147  0.626809119 -0.058907119  1.053093854
## [261] -0.557684189 -0.205314157  0.607485615 -0.797224785  0.960898876
## [266]  0.853853070  1.120298920  0.522715101  1.017540271  0.521461576
## [271]  1.085557669  0.563940275 -0.448479721  1.037330390  0.079182972
## [276]  0.048893823  0.339451497 -0.838630310 -1.450089235  1.064805118
## [281] -0.561751044 -0.198775462  0.803126497  0.468365882  1.125536522
## [286]  0.621190437 -0.034871756  0.062120321 -0.826325430 -0.329245596
## [291] -1.560217595 -1.552083048 -1.933273448 -1.738533911 -2.078281305
## [296] -1.322885664 -1.495551451  0.079323615
#Yt-2
yt_2_ar <- ar[-c(299,300)]
yt_2_ar
##   [1]  2.000000000  3.000000000  1.978906600  1.999656094  0.345358400
##   [6]  0.517656495 -0.113626221 -0.501334670 -1.017757562 -0.990428743
##  [11] -2.534559286 -1.860891272 -0.570665319  0.115829627 -0.817975130
##  [16]  0.595474158  0.016675170 -1.490412009 -0.593871753 -2.097053986
##  [21] -1.215867292 -0.064709114  1.096328710 -0.909078093 -0.658636556
##  [26] -0.658487767  1.383119545  0.716659625  0.661562683 -0.652714475
##  [31] -0.145189295 -1.019496788 -1.170487022 -0.597885677  0.262645117
##  [36] -1.481662647  2.102105623  0.564169109 -0.019049788  0.703071440
##  [41]  0.716921619  1.276879641 -1.887212794  0.296149588 -0.200388434
##  [46]  1.529532352  0.449376640 -0.871517629 -0.462053440 -0.951625041
##  [51] -2.265260450 -1.064779599 -0.762130260  0.316451393  1.437718011
##  [56]  1.353357394  1.409759397  2.179345291  2.454777567  2.483199682
##  [61]  3.932880024  1.270419783  2.873938660  2.260102374  3.308447232
##  [66]  0.610071610  1.732980229  1.948864327  0.540854532 -0.761208219
##  [71] -1.184272508  0.550147295 -1.255629371 -0.912286813 -1.332571746
##  [76] -0.697848527 -0.825743473 -3.073907488 -2.380464648  0.174392010
##  [81] -0.714278511  1.364701988  0.905814360  0.884341437  0.752049277
##  [86] -0.767362203  0.712700971  1.091436197  1.230396437  1.967189383
##  [91]  0.854004443  1.782483652  0.973451042  1.628836800 -0.478821316
##  [96]  0.682092402  0.384251986 -1.533064501 -1.576533453  0.729794702
## [101]  1.577205227 -0.381729281 -0.568170278 -2.200815976 -1.668515397
## [106] -2.683790651 -2.896091552 -3.039588312 -0.979622449 -0.244052773
## [111] -0.020347442  0.800457792  0.987532552 -0.688549489 -0.845580279
## [116]  0.111273825  0.308959934  0.268882684  0.781600782  0.182495890
## [121]  0.653596970 -0.654173676 -1.724863838  0.302340385 -0.350625232
## [126]  0.483175495  0.369691586  0.777443377 -0.300605258 -0.037395403
## [131]  0.290503342 -0.329654937 -0.208188282 -1.673084433 -0.470864916
## [136]  0.064608715 -0.576804975  0.611693464 -0.029690039 -2.172851337
## [141] -1.383434201 -0.249100061 -0.668969280 -0.820664476 -1.171031583
## [146]  2.766996691  0.501066622  1.374792168  1.813793551  0.871030459
## [151]  2.000591773  1.920770904  3.048504199  0.524107503  2.092786750
## [156]  2.180213079  1.370955871  0.271427294 -1.167005699 -1.530897157
## [161] -1.725742158 -1.062031677 -1.275390836 -0.667534156  0.772941330
## [166]  0.150067230 -1.099372863 -1.026552062 -1.826873785  0.008730764
## [171] -0.130577449  0.927067205  0.478785020 -0.461254839  0.871374452
## [176]  0.335748888 -0.199832380 -0.299083226  0.342867394  1.050780174
## [181] -0.278798166 -0.640392783 -1.531184509 -2.055397864 -1.909900642
## [186] -1.718805064 -0.845646843  0.315218674 -0.603132174  0.308632365
## [191] -0.983460991  1.007151830 -0.226316303  1.237392362  0.442891040
## [196] -0.367796889  1.392095628  1.123528665  0.103327458 -0.327094746
## [201] -0.711903522  0.409316288 -0.781939741  0.349009661  0.084129552
## [206] -0.611515728 -0.387111187 -1.546648665 -1.787537640 -3.262418268
## [211] -3.155528327 -1.401930062 -1.791874188 -0.258621035 -1.424472809
## [216]  0.346290587 -0.181370063 -0.367955468 -1.745014479 -0.958092022
## [221]  0.971439292 -2.173221526 -3.060443290 -2.524769242 -0.788774373
## [226] -1.165104584 -1.122949080 -1.429616690 -0.298417460  0.326039650
## [231] -1.611363891 -2.518696727 -2.382820696 -1.538098512 -2.334846069
## [236]  0.296806162  1.017700729  0.090049208  0.087646837  1.782808260
## [241]  1.837231215  2.269697053  1.727929757  1.253396836  1.591421361
## [246]  0.952478797  1.401029664  0.693859130  0.969590725  0.987032489
## [251]  1.620391783  0.228545169 -0.344004941  1.518283334  1.599405129
## [256]  0.946482576  1.036633702 -0.474277688  1.080356147  0.626809119
## [261] -0.058907119  1.053093854 -0.557684189 -0.205314157  0.607485615
## [266] -0.797224785  0.960898876  0.853853070  1.120298920  0.522715101
## [271]  1.017540271  0.521461576  1.085557669  0.563940275 -0.448479721
## [276]  1.037330390  0.079182972  0.048893823  0.339451497 -0.838630310
## [281] -1.450089235  1.064805118 -0.561751044 -0.198775462  0.803126497
## [286]  0.468365882  1.125536522  0.621190437 -0.034871756  0.062120321
## [291] -0.826325430 -0.329245596 -1.560217595 -1.552083048 -1.933273448
## [296] -1.738533911 -2.078281305 -1.322885664

Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\)

#Yt
yt_ar3 <- ar[-c(1,2,3)]
yt_ar3
##   [1]  1.999656094  0.345358400  0.517656495 -0.113626221 -0.501334670
##   [6] -1.017757562 -0.990428743 -2.534559286 -1.860891272 -0.570665319
##  [11]  0.115829627 -0.817975130  0.595474158  0.016675170 -1.490412009
##  [16] -0.593871753 -2.097053986 -1.215867292 -0.064709114  1.096328710
##  [21] -0.909078093 -0.658636556 -0.658487767  1.383119545  0.716659625
##  [26]  0.661562683 -0.652714475 -0.145189295 -1.019496788 -1.170487022
##  [31] -0.597885677  0.262645117 -1.481662647  2.102105623  0.564169109
##  [36] -0.019049788  0.703071440  0.716921619  1.276879641 -1.887212794
##  [41]  0.296149588 -0.200388434  1.529532352  0.449376640 -0.871517629
##  [46] -0.462053440 -0.951625041 -2.265260450 -1.064779599 -0.762130260
##  [51]  0.316451393  1.437718011  1.353357394  1.409759397  2.179345291
##  [56]  2.454777567  2.483199682  3.932880024  1.270419783  2.873938660
##  [61]  2.260102374  3.308447232  0.610071610  1.732980229  1.948864327
##  [66]  0.540854532 -0.761208219 -1.184272508  0.550147295 -1.255629371
##  [71] -0.912286813 -1.332571746 -0.697848527 -0.825743473 -3.073907488
##  [76] -2.380464648  0.174392010 -0.714278511  1.364701988  0.905814360
##  [81]  0.884341437  0.752049277 -0.767362203  0.712700971  1.091436197
##  [86]  1.230396437  1.967189383  0.854004443  1.782483652  0.973451042
##  [91]  1.628836800 -0.478821316  0.682092402  0.384251986 -1.533064501
##  [96] -1.576533453  0.729794702  1.577205227 -0.381729281 -0.568170278
## [101] -2.200815976 -1.668515397 -2.683790651 -2.896091552 -3.039588312
## [106] -0.979622449 -0.244052773 -0.020347442  0.800457792  0.987532552
## [111] -0.688549489 -0.845580279  0.111273825  0.308959934  0.268882684
## [116]  0.781600782  0.182495890  0.653596970 -0.654173676 -1.724863838
## [121]  0.302340385 -0.350625232  0.483175495  0.369691586  0.777443377
## [126] -0.300605258 -0.037395403  0.290503342 -0.329654937 -0.208188282
## [131] -1.673084433 -0.470864916  0.064608715 -0.576804975  0.611693464
## [136] -0.029690039 -2.172851337 -1.383434201 -0.249100061 -0.668969280
## [141] -0.820664476 -1.171031583  2.766996691  0.501066622  1.374792168
## [146]  1.813793551  0.871030459  2.000591773  1.920770904  3.048504199
## [151]  0.524107503  2.092786750  2.180213079  1.370955871  0.271427294
## [156] -1.167005699 -1.530897157 -1.725742158 -1.062031677 -1.275390836
## [161] -0.667534156  0.772941330  0.150067230 -1.099372863 -1.026552062
## [166] -1.826873785  0.008730764 -0.130577449  0.927067205  0.478785020
## [171] -0.461254839  0.871374452  0.335748888 -0.199832380 -0.299083226
## [176]  0.342867394  1.050780174 -0.278798166 -0.640392783 -1.531184509
## [181] -2.055397864 -1.909900642 -1.718805064 -0.845646843  0.315218674
## [186] -0.603132174  0.308632365 -0.983460991  1.007151830 -0.226316303
## [191]  1.237392362  0.442891040 -0.367796889  1.392095628  1.123528665
## [196]  0.103327458 -0.327094746 -0.711903522  0.409316288 -0.781939741
## [201]  0.349009661  0.084129552 -0.611515728 -0.387111187 -1.546648665
## [206] -1.787537640 -3.262418268 -3.155528327 -1.401930062 -1.791874188
## [211] -0.258621035 -1.424472809  0.346290587 -0.181370063 -0.367955468
## [216] -1.745014479 -0.958092022  0.971439292 -2.173221526 -3.060443290
## [221] -2.524769242 -0.788774373 -1.165104584 -1.122949080 -1.429616690
## [226] -0.298417460  0.326039650 -1.611363891 -2.518696727 -2.382820696
## [231] -1.538098512 -2.334846069  0.296806162  1.017700729  0.090049208
## [236]  0.087646837  1.782808260  1.837231215  2.269697053  1.727929757
## [241]  1.253396836  1.591421361  0.952478797  1.401029664  0.693859130
## [246]  0.969590725  0.987032489  1.620391783  0.228545169 -0.344004941
## [251]  1.518283334  1.599405129  0.946482576  1.036633702 -0.474277688
## [256]  1.080356147  0.626809119 -0.058907119  1.053093854 -0.557684189
## [261] -0.205314157  0.607485615 -0.797224785  0.960898876  0.853853070
## [266]  1.120298920  0.522715101  1.017540271  0.521461576  1.085557669
## [271]  0.563940275 -0.448479721  1.037330390  0.079182972  0.048893823
## [276]  0.339451497 -0.838630310 -1.450089235  1.064805118 -0.561751044
## [281] -0.198775462  0.803126497  0.468365882  1.125536522  0.621190437
## [286] -0.034871756  0.062120321 -0.826325430 -0.329245596 -1.560217595
## [291] -1.552083048 -1.933273448 -1.738533911 -2.078281305 -1.322885664
## [296] -1.495551451  0.079323615
#Yt-3
yt_3_ar <- ar[-c(298,299,300)]
yt_3_ar
##   [1]  2.000000000  3.000000000  1.978906600  1.999656094  0.345358400
##   [6]  0.517656495 -0.113626221 -0.501334670 -1.017757562 -0.990428743
##  [11] -2.534559286 -1.860891272 -0.570665319  0.115829627 -0.817975130
##  [16]  0.595474158  0.016675170 -1.490412009 -0.593871753 -2.097053986
##  [21] -1.215867292 -0.064709114  1.096328710 -0.909078093 -0.658636556
##  [26] -0.658487767  1.383119545  0.716659625  0.661562683 -0.652714475
##  [31] -0.145189295 -1.019496788 -1.170487022 -0.597885677  0.262645117
##  [36] -1.481662647  2.102105623  0.564169109 -0.019049788  0.703071440
##  [41]  0.716921619  1.276879641 -1.887212794  0.296149588 -0.200388434
##  [46]  1.529532352  0.449376640 -0.871517629 -0.462053440 -0.951625041
##  [51] -2.265260450 -1.064779599 -0.762130260  0.316451393  1.437718011
##  [56]  1.353357394  1.409759397  2.179345291  2.454777567  2.483199682
##  [61]  3.932880024  1.270419783  2.873938660  2.260102374  3.308447232
##  [66]  0.610071610  1.732980229  1.948864327  0.540854532 -0.761208219
##  [71] -1.184272508  0.550147295 -1.255629371 -0.912286813 -1.332571746
##  [76] -0.697848527 -0.825743473 -3.073907488 -2.380464648  0.174392010
##  [81] -0.714278511  1.364701988  0.905814360  0.884341437  0.752049277
##  [86] -0.767362203  0.712700971  1.091436197  1.230396437  1.967189383
##  [91]  0.854004443  1.782483652  0.973451042  1.628836800 -0.478821316
##  [96]  0.682092402  0.384251986 -1.533064501 -1.576533453  0.729794702
## [101]  1.577205227 -0.381729281 -0.568170278 -2.200815976 -1.668515397
## [106] -2.683790651 -2.896091552 -3.039588312 -0.979622449 -0.244052773
## [111] -0.020347442  0.800457792  0.987532552 -0.688549489 -0.845580279
## [116]  0.111273825  0.308959934  0.268882684  0.781600782  0.182495890
## [121]  0.653596970 -0.654173676 -1.724863838  0.302340385 -0.350625232
## [126]  0.483175495  0.369691586  0.777443377 -0.300605258 -0.037395403
## [131]  0.290503342 -0.329654937 -0.208188282 -1.673084433 -0.470864916
## [136]  0.064608715 -0.576804975  0.611693464 -0.029690039 -2.172851337
## [141] -1.383434201 -0.249100061 -0.668969280 -0.820664476 -1.171031583
## [146]  2.766996691  0.501066622  1.374792168  1.813793551  0.871030459
## [151]  2.000591773  1.920770904  3.048504199  0.524107503  2.092786750
## [156]  2.180213079  1.370955871  0.271427294 -1.167005699 -1.530897157
## [161] -1.725742158 -1.062031677 -1.275390836 -0.667534156  0.772941330
## [166]  0.150067230 -1.099372863 -1.026552062 -1.826873785  0.008730764
## [171] -0.130577449  0.927067205  0.478785020 -0.461254839  0.871374452
## [176]  0.335748888 -0.199832380 -0.299083226  0.342867394  1.050780174
## [181] -0.278798166 -0.640392783 -1.531184509 -2.055397864 -1.909900642
## [186] -1.718805064 -0.845646843  0.315218674 -0.603132174  0.308632365
## [191] -0.983460991  1.007151830 -0.226316303  1.237392362  0.442891040
## [196] -0.367796889  1.392095628  1.123528665  0.103327458 -0.327094746
## [201] -0.711903522  0.409316288 -0.781939741  0.349009661  0.084129552
## [206] -0.611515728 -0.387111187 -1.546648665 -1.787537640 -3.262418268
## [211] -3.155528327 -1.401930062 -1.791874188 -0.258621035 -1.424472809
## [216]  0.346290587 -0.181370063 -0.367955468 -1.745014479 -0.958092022
## [221]  0.971439292 -2.173221526 -3.060443290 -2.524769242 -0.788774373
## [226] -1.165104584 -1.122949080 -1.429616690 -0.298417460  0.326039650
## [231] -1.611363891 -2.518696727 -2.382820696 -1.538098512 -2.334846069
## [236]  0.296806162  1.017700729  0.090049208  0.087646837  1.782808260
## [241]  1.837231215  2.269697053  1.727929757  1.253396836  1.591421361
## [246]  0.952478797  1.401029664  0.693859130  0.969590725  0.987032489
## [251]  1.620391783  0.228545169 -0.344004941  1.518283334  1.599405129
## [256]  0.946482576  1.036633702 -0.474277688  1.080356147  0.626809119
## [261] -0.058907119  1.053093854 -0.557684189 -0.205314157  0.607485615
## [266] -0.797224785  0.960898876  0.853853070  1.120298920  0.522715101
## [271]  1.017540271  0.521461576  1.085557669  0.563940275 -0.448479721
## [276]  1.037330390  0.079182972  0.048893823  0.339451497 -0.838630310
## [281] -1.450089235  1.064805118 -0.561751044 -0.198775462  0.803126497
## [286]  0.468365882  1.125536522  0.621190437 -0.034871756  0.062120321
## [291] -0.826325430 -0.329245596 -1.560217595 -1.552083048 -1.933273448
## [296] -1.738533911 -2.078281305

Plot

plot(y=yt_ar,x=yt_1_ar)

plot(y=yt_ar2,x=yt_2_ar)

plot(y=yt_ar3,x=yt_3_ar)

Berdasarkan scatterplot tersebut, terlihat bahwa terdapat hubungan positif yang kuat antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\).Berdasarkan scatterplot tersebut, terlihat bahwa terdapat hubungan positif yang sedang antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\). Berdasarkan scatterplot tersebut, terlihat bahwa terdapat hubungan positif yang lemah antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\).Hal ini sesuai dengan teori yang ada.

Hitung autokorelasi masing-masing baik dari data bangkitan maupun secara teoritispp

cor(yt_ar,yt_1_ar)
## [1] 0.6222727
cor(yt_ar2,yt_2_ar)
## [1] 0.5130163
cor(yt_ar3,yt_3_ar)
## [1] 0.3897613

Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\), \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\), dan \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\) dari hasil simulasi mendekati perhitungan teoritis. Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\) sebesar 0.5257299. Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\) sebesar 0.4170124 . Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\) sebesar 0.2605118 .

Fungsi pembangkitan ARMA

Setelah mengetahui cara membangkitkan data berpola AR, MA, dan ARMA sederhana, bagaimana cara melakukan pembangkitan data berpola tersebut yang lebih kompleks? Apakah dapat dibuat suatu fungsi yang fleksibel yang memungkinan pembangkitan dengan berapapun jumlah koefisien?

Pertama, lihat kembali bentuk umum data berpola ARMA.

\[ y_{t} = c + \sum_{i=1}^p \phi_{i}y_{t-i} + \sum_{j=1}^q e_{t-j}+ e_{t} \]

Komponen \(c\) dan \(e_{t}\) cukup mudah untuk dibuat dan dicari. Bagaimana untuk komponen AR dan MA? Bayangkan ada koefisien dan data sebagai berikut:

\[ \begin{aligned} \begin{bmatrix} \phi_1 \ \phi_2 \ \end{bmatrix}&= \begin{bmatrix} 0.5 \ 0.2 \end{bmatrix} \\ \begin{bmatrix} y_{t-1} \ y_{t-2} \end{bmatrix}&= \begin{bmatrix} 1 \ 2 \end{bmatrix} \end{aligned} \]

Maka dari itu,

\[ \begin{aligned} \begin{bmatrix} \phi_1 \ \phi_2 \ \end{bmatrix} \begin{bmatrix} y_{t-1} \\ y_{t-2} \end{bmatrix} &= \phi_1 \ y_{t-1}+\phi_2 \ y_{t-2} \begin{bmatrix} 0.5 \ 0.2 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 1 \\ 2 \end{bmatrix} & = 0.5 \cdot1+0.2 \cdot 2= 0.9 \end{aligned} \]

Jika koefisien dan white noise/nilai deret waktu sebelumnya dapat diekstrak dalam bentuk vektor, dapat dilakukan perkalian matriks untuk mencari nilai bagian AR dan MA:

Bangkitkan model ARIMA(2,2) dengan theta1= 0.4 dan theta2 = 0.6, dots1=0.5 dan dots2=0.2 sebanyak 300 data(Manual dan dengan arima.sim)

set.seed(1029)
coefs <- c(0.5, 0.2)
e <- c(1, 2)

coefs %*% e
##      [,1]
## [1,]  0.9

Atau, dapat dilakukan perkalian elementwise yang dijumlahkan:

coefs * e
## [1] 0.5 0.4
sum(coefs * e)
## [1] 0.9

Dari prinsip ini, dapat dibuat fungsi umum untuk membangkitkan data ARMA. Input dari fungsi adalah jumlah data yang hendak dibangkitkan, koefisien MA, dan koefisien AR

arma.sim <- function(n, macoef, arcoef){
  manum <- length(macoef)
  arnum <- length(arcoef)
  stopifnot(manum < n & arnum < n)
  
  data <- rnorm(n, sd = 0.5)
  init <- max(manum, arnum)

  arma <- data[1:init]
  for(i in {init+1}:n){
   mastart <- i - manum
   maend <- i-1
   arstart <- i - arnum
   arend <- i-1
   arma[i] <- sum(arcoef * arma[arstart:arend]) + sum(macoef * data[mastart:maend])  + data[i]
   }
  return(arma)
}

Terlihat bahwa komponen \(\sum_{i=1}^q y_{t-1}\) disimulasikan melalui sum(arcoef * arma[arstart:arend]). Jadi, koefisien dikalikan dengan data \(y\) dari \(t-q\) di mana q adalah jumlah koefisien AR, sampai data \(t-1\). Lalu komponen \(\sum_{j=1}^q e_{t-j}\) disimulasikan melalui sum(macoef * data[mastart:maend]). Koefisien dikalikan dengan white noise \(e\) dari \(t-p\), p jumlah koefisien MA, sampai \(t-1\).

# beberapa contoh pembangkitan melalui fungsi

ma3 <- arma.sim(300, c(0.4, 0.6), 0)
ar2 <- arma.sim(300, 0, c(0.5, 0.2))

par(mfrow = c(2, 2))
acf(ma3)
pacf(ma3)
acf(ar2)
pacf(ar2)

#contoh untuk ARMA
arma22 <- arma.sim(300, c(0.5, 0.2), c(0.4,0.6))

arma22 |> arima(c(2,0,2))
## Warning in arima(arma22, c(2, 0, 2)): possible convergence problem: optim gave
## code = 1
## 
## Call:
## arima(x = arma22, order = c(2, 0, 2))
## 
## Coefficients:
##          ar1     ar2     ma1     ma2  intercept
##       0.5878  0.4076  0.2362  0.5171    11.6274
## s.e.  0.0947  0.0947  0.0901  0.0469     6.0713
## 
## sigma^2 estimated as 0.2283:  log likelihood = -207.26,  aic = 426.53
set.seed(1029)
n = length(data)
phi1 = 0.5
theta1 = 0.4
phi2 = 0.2
theta2 = 0.6

y.arma=c(1:n)
for (i in 3:n){y.arma[i] = phi1*y.arma[i-1] +  phi2*y.arma[i-2] + theta1*data[i-1]+data[i]+ theta2*data[i-2]+data[i]}

Pembangkitan ARMA(p,q) juga dapat dilakukan dengan fungsi arima.sim sebagai berikut.

arma22<- arima.sim(list(order=c(2,0,2), ar = c(0.5 ,0.2), ma =c(0.4, 0.6)) , n=300)
arma22
## Time Series:
## Start = 1 
## End = 300 
## Frequency = 1 
##   [1]  0.74304034  2.40422722 -0.24246686 -0.09833948 -1.17223489 -2.03060488
##   [7] -0.80484470  0.35416729  0.81727989  1.71535244  1.65327968  2.26628412
##  [13]  2.87143088  0.84349311  0.92513572 -0.66330571 -1.56027505 -0.61434833
##  [19] -2.20571610 -2.77875558 -3.60298132 -2.23099833 -2.36322256 -1.69560501
##  [25] -1.56161999 -0.09860517 -0.53709823  0.86256867 -0.42908366 -1.05595588
##  [31] -1.36716541 -0.74599309 -0.14443797  0.79377285 -0.93219702  0.85870083
##  [37] -0.06220909  0.81522712  0.81037637 -0.47950596 -0.33858754 -1.25146380
##  [43] -0.65481150 -0.96012669 -1.01742774  0.07231702 -0.16512118  0.68675575
##  [49] -0.47589465 -0.64568813 -1.03416598 -0.08293220  0.27575224  0.74624311
##  [55] -0.53653035 -0.18566371 -0.42408042  0.67735218  0.53267634  0.33073256
##  [61] -0.82044851 -0.09969010 -0.13956357 -0.16683189 -0.50155894 -0.21522035
##  [67] -0.46148282 -0.31285443  1.06370729  1.44019539  1.56090694  1.75331494
##  [73]  0.85484590  0.15005524 -0.41613044  0.41092792 -0.01938142  0.83582053
##  [79]  1.06944093  1.68738409  1.66670135  0.62841476  1.60858305  1.65586404
##  [85]  2.57582443  3.22003517  2.26048313  2.51739847  0.14052150  0.41076757
##  [91] -0.96927417  0.54497556  1.22269581  1.58955811  0.04892493 -0.02424499
##  [97] -2.64588936  0.20207130 -2.55438122 -0.29877151  0.85591107  1.30998401
## [103]  3.37646387  2.66571958  3.89848360  3.71001271  3.60282685  2.62387497
## [109]  2.79109412  0.02875172 -0.64350891 -1.78082465 -1.69279420 -0.27664385
## [115]  0.22165005  1.34753665  0.20001767 -0.58535893 -0.71513967 -0.73178149
## [121]  0.99854527 -0.85260627 -1.35886381 -3.04860204 -4.49641652 -4.40187940
## [127] -4.10370089 -3.11112405 -2.14768409 -1.59426426 -1.20849642 -0.10879668
## [133] -0.74901170  1.69268340  0.33133668  0.38547383 -1.05693757 -1.35843756
## [139] -1.21054863  1.25461738  1.48273448  1.71330601  1.63018687  1.77493342
## [145]  1.70942999  0.66054532 -0.75430029 -1.80677879 -0.85088012  0.78476273
## [151]  2.39056866  2.69855244  4.13857700  3.15047305  2.51680531  1.45852722
## [157]  0.69606629  0.11155740  2.37958088  1.53444029  2.76067785  1.05612616
## [163]  2.00666722  2.38800881  4.26126953  2.36960211  1.86904011 -0.18112163
## [169]  0.16894507 -0.69776933 -0.03848840  0.73061926  0.75478154  0.76140563
## [175]  0.99103053  1.06085226 -0.34010169  1.20392950  0.46934411  3.01390246
## [181]  2.52128444  3.49863087  2.84817152  2.78915669  1.30931766  0.07111692
## [187] -0.58557012 -2.53666065 -3.16600295 -1.84885233 -2.49551356 -0.20079676
## [193] -2.36090529 -0.11742652  0.12312543  1.59441458  2.44405386  1.94972236
## [199]  2.69433295  1.78772892  2.42445094  2.88703441  2.76053895  0.91827406
## [205] -0.61864614 -1.82557583 -1.92050155 -2.70382755 -2.89928452 -2.86086586
## [211] -1.12983328 -1.06965573  0.30770222  0.90804745  0.06297905  0.96007051
## [217] -0.52008579  0.57297906 -0.66999279  0.36606683 -1.73693338 -0.52489705
## [223]  0.72285156  1.17326781  0.39789562  0.17422983 -1.16323755 -0.64628978
## [229] -0.81736758 -0.93312299  0.14004131  0.48408137 -0.22359690 -2.23252650
## [235] -1.29144797 -1.57962715 -0.48172752 -1.01082069 -2.25632627 -2.46913856
## [241] -2.98924119 -1.77984329 -1.20889411 -1.54876129 -0.77282409 -2.14708992
## [247] -2.34034824 -2.48709837 -0.26504808  0.38850753  1.37379767  1.00436277
## [253] -0.10999420 -0.58675872  0.59096810  0.28283312  2.44531696  0.45041639
## [259]  1.67405044  0.96273437  2.39816276  3.58317820  3.94406275  3.71291673
## [265]  3.06401687  0.52572954  1.44380538  0.23000235  1.00038308  0.35047128
## [271] -0.10245555 -0.98003885 -0.08253108  1.01335276  0.30875985  0.88146650
## [277] -0.12737316  0.06113570 -2.29170349 -0.59109870 -2.12162897  0.76365631
## [283] -2.24280398 -1.94974745  0.19331399 -0.74117823  0.97860485 -1.24940106
## [289] -0.18743963  1.29118894  2.85500231  4.26999696  4.65894375  3.43743936
## [295]  3.74030994  2.66625255  1.59717402  0.33319626 -1.06567575 -0.89432153

Buatlah Plot time series, Plot ACF, plot PACF, dan Plot EACF. Identifikasi apakah data tersebut stasioner

Plot Time Series

par(mfrow = c(1, 2))
ts.plot(y.arma)
ts.plot(arma22)

par(mfrow = c(2, 2))

Berdasarkan plot time series tersebut, terlihat bahwa model ARMA(2,2) cenderung stasioner dalam rataan

Plot ACF

par(mfrow = c(1, 2))
acf(y.arma)
acf(arma22)

par(mfrow = c(2, 2))

Berdasarkan plot ACF tersebut, terlihat bahwa model ARMA(2,2) hasil simulasi memiliki plot ACF yang tails off, sesuai dengan teori yang ada

Plot PACF

par(mfrow = c(2, 2))
pacf(y.arma)
pacf(arma22)
par(mfrow = c(2, 2))

Berdasarkan plot PACF tersebut, terlihat bahwa model ARMA(2,2) hasil simulasi memiliki plot PACF yang cut off, sesuai dengan teori

Plot EACF

TSA::eacf(y.arma)
## AR/MA
##   0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
## 0 x x x x x x x o o o o  x  x  x 
## 1 x x o o o o o o o o o  o  o  o 
## 2 x x x o o o x o o o o  o  o  o 
## 3 x x o o o o o o o o o  o  o  o 
## 4 x o o o o o o o x o o  o  o  o 
## 5 x x o o o o o o x o o  o  o  o 
## 6 x x o o x o o o x o o  o  o  o 
## 7 x x o x x x o o x o o  o  o  o
TSA::eacf(arma22)
## AR/MA
##   0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
## 0 x x x x x o o o o o o  o  o  o 
## 1 x x o o o o o o o o o  o  o  o 
## 2 x x x o o o o o o o o  o  o  o 
## 3 o x x o o o o o o o o  o  o  o 
## 4 x x x o x o o o o o o  o  o  o 
## 5 x x x x x o o o o o o  o  o  o 
## 6 x x x o x x x o o o o  o  o  o 
## 7 x x x x x x o o o o o  o  o  o

Berdasarkan pola segitiga nol pada plot EACF, terlihat bahwa segitiga nol berada pada ordo AR(2) dan ordo MA(2)

Buatlah scatterplot antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\), \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\), dan \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\)

Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\)

#Yt
yt_arma <- arma22[-1]
yt_arma
##   [1]  2.40422722 -0.24246686 -0.09833948 -1.17223489 -2.03060488 -0.80484470
##   [7]  0.35416729  0.81727989  1.71535244  1.65327968  2.26628412  2.87143088
##  [13]  0.84349311  0.92513572 -0.66330571 -1.56027505 -0.61434833 -2.20571610
##  [19] -2.77875558 -3.60298132 -2.23099833 -2.36322256 -1.69560501 -1.56161999
##  [25] -0.09860517 -0.53709823  0.86256867 -0.42908366 -1.05595588 -1.36716541
##  [31] -0.74599309 -0.14443797  0.79377285 -0.93219702  0.85870083 -0.06220909
##  [37]  0.81522712  0.81037637 -0.47950596 -0.33858754 -1.25146380 -0.65481150
##  [43] -0.96012669 -1.01742774  0.07231702 -0.16512118  0.68675575 -0.47589465
##  [49] -0.64568813 -1.03416598 -0.08293220  0.27575224  0.74624311 -0.53653035
##  [55] -0.18566371 -0.42408042  0.67735218  0.53267634  0.33073256 -0.82044851
##  [61] -0.09969010 -0.13956357 -0.16683189 -0.50155894 -0.21522035 -0.46148282
##  [67] -0.31285443  1.06370729  1.44019539  1.56090694  1.75331494  0.85484590
##  [73]  0.15005524 -0.41613044  0.41092792 -0.01938142  0.83582053  1.06944093
##  [79]  1.68738409  1.66670135  0.62841476  1.60858305  1.65586404  2.57582443
##  [85]  3.22003517  2.26048313  2.51739847  0.14052150  0.41076757 -0.96927417
##  [91]  0.54497556  1.22269581  1.58955811  0.04892493 -0.02424499 -2.64588936
##  [97]  0.20207130 -2.55438122 -0.29877151  0.85591107  1.30998401  3.37646387
## [103]  2.66571958  3.89848360  3.71001271  3.60282685  2.62387497  2.79109412
## [109]  0.02875172 -0.64350891 -1.78082465 -1.69279420 -0.27664385  0.22165005
## [115]  1.34753665  0.20001767 -0.58535893 -0.71513967 -0.73178149  0.99854527
## [121] -0.85260627 -1.35886381 -3.04860204 -4.49641652 -4.40187940 -4.10370089
## [127] -3.11112405 -2.14768409 -1.59426426 -1.20849642 -0.10879668 -0.74901170
## [133]  1.69268340  0.33133668  0.38547383 -1.05693757 -1.35843756 -1.21054863
## [139]  1.25461738  1.48273448  1.71330601  1.63018687  1.77493342  1.70942999
## [145]  0.66054532 -0.75430029 -1.80677879 -0.85088012  0.78476273  2.39056866
## [151]  2.69855244  4.13857700  3.15047305  2.51680531  1.45852722  0.69606629
## [157]  0.11155740  2.37958088  1.53444029  2.76067785  1.05612616  2.00666722
## [163]  2.38800881  4.26126953  2.36960211  1.86904011 -0.18112163  0.16894507
## [169] -0.69776933 -0.03848840  0.73061926  0.75478154  0.76140563  0.99103053
## [175]  1.06085226 -0.34010169  1.20392950  0.46934411  3.01390246  2.52128444
## [181]  3.49863087  2.84817152  2.78915669  1.30931766  0.07111692 -0.58557012
## [187] -2.53666065 -3.16600295 -1.84885233 -2.49551356 -0.20079676 -2.36090529
## [193] -0.11742652  0.12312543  1.59441458  2.44405386  1.94972236  2.69433295
## [199]  1.78772892  2.42445094  2.88703441  2.76053895  0.91827406 -0.61864614
## [205] -1.82557583 -1.92050155 -2.70382755 -2.89928452 -2.86086586 -1.12983328
## [211] -1.06965573  0.30770222  0.90804745  0.06297905  0.96007051 -0.52008579
## [217]  0.57297906 -0.66999279  0.36606683 -1.73693338 -0.52489705  0.72285156
## [223]  1.17326781  0.39789562  0.17422983 -1.16323755 -0.64628978 -0.81736758
## [229] -0.93312299  0.14004131  0.48408137 -0.22359690 -2.23252650 -1.29144797
## [235] -1.57962715 -0.48172752 -1.01082069 -2.25632627 -2.46913856 -2.98924119
## [241] -1.77984329 -1.20889411 -1.54876129 -0.77282409 -2.14708992 -2.34034824
## [247] -2.48709837 -0.26504808  0.38850753  1.37379767  1.00436277 -0.10999420
## [253] -0.58675872  0.59096810  0.28283312  2.44531696  0.45041639  1.67405044
## [259]  0.96273437  2.39816276  3.58317820  3.94406275  3.71291673  3.06401687
## [265]  0.52572954  1.44380538  0.23000235  1.00038308  0.35047128 -0.10245555
## [271] -0.98003885 -0.08253108  1.01335276  0.30875985  0.88146650 -0.12737316
## [277]  0.06113570 -2.29170349 -0.59109870 -2.12162897  0.76365631 -2.24280398
## [283] -1.94974745  0.19331399 -0.74117823  0.97860485 -1.24940106 -0.18743963
## [289]  1.29118894  2.85500231  4.26999696  4.65894375  3.43743936  3.74030994
## [295]  2.66625255  1.59717402  0.33319626 -1.06567575 -0.89432153
#Yt-1
yt_1_arma <- arma22[-200]
yt_1_arma
##   [1]  0.74304034  2.40422722 -0.24246686 -0.09833948 -1.17223489 -2.03060488
##   [7] -0.80484470  0.35416729  0.81727989  1.71535244  1.65327968  2.26628412
##  [13]  2.87143088  0.84349311  0.92513572 -0.66330571 -1.56027505 -0.61434833
##  [19] -2.20571610 -2.77875558 -3.60298132 -2.23099833 -2.36322256 -1.69560501
##  [25] -1.56161999 -0.09860517 -0.53709823  0.86256867 -0.42908366 -1.05595588
##  [31] -1.36716541 -0.74599309 -0.14443797  0.79377285 -0.93219702  0.85870083
##  [37] -0.06220909  0.81522712  0.81037637 -0.47950596 -0.33858754 -1.25146380
##  [43] -0.65481150 -0.96012669 -1.01742774  0.07231702 -0.16512118  0.68675575
##  [49] -0.47589465 -0.64568813 -1.03416598 -0.08293220  0.27575224  0.74624311
##  [55] -0.53653035 -0.18566371 -0.42408042  0.67735218  0.53267634  0.33073256
##  [61] -0.82044851 -0.09969010 -0.13956357 -0.16683189 -0.50155894 -0.21522035
##  [67] -0.46148282 -0.31285443  1.06370729  1.44019539  1.56090694  1.75331494
##  [73]  0.85484590  0.15005524 -0.41613044  0.41092792 -0.01938142  0.83582053
##  [79]  1.06944093  1.68738409  1.66670135  0.62841476  1.60858305  1.65586404
##  [85]  2.57582443  3.22003517  2.26048313  2.51739847  0.14052150  0.41076757
##  [91] -0.96927417  0.54497556  1.22269581  1.58955811  0.04892493 -0.02424499
##  [97] -2.64588936  0.20207130 -2.55438122 -0.29877151  0.85591107  1.30998401
## [103]  3.37646387  2.66571958  3.89848360  3.71001271  3.60282685  2.62387497
## [109]  2.79109412  0.02875172 -0.64350891 -1.78082465 -1.69279420 -0.27664385
## [115]  0.22165005  1.34753665  0.20001767 -0.58535893 -0.71513967 -0.73178149
## [121]  0.99854527 -0.85260627 -1.35886381 -3.04860204 -4.49641652 -4.40187940
## [127] -4.10370089 -3.11112405 -2.14768409 -1.59426426 -1.20849642 -0.10879668
## [133] -0.74901170  1.69268340  0.33133668  0.38547383 -1.05693757 -1.35843756
## [139] -1.21054863  1.25461738  1.48273448  1.71330601  1.63018687  1.77493342
## [145]  1.70942999  0.66054532 -0.75430029 -1.80677879 -0.85088012  0.78476273
## [151]  2.39056866  2.69855244  4.13857700  3.15047305  2.51680531  1.45852722
## [157]  0.69606629  0.11155740  2.37958088  1.53444029  2.76067785  1.05612616
## [163]  2.00666722  2.38800881  4.26126953  2.36960211  1.86904011 -0.18112163
## [169]  0.16894507 -0.69776933 -0.03848840  0.73061926  0.75478154  0.76140563
## [175]  0.99103053  1.06085226 -0.34010169  1.20392950  0.46934411  3.01390246
## [181]  2.52128444  3.49863087  2.84817152  2.78915669  1.30931766  0.07111692
## [187] -0.58557012 -2.53666065 -3.16600295 -1.84885233 -2.49551356 -0.20079676
## [193] -2.36090529 -0.11742652  0.12312543  1.59441458  2.44405386  1.94972236
## [199]  2.69433295  2.42445094  2.88703441  2.76053895  0.91827406 -0.61864614
## [205] -1.82557583 -1.92050155 -2.70382755 -2.89928452 -2.86086586 -1.12983328
## [211] -1.06965573  0.30770222  0.90804745  0.06297905  0.96007051 -0.52008579
## [217]  0.57297906 -0.66999279  0.36606683 -1.73693338 -0.52489705  0.72285156
## [223]  1.17326781  0.39789562  0.17422983 -1.16323755 -0.64628978 -0.81736758
## [229] -0.93312299  0.14004131  0.48408137 -0.22359690 -2.23252650 -1.29144797
## [235] -1.57962715 -0.48172752 -1.01082069 -2.25632627 -2.46913856 -2.98924119
## [241] -1.77984329 -1.20889411 -1.54876129 -0.77282409 -2.14708992 -2.34034824
## [247] -2.48709837 -0.26504808  0.38850753  1.37379767  1.00436277 -0.10999420
## [253] -0.58675872  0.59096810  0.28283312  2.44531696  0.45041639  1.67405044
## [259]  0.96273437  2.39816276  3.58317820  3.94406275  3.71291673  3.06401687
## [265]  0.52572954  1.44380538  0.23000235  1.00038308  0.35047128 -0.10245555
## [271] -0.98003885 -0.08253108  1.01335276  0.30875985  0.88146650 -0.12737316
## [277]  0.06113570 -2.29170349 -0.59109870 -2.12162897  0.76365631 -2.24280398
## [283] -1.94974745  0.19331399 -0.74117823  0.97860485 -1.24940106 -0.18743963
## [289]  1.29118894  2.85500231  4.26999696  4.65894375  3.43743936  3.74030994
## [295]  2.66625255  1.59717402  0.33319626 -1.06567575 -0.89432153
plot(y=yt_arma,x=yt_1_arma)

Berdasarkan scatterplot tersebut, terlihat bahwa terdapat hubungan positif antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\). Hal ini sesuai dengan teori yang ada.

Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\)

#Yt
yt2_arma <- arma22[-c(1,2)]
yt2_arma
##   [1] -0.24246686 -0.09833948 -1.17223489 -2.03060488 -0.80484470  0.35416729
##   [7]  0.81727989  1.71535244  1.65327968  2.26628412  2.87143088  0.84349311
##  [13]  0.92513572 -0.66330571 -1.56027505 -0.61434833 -2.20571610 -2.77875558
##  [19] -3.60298132 -2.23099833 -2.36322256 -1.69560501 -1.56161999 -0.09860517
##  [25] -0.53709823  0.86256867 -0.42908366 -1.05595588 -1.36716541 -0.74599309
##  [31] -0.14443797  0.79377285 -0.93219702  0.85870083 -0.06220909  0.81522712
##  [37]  0.81037637 -0.47950596 -0.33858754 -1.25146380 -0.65481150 -0.96012669
##  [43] -1.01742774  0.07231702 -0.16512118  0.68675575 -0.47589465 -0.64568813
##  [49] -1.03416598 -0.08293220  0.27575224  0.74624311 -0.53653035 -0.18566371
##  [55] -0.42408042  0.67735218  0.53267634  0.33073256 -0.82044851 -0.09969010
##  [61] -0.13956357 -0.16683189 -0.50155894 -0.21522035 -0.46148282 -0.31285443
##  [67]  1.06370729  1.44019539  1.56090694  1.75331494  0.85484590  0.15005524
##  [73] -0.41613044  0.41092792 -0.01938142  0.83582053  1.06944093  1.68738409
##  [79]  1.66670135  0.62841476  1.60858305  1.65586404  2.57582443  3.22003517
##  [85]  2.26048313  2.51739847  0.14052150  0.41076757 -0.96927417  0.54497556
##  [91]  1.22269581  1.58955811  0.04892493 -0.02424499 -2.64588936  0.20207130
##  [97] -2.55438122 -0.29877151  0.85591107  1.30998401  3.37646387  2.66571958
## [103]  3.89848360  3.71001271  3.60282685  2.62387497  2.79109412  0.02875172
## [109] -0.64350891 -1.78082465 -1.69279420 -0.27664385  0.22165005  1.34753665
## [115]  0.20001767 -0.58535893 -0.71513967 -0.73178149  0.99854527 -0.85260627
## [121] -1.35886381 -3.04860204 -4.49641652 -4.40187940 -4.10370089 -3.11112405
## [127] -2.14768409 -1.59426426 -1.20849642 -0.10879668 -0.74901170  1.69268340
## [133]  0.33133668  0.38547383 -1.05693757 -1.35843756 -1.21054863  1.25461738
## [139]  1.48273448  1.71330601  1.63018687  1.77493342  1.70942999  0.66054532
## [145] -0.75430029 -1.80677879 -0.85088012  0.78476273  2.39056866  2.69855244
## [151]  4.13857700  3.15047305  2.51680531  1.45852722  0.69606629  0.11155740
## [157]  2.37958088  1.53444029  2.76067785  1.05612616  2.00666722  2.38800881
## [163]  4.26126953  2.36960211  1.86904011 -0.18112163  0.16894507 -0.69776933
## [169] -0.03848840  0.73061926  0.75478154  0.76140563  0.99103053  1.06085226
## [175] -0.34010169  1.20392950  0.46934411  3.01390246  2.52128444  3.49863087
## [181]  2.84817152  2.78915669  1.30931766  0.07111692 -0.58557012 -2.53666065
## [187] -3.16600295 -1.84885233 -2.49551356 -0.20079676 -2.36090529 -0.11742652
## [193]  0.12312543  1.59441458  2.44405386  1.94972236  2.69433295  1.78772892
## [199]  2.42445094  2.88703441  2.76053895  0.91827406 -0.61864614 -1.82557583
## [205] -1.92050155 -2.70382755 -2.89928452 -2.86086586 -1.12983328 -1.06965573
## [211]  0.30770222  0.90804745  0.06297905  0.96007051 -0.52008579  0.57297906
## [217] -0.66999279  0.36606683 -1.73693338 -0.52489705  0.72285156  1.17326781
## [223]  0.39789562  0.17422983 -1.16323755 -0.64628978 -0.81736758 -0.93312299
## [229]  0.14004131  0.48408137 -0.22359690 -2.23252650 -1.29144797 -1.57962715
## [235] -0.48172752 -1.01082069 -2.25632627 -2.46913856 -2.98924119 -1.77984329
## [241] -1.20889411 -1.54876129 -0.77282409 -2.14708992 -2.34034824 -2.48709837
## [247] -0.26504808  0.38850753  1.37379767  1.00436277 -0.10999420 -0.58675872
## [253]  0.59096810  0.28283312  2.44531696  0.45041639  1.67405044  0.96273437
## [259]  2.39816276  3.58317820  3.94406275  3.71291673  3.06401687  0.52572954
## [265]  1.44380538  0.23000235  1.00038308  0.35047128 -0.10245555 -0.98003885
## [271] -0.08253108  1.01335276  0.30875985  0.88146650 -0.12737316  0.06113570
## [277] -2.29170349 -0.59109870 -2.12162897  0.76365631 -2.24280398 -1.94974745
## [283]  0.19331399 -0.74117823  0.97860485 -1.24940106 -0.18743963  1.29118894
## [289]  2.85500231  4.26999696  4.65894375  3.43743936  3.74030994  2.66625255
## [295]  1.59717402  0.33319626 -1.06567575 -0.89432153
#Yt-2
yt_2_arma <- arma22[-c(200,199)]
yt_2_arma
##   [1]  0.74304034  2.40422722 -0.24246686 -0.09833948 -1.17223489 -2.03060488
##   [7] -0.80484470  0.35416729  0.81727989  1.71535244  1.65327968  2.26628412
##  [13]  2.87143088  0.84349311  0.92513572 -0.66330571 -1.56027505 -0.61434833
##  [19] -2.20571610 -2.77875558 -3.60298132 -2.23099833 -2.36322256 -1.69560501
##  [25] -1.56161999 -0.09860517 -0.53709823  0.86256867 -0.42908366 -1.05595588
##  [31] -1.36716541 -0.74599309 -0.14443797  0.79377285 -0.93219702  0.85870083
##  [37] -0.06220909  0.81522712  0.81037637 -0.47950596 -0.33858754 -1.25146380
##  [43] -0.65481150 -0.96012669 -1.01742774  0.07231702 -0.16512118  0.68675575
##  [49] -0.47589465 -0.64568813 -1.03416598 -0.08293220  0.27575224  0.74624311
##  [55] -0.53653035 -0.18566371 -0.42408042  0.67735218  0.53267634  0.33073256
##  [61] -0.82044851 -0.09969010 -0.13956357 -0.16683189 -0.50155894 -0.21522035
##  [67] -0.46148282 -0.31285443  1.06370729  1.44019539  1.56090694  1.75331494
##  [73]  0.85484590  0.15005524 -0.41613044  0.41092792 -0.01938142  0.83582053
##  [79]  1.06944093  1.68738409  1.66670135  0.62841476  1.60858305  1.65586404
##  [85]  2.57582443  3.22003517  2.26048313  2.51739847  0.14052150  0.41076757
##  [91] -0.96927417  0.54497556  1.22269581  1.58955811  0.04892493 -0.02424499
##  [97] -2.64588936  0.20207130 -2.55438122 -0.29877151  0.85591107  1.30998401
## [103]  3.37646387  2.66571958  3.89848360  3.71001271  3.60282685  2.62387497
## [109]  2.79109412  0.02875172 -0.64350891 -1.78082465 -1.69279420 -0.27664385
## [115]  0.22165005  1.34753665  0.20001767 -0.58535893 -0.71513967 -0.73178149
## [121]  0.99854527 -0.85260627 -1.35886381 -3.04860204 -4.49641652 -4.40187940
## [127] -4.10370089 -3.11112405 -2.14768409 -1.59426426 -1.20849642 -0.10879668
## [133] -0.74901170  1.69268340  0.33133668  0.38547383 -1.05693757 -1.35843756
## [139] -1.21054863  1.25461738  1.48273448  1.71330601  1.63018687  1.77493342
## [145]  1.70942999  0.66054532 -0.75430029 -1.80677879 -0.85088012  0.78476273
## [151]  2.39056866  2.69855244  4.13857700  3.15047305  2.51680531  1.45852722
## [157]  0.69606629  0.11155740  2.37958088  1.53444029  2.76067785  1.05612616
## [163]  2.00666722  2.38800881  4.26126953  2.36960211  1.86904011 -0.18112163
## [169]  0.16894507 -0.69776933 -0.03848840  0.73061926  0.75478154  0.76140563
## [175]  0.99103053  1.06085226 -0.34010169  1.20392950  0.46934411  3.01390246
## [181]  2.52128444  3.49863087  2.84817152  2.78915669  1.30931766  0.07111692
## [187] -0.58557012 -2.53666065 -3.16600295 -1.84885233 -2.49551356 -0.20079676
## [193] -2.36090529 -0.11742652  0.12312543  1.59441458  2.44405386  1.94972236
## [199]  2.42445094  2.88703441  2.76053895  0.91827406 -0.61864614 -1.82557583
## [205] -1.92050155 -2.70382755 -2.89928452 -2.86086586 -1.12983328 -1.06965573
## [211]  0.30770222  0.90804745  0.06297905  0.96007051 -0.52008579  0.57297906
## [217] -0.66999279  0.36606683 -1.73693338 -0.52489705  0.72285156  1.17326781
## [223]  0.39789562  0.17422983 -1.16323755 -0.64628978 -0.81736758 -0.93312299
## [229]  0.14004131  0.48408137 -0.22359690 -2.23252650 -1.29144797 -1.57962715
## [235] -0.48172752 -1.01082069 -2.25632627 -2.46913856 -2.98924119 -1.77984329
## [241] -1.20889411 -1.54876129 -0.77282409 -2.14708992 -2.34034824 -2.48709837
## [247] -0.26504808  0.38850753  1.37379767  1.00436277 -0.10999420 -0.58675872
## [253]  0.59096810  0.28283312  2.44531696  0.45041639  1.67405044  0.96273437
## [259]  2.39816276  3.58317820  3.94406275  3.71291673  3.06401687  0.52572954
## [265]  1.44380538  0.23000235  1.00038308  0.35047128 -0.10245555 -0.98003885
## [271] -0.08253108  1.01335276  0.30875985  0.88146650 -0.12737316  0.06113570
## [277] -2.29170349 -0.59109870 -2.12162897  0.76365631 -2.24280398 -1.94974745
## [283]  0.19331399 -0.74117823  0.97860485 -1.24940106 -0.18743963  1.29118894
## [289]  2.85500231  4.26999696  4.65894375  3.43743936  3.74030994  2.66625255
## [295]  1.59717402  0.33319626 -1.06567575 -0.89432153
plot(y=yt2_arma,x=yt_2_arma)

Berdasarkan scatterplot tersebut, terlihat bahwa terdapat hubungan positif antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\). Hal ini sesuai dengan teori yang ada.

Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\)

#Yt
yt3_arma <- arma22[-c(1,2,3)]
yt3_arma
##   [1] -0.09833948 -1.17223489 -2.03060488 -0.80484470  0.35416729  0.81727989
##   [7]  1.71535244  1.65327968  2.26628412  2.87143088  0.84349311  0.92513572
##  [13] -0.66330571 -1.56027505 -0.61434833 -2.20571610 -2.77875558 -3.60298132
##  [19] -2.23099833 -2.36322256 -1.69560501 -1.56161999 -0.09860517 -0.53709823
##  [25]  0.86256867 -0.42908366 -1.05595588 -1.36716541 -0.74599309 -0.14443797
##  [31]  0.79377285 -0.93219702  0.85870083 -0.06220909  0.81522712  0.81037637
##  [37] -0.47950596 -0.33858754 -1.25146380 -0.65481150 -0.96012669 -1.01742774
##  [43]  0.07231702 -0.16512118  0.68675575 -0.47589465 -0.64568813 -1.03416598
##  [49] -0.08293220  0.27575224  0.74624311 -0.53653035 -0.18566371 -0.42408042
##  [55]  0.67735218  0.53267634  0.33073256 -0.82044851 -0.09969010 -0.13956357
##  [61] -0.16683189 -0.50155894 -0.21522035 -0.46148282 -0.31285443  1.06370729
##  [67]  1.44019539  1.56090694  1.75331494  0.85484590  0.15005524 -0.41613044
##  [73]  0.41092792 -0.01938142  0.83582053  1.06944093  1.68738409  1.66670135
##  [79]  0.62841476  1.60858305  1.65586404  2.57582443  3.22003517  2.26048313
##  [85]  2.51739847  0.14052150  0.41076757 -0.96927417  0.54497556  1.22269581
##  [91]  1.58955811  0.04892493 -0.02424499 -2.64588936  0.20207130 -2.55438122
##  [97] -0.29877151  0.85591107  1.30998401  3.37646387  2.66571958  3.89848360
## [103]  3.71001271  3.60282685  2.62387497  2.79109412  0.02875172 -0.64350891
## [109] -1.78082465 -1.69279420 -0.27664385  0.22165005  1.34753665  0.20001767
## [115] -0.58535893 -0.71513967 -0.73178149  0.99854527 -0.85260627 -1.35886381
## [121] -3.04860204 -4.49641652 -4.40187940 -4.10370089 -3.11112405 -2.14768409
## [127] -1.59426426 -1.20849642 -0.10879668 -0.74901170  1.69268340  0.33133668
## [133]  0.38547383 -1.05693757 -1.35843756 -1.21054863  1.25461738  1.48273448
## [139]  1.71330601  1.63018687  1.77493342  1.70942999  0.66054532 -0.75430029
## [145] -1.80677879 -0.85088012  0.78476273  2.39056866  2.69855244  4.13857700
## [151]  3.15047305  2.51680531  1.45852722  0.69606629  0.11155740  2.37958088
## [157]  1.53444029  2.76067785  1.05612616  2.00666722  2.38800881  4.26126953
## [163]  2.36960211  1.86904011 -0.18112163  0.16894507 -0.69776933 -0.03848840
## [169]  0.73061926  0.75478154  0.76140563  0.99103053  1.06085226 -0.34010169
## [175]  1.20392950  0.46934411  3.01390246  2.52128444  3.49863087  2.84817152
## [181]  2.78915669  1.30931766  0.07111692 -0.58557012 -2.53666065 -3.16600295
## [187] -1.84885233 -2.49551356 -0.20079676 -2.36090529 -0.11742652  0.12312543
## [193]  1.59441458  2.44405386  1.94972236  2.69433295  1.78772892  2.42445094
## [199]  2.88703441  2.76053895  0.91827406 -0.61864614 -1.82557583 -1.92050155
## [205] -2.70382755 -2.89928452 -2.86086586 -1.12983328 -1.06965573  0.30770222
## [211]  0.90804745  0.06297905  0.96007051 -0.52008579  0.57297906 -0.66999279
## [217]  0.36606683 -1.73693338 -0.52489705  0.72285156  1.17326781  0.39789562
## [223]  0.17422983 -1.16323755 -0.64628978 -0.81736758 -0.93312299  0.14004131
## [229]  0.48408137 -0.22359690 -2.23252650 -1.29144797 -1.57962715 -0.48172752
## [235] -1.01082069 -2.25632627 -2.46913856 -2.98924119 -1.77984329 -1.20889411
## [241] -1.54876129 -0.77282409 -2.14708992 -2.34034824 -2.48709837 -0.26504808
## [247]  0.38850753  1.37379767  1.00436277 -0.10999420 -0.58675872  0.59096810
## [253]  0.28283312  2.44531696  0.45041639  1.67405044  0.96273437  2.39816276
## [259]  3.58317820  3.94406275  3.71291673  3.06401687  0.52572954  1.44380538
## [265]  0.23000235  1.00038308  0.35047128 -0.10245555 -0.98003885 -0.08253108
## [271]  1.01335276  0.30875985  0.88146650 -0.12737316  0.06113570 -2.29170349
## [277] -0.59109870 -2.12162897  0.76365631 -2.24280398 -1.94974745  0.19331399
## [283] -0.74117823  0.97860485 -1.24940106 -0.18743963  1.29118894  2.85500231
## [289]  4.26999696  4.65894375  3.43743936  3.74030994  2.66625255  1.59717402
## [295]  0.33319626 -1.06567575 -0.89432153
#Yt-3
yt_3_arma <- arma22[-c(200,199,198)]
yt_3_arma
##   [1]  0.74304034  2.40422722 -0.24246686 -0.09833948 -1.17223489 -2.03060488
##   [7] -0.80484470  0.35416729  0.81727989  1.71535244  1.65327968  2.26628412
##  [13]  2.87143088  0.84349311  0.92513572 -0.66330571 -1.56027505 -0.61434833
##  [19] -2.20571610 -2.77875558 -3.60298132 -2.23099833 -2.36322256 -1.69560501
##  [25] -1.56161999 -0.09860517 -0.53709823  0.86256867 -0.42908366 -1.05595588
##  [31] -1.36716541 -0.74599309 -0.14443797  0.79377285 -0.93219702  0.85870083
##  [37] -0.06220909  0.81522712  0.81037637 -0.47950596 -0.33858754 -1.25146380
##  [43] -0.65481150 -0.96012669 -1.01742774  0.07231702 -0.16512118  0.68675575
##  [49] -0.47589465 -0.64568813 -1.03416598 -0.08293220  0.27575224  0.74624311
##  [55] -0.53653035 -0.18566371 -0.42408042  0.67735218  0.53267634  0.33073256
##  [61] -0.82044851 -0.09969010 -0.13956357 -0.16683189 -0.50155894 -0.21522035
##  [67] -0.46148282 -0.31285443  1.06370729  1.44019539  1.56090694  1.75331494
##  [73]  0.85484590  0.15005524 -0.41613044  0.41092792 -0.01938142  0.83582053
##  [79]  1.06944093  1.68738409  1.66670135  0.62841476  1.60858305  1.65586404
##  [85]  2.57582443  3.22003517  2.26048313  2.51739847  0.14052150  0.41076757
##  [91] -0.96927417  0.54497556  1.22269581  1.58955811  0.04892493 -0.02424499
##  [97] -2.64588936  0.20207130 -2.55438122 -0.29877151  0.85591107  1.30998401
## [103]  3.37646387  2.66571958  3.89848360  3.71001271  3.60282685  2.62387497
## [109]  2.79109412  0.02875172 -0.64350891 -1.78082465 -1.69279420 -0.27664385
## [115]  0.22165005  1.34753665  0.20001767 -0.58535893 -0.71513967 -0.73178149
## [121]  0.99854527 -0.85260627 -1.35886381 -3.04860204 -4.49641652 -4.40187940
## [127] -4.10370089 -3.11112405 -2.14768409 -1.59426426 -1.20849642 -0.10879668
## [133] -0.74901170  1.69268340  0.33133668  0.38547383 -1.05693757 -1.35843756
## [139] -1.21054863  1.25461738  1.48273448  1.71330601  1.63018687  1.77493342
## [145]  1.70942999  0.66054532 -0.75430029 -1.80677879 -0.85088012  0.78476273
## [151]  2.39056866  2.69855244  4.13857700  3.15047305  2.51680531  1.45852722
## [157]  0.69606629  0.11155740  2.37958088  1.53444029  2.76067785  1.05612616
## [163]  2.00666722  2.38800881  4.26126953  2.36960211  1.86904011 -0.18112163
## [169]  0.16894507 -0.69776933 -0.03848840  0.73061926  0.75478154  0.76140563
## [175]  0.99103053  1.06085226 -0.34010169  1.20392950  0.46934411  3.01390246
## [181]  2.52128444  3.49863087  2.84817152  2.78915669  1.30931766  0.07111692
## [187] -0.58557012 -2.53666065 -3.16600295 -1.84885233 -2.49551356 -0.20079676
## [193] -2.36090529 -0.11742652  0.12312543  1.59441458  2.44405386  2.42445094
## [199]  2.88703441  2.76053895  0.91827406 -0.61864614 -1.82557583 -1.92050155
## [205] -2.70382755 -2.89928452 -2.86086586 -1.12983328 -1.06965573  0.30770222
## [211]  0.90804745  0.06297905  0.96007051 -0.52008579  0.57297906 -0.66999279
## [217]  0.36606683 -1.73693338 -0.52489705  0.72285156  1.17326781  0.39789562
## [223]  0.17422983 -1.16323755 -0.64628978 -0.81736758 -0.93312299  0.14004131
## [229]  0.48408137 -0.22359690 -2.23252650 -1.29144797 -1.57962715 -0.48172752
## [235] -1.01082069 -2.25632627 -2.46913856 -2.98924119 -1.77984329 -1.20889411
## [241] -1.54876129 -0.77282409 -2.14708992 -2.34034824 -2.48709837 -0.26504808
## [247]  0.38850753  1.37379767  1.00436277 -0.10999420 -0.58675872  0.59096810
## [253]  0.28283312  2.44531696  0.45041639  1.67405044  0.96273437  2.39816276
## [259]  3.58317820  3.94406275  3.71291673  3.06401687  0.52572954  1.44380538
## [265]  0.23000235  1.00038308  0.35047128 -0.10245555 -0.98003885 -0.08253108
## [271]  1.01335276  0.30875985  0.88146650 -0.12737316  0.06113570 -2.29170349
## [277] -0.59109870 -2.12162897  0.76365631 -2.24280398 -1.94974745  0.19331399
## [283] -0.74117823  0.97860485 -1.24940106 -0.18743963  1.29118894  2.85500231
## [289]  4.26999696  4.65894375  3.43743936  3.74030994  2.66625255  1.59717402
## [295]  0.33319626 -1.06567575 -0.89432153
plot(y=yt3_arma,x=yt_3_arma)

Berdasarkan scatterplot tersebut, terlihat bahwa terdapat hubungan positif antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\). Hal ini sesuai dengan teori yang ada

Hitung autokorelasi masing-masing baik dari dta bangkitan maupun secara teoritispp

cor(yt_arma,yt_1_arma)
## [1] 0.8570346
cor(yt2_arma,yt_2_arma)
## [1] 0.7772623
cor(yt3_arma,yt_3_arma)
## [1] 0.5938008

Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\), \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\), dan \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\) dari hasil simulasi mendekati perhitungan teoritis. Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-1}\) sebesar 0.8570346. Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-2}\) sebesar 0.7772623 . Korelasi antara \(Y_t\) dengan \(Y_{t-3}\) sebesar 0.5938008 .